Η παχυσαρκία είναι αποτέλεσμα της λανθασμένης διατροφικής συμπεριφοράς, αλλά και της περιορισμένης φυσικής δραστηριότητας. Το αυτοκίνητο, οι κυλιόμενες σκάλες, η τηλεόραση, ο υπολογιστής, τα ηλεκτρονικά παιχνίδια είναι καθημερινές συνήθειες που «κλέβουν» τον χρόνο της σωματικής δραστηριότητας. Τα παιδιά που περνάνε κατά μέσο όρο 4 ώρες μπροστά σε μια "οθόνη" καθημερινά, ζυγίζουν περισσότερο (έχουν υψηλότερο ΔΜΣ) από τα παιδιά που παρακολουθούσαν λιγότερο από 2 ώρες/ ημέρα.
Τι συστήνεται για την άσκηση στα παιδιά;
Στα παιδιά κάτω των 2 ετών συστήνεται να μην βλέπουν καθόλου τηλεόραση, ενώ άνω των 2 ετών να βλέπουν λιγότερο από 2 ώρες την ημέρα. Οι διεθνείς συστάσεις για την αγωγή υγείας αναγνωρίζουν τη φυσική δραστηριότητα ως πρωταρχικό παράγοντα για την εξασφάλιση καλής υγείας, ενώ προτείνεται η ένταξή της στην καθημερινότητα σαν στάση ζωής.
Συστήνονται τουλάχιστον 60 λεπτά άσκησης την ημέρα (ακόμη και αθροιστικά, π.χ. 3 σετ των 20 λεπτών) μέτριας προς έντονης έντασης, για όλα τα παιδιά άνω των 2 ετών, τονίζοντας ιδιαίτερα την σημασία της ευχαρίστησης και της διασκέδασης κατά την άσκηση. Η συγκεκριμένη διάρκεια και συχνότητα σωματικής δραστηριότητας προάγει την υγιή ανάπτυξη και προσφέρει σημαντικά σωματικά, νοητικά, αλλά και κοινωνικά οφέλη.
Πιο συγκεκριμένα, με πρόγραμμα προπόνησης 40 λεπτών/ ημέρα, 5 φορές την εβδομάδα για 4 μήνες σε παχύσαρκα παιδιά, βελτιώθηκαν συστατικά του μεταβολικού συνδρόμου, μεταξύ των οποίων και το ποσοστό του λίπους.
Οφέλη της συστηματικής άσκησης
Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι, τα οφέλη αυτά διατηρούνται όσο διατηρείται και η άσκηση. Παρόλο που η σωματική δραστηριότητα από μόνη της μπορεί να μην επιφέρει σημαντική απώλεια βάρους, τα ψυχολογικά οφέλη της άσκησης μπορεί να είναι πάρα πολύ σημαντικά. Η βελτίωση των ψυχολογικών παραμέτρων μπορεί να βοηθήσει τα παχύσαρκα παιδιά να διαχειριστούν καλύτερα την υπερφαγία και τα αρνητικά συναισθήματα που μπορεί να οδηγήσουν σε αυτήν. Παρακάτω συνοψίζονται τα περισσότερα οφέλη της συστηματικής άσκησης, σωματικά και ψυχολογικά:
- Αύξηση ενεργειακής δαπάνης του οργανισμού
- Πρόληψη μελλοντικής επανάκτησης βάρους
- Βοήθεια στην δημιουργία και συντήρηση υγιών οστών, μυών και αρθρώσεων
- Βελτίωση φυσικής κατάστασης, αύξηση της αντοχής και μυϊκής δύναμης
- Βελτίωση της στάσης σώματος και της ελαστικότητας, του συντονισμού και του ελέγχου κινήσεων
- Ανάπτυξη ενός υγιούς καρδιαγγειακού συστήματος (καρδιά και πνεύμονες)
- Βελτίωση κοινωνικοποίησης μέσα από τη συμμετοχή σε ομαδικές δραστηριότητες
- Διατήρηση ή και αύξηση της άλιπης μάζας του σώματος (που βελτιώνει το μεταβολικό ρυθμό και τη φυσική κατάσταση)
- Μείωση των ανεπιθύμητων επιδράσεων της άσκησης μέσω βελτίωσης της ευρρωστίας
- Μείωση κινδύνου εμφάνισης χρόνιων νοσημάτων (παχυσαρκίας, σακχαρώδους διαβήτη, αρτηριακής πίεσης κ.ά.
- Υιοθέτηση πιο υγιεινών συμπεριφορών (π.χ. αποφυγή του καπνίσματος, αλκοόλ και χρήση ναρκωτικών ουσιών)
- Καλύτερη απόδοση στο σχολείο
- Μείωση άγχους και αποφυγή της μελαγχολίας/ κατάθλιψης
- Βελτιωμένη αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση, αίσθημα περηφάνιας, λιγότερες ενοχές, αίσθηση ισορροπίας στη ζωή και απόλαυση της αντιμετώπισης προκλήσεων και επίτευξης στόχων
Ενθάρρυνση για συστηματική άσκηση
Από τα παραπάνω, φαίνεται ότι η συστηματική άσκηση έχει πολλά ψυχολογικά και σωματικά οφέλη για το παιδί, συμβάλλοντας και στην απώλεια, αλλά κυρίως στην συντήρηση του βάρους του. Γι' αυτό οι γονείς οφείλουν να κινητοποιούν τα παιδιά να είναι φυσικά δραστήρια. Για να το πετύχουν αυτό, πρέπει αρχικά να περιορίσουν τον χρόνο που αφιερώνουν σε καθιστικές δραστηριότητες (π.χ. τηλεόραση, υπολογιστής).
Στη συνέχεια, θα πρέπει να τα ενθαρρύνουν να συμμετέχουν σε εξωσχολικές δραστηριότητες που περιλαμβάνουν κίνηση (π.χ. μπάσκετ, χορό κ.ά.) και να τα αφήνουν να διαλέξουν μόνα τους, ίσως με την καθοδήγηση κάποιου γυμναστή, τι προτιμούν με βάση το τι τα διασκεδάζει, υπενθυμίζοντας ότι δεν είναι ο στόχος να κερδίζουν.
Οφέλη και από τη μη οργανωμένη άσκηση
Η μη οργανωμένη άσκηση μπορεί επίσης να συμβάλει στην αύξηση της κίνησης του παιδιού. Το ποδήλατο, το παιχνίδι σε κάποιο κοντινό πάρκο, η βόλτα με το σκύλο είναι ευχάριστες συνήθειες για το παιδί που το «σηκώνουν» από τον καναπέ. Ακόμη και τα κλασικά παιδικά παιχνίδια, όπως το κυνηγητό, το κρυφτό, το σκοινάκι, το λάστιχο και τα μήλα αποτελούν πολύ καλές ευκαιρίες για άσκηση. Καλό είναι να βρεθεί η κατάλληλη δραστηριότητα για κάθε εποχή π.χ. κολύμπι το καλοκαίρι, κρυφτό και κυνηγητό το χειμώνα, μουσική και χορός στο σπίτι.
Συμμετοχή των γονέων
Η συμμετοχή των γονιών στη διαδικασία αυτή, είναι πάντα κίνητρο για τα παιδιά, καθώς το παιδί φαίνεται να αντιγράφει τη συμπεριφορά του γονέα. Οι γονείς θα πρέπει να είναι οι ίδιοι να φυσικά δραστήριοι και γιατί όχι να ξεκινήσουν το ίδιο άθλημα με το παιδί. Η άσκηση άλλωστε συνιστάται και είναι καλή για όλους.
