Ο ρόλος που παίζουν τα ποτά στην παροχή νερού στη διατροφή έχει αναγνωριστεί από διεθνείς οργανισμούς, όπως το Διεθνές Ινστιτούτο Επιστημών Ζωής (ILSI) και η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) και έχει ιδιαίτερη σημασία για ομάδες πληθυσμού οι οποίες είναι ιδιαίτερα ευάλωτες στην αφυδάτωση, όπως τα παιδιά, οι ηλικιωμένοι και τα άτομα που παίρνουν ορισμένα φάρμακα.
Για την αντικατάσταση του νερού του σώματος και των απωλειών μέσω του αλατιού είναι σημαντικό να διατηρηθεί η κατάλληλη ενυδάτωση και μια καλή κατάσταση υγείας. Η αντικατάσταση του νερού μπορεί να επιτευχθεί μέσω των τροφίμων και των ποτών. Υπολογίζεται ότι από το σύνολο του νερού που καταναλώνεται, το 20-30% προέρχεται συνήθως από τα τρόφιμα και το 70-80% από τα ποτά, αλλά αυτό μπορεί να ποικίλλει σημαντικά, ανάλογα με τη διατροφή που επιλέγει ένα άτομο.|
Οι συστάσεις της EFSA για τους ενήλικες, όσον αφορά στην ημερήσια πρόσληψη νερού από όλες τις πηγές (νερό, τρόφιμα και ποτά) κυμαίνονται στα 2,5 λίτρα για τους άνδρες και 2 λίτρα για τις γυναίκες
Οι τιμές όμως αυτές δεν εμπίπτουν με την ηλικία κάτω από συνθήκες μέτριας θερμοκρασίας περιβάλλοντος και μέτριων επιπέδων φυσικής δραστηριότητας. Οι αλλαγές που σχετίζονται με την ηλικία μπορεί να οδηγήσουν σε αυξημένο κίνδυνο αφυδάτωσης, με συνακόλουθες επιπτώσεις στην υγεία και την ευεξία.
Αρκετές μελέτες έχουν δείξει ότι οι ηλικιωμένοι έχουν χαμηλότερη συνολική πρόσληψη νερού από τους νεότερους ενήλικες, και ότι ιδιαίτερα οι γυναίκες διατρέχουν κίνδυνο πάρα πολύ χαμηλής κατανάλωσης. Αυτό έχει αρνητικές συνέπειες τόσο στην ψυχική κατάσταση, όσο και στις δραστηριότητες της καθημερινής τους ζωής. Η επαρκής πρόσληψη νερού για τους ηλικιωμένους, ως εκ τούτου, δεν θα πρέπει να βασίζεται αποκλειστικά στις παρατηρούμενες προσλήψεις, αλλά θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι μειώσεις της νεφρικής ικανότητας αναλογικά με την ηλικία και η μείωση της ευαισθησίας στο αίσθημα της δίψας.
Ειδικές παρατηρήσεις για τους ηλικιωμένους
- Οι άνθρωποι συνήθως πίνουν, ως απάντηση στην δίψα, αλλά από την ηλικία των 60 αν πίνουν μόνο όταν είναι διψασμένοι δεν μπορούν να πάρουν όσο νερό χρειάζονται.
- Η νεφρική ικανότητα συγκέντρωσης μειώνεται γενικά με την ηλικία και οδηγεί σε αυξημένη απώλεια νερού μέσω των ούρων.
- Η μειωμένη όρεξη και οι φτωχές διατροφικές επιλογές μπορούν να οδηγήσουν σε μείωση της πρόσληψης υγρών από τα τρόφιμα.
- Μερικοί ηλικιωμένοι μπορεί να υποφέρουν από κακή μνήμη, ακινησία, ή ασθένεια, που μπορεί να επηρεάσει την πρόσληψη υγρών. Επιπλέον, υπάρχουν ορισμένα φάρμακα τα οποία μπορούν να μπλοκάρουν τον μηχανισμό της δίψας.
- Η αφυδάτωση μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα σε ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας. Οι ηλικιωμένοι διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο αφυδάτωσης και τις δυνητικά απειλητικές για τη ζωή συνέπειες της: Τα άτομα ηλικίας μεταξύ 85-99 ετών έχουν 6 φορές περισσότερες πιθανότητες να νοσηλευθούν για αφυδάτωση, από τα άτομα ηλικίας 65-69 χρόνων.
- Η χρόνια αφυδάτωση αποτελεί ένα σοβαρό πρόβλημα και σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο πτώσεων, λοιμώξεων του ουροποιητικού συστήματος, οδοντικά νοσήματα, βρογχοπνευμονικές διαταραχές, πέτρες στα νεφρά, δυσκοιλιότητα και μειωμένη νοητική λειτουργία.
Πρακτικές συμβουλές για τη σωστή ενυδάτωση σε άτομα τρίτης ηλικίας
- Ένα πρόγραμμα ενυδάτωσης θα πρέπει να περιλαμβάνει συμβουλές σχετικά με κατανάλωση υγρών, προσφέροντας υγρά τόσο κατά το γεύμα, όσο και μεταξύ των γευμάτων. Τα υγρά πρέπει να είναι άμεσα διαθέσιμα και σωματικά προσβάσιμα μέρα και νύχτα.
- Οι ειδικοί που φροντίζουν άτομα τρίτης ηλικίας θα πρέπει να είναι εξοικειωμένοι με τις διατροφικές αλλαγές, έτσι ώστε να μπορούν να γίνουν κατάλληλες συστάσεις ενυδάτωσης.
- Οι περιβαλλοντικές θερμοκρασίες στο εσωτερικό θα πρέπει να είναι μέτριες. Σε ζεστό περιβάλλον, συνιστάται να αυξάνεται η πρόσληψη υγρών κατά 250 ml για κάθε βαθμό Κελσίου πάνω από 37 º C.
- Ισχυρά (αποσταγμένα) αλκοολούχα ποτά μπορεί να προκαλέσουν αφυδάτωση και δεν συνιστώνται.
- Πολλά είδη τροφίμων περιέχουν σημαντική ποσότητα νερού. Εάν ένα ηλικιωμένο άτομο δυσκολεύεται να αυξήσει την ποσότητα των υγρών που πίνει, η αύξηση της πρόσληψης τροφίμων, όπως οι σούπες ή τα φρούτα και τα λαχανικά, τα οποία συνήθως περιέχουν 80-90%του νερού, μπορεί να το βοηθήσει να διατηρήσει ένα ικανοποιητικό επίπεδο πρόσληψης νερού. Παράλληλα, είναι και καλές πηγές των απαραίτητων θρεπτικών συστατικών.
- Οι ποικίλες γεύσεις, ακόμη και τα χρώματα μπορούν να βελτιώσουν την ελκυστικότητα των ποτών που προσφέρονται και να διευκολύνουν την επαρκή ενυδάτωση.
Είναι σημαντικό λοιπόν να υπάρχει σωστή και συστηματική διατροφική εκπαίδευση προς τους ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας, έτσι ώστε να τονιστεί η σημασία της επαρκούς πρόσληψης νερού. Επίσης, να δοθεί μεγαλύτερη σαφήνεια στο ότι η ανάγκη αυτή μπορεί να καλυφθεί με την κατανάλωση μιας ποικιλίας υγρών και τροφίμων και όχι αποκλειστικά μέσω του νερού.
