Ο όρος «fast food» αναφέρεται σε τρόφιμα που παρασκευάζονται και σερβίρονται πολύ γρήγορα, ικανοποιώντας το αίσθημα της πείνας πολύ γρήγορα. Με τον όρο «fast food» μας έρχονται στο μυαλό τρόφιμα όπως πατάτες τηγανητές, χάμπουργκερ, πίτσες, σουβλάκια και πολλά άλλα. Τρόφιμα δηλαδή που έχουν πολλές θερμίδες, λιπαρά, κορεσμένα λιπαρά, ζάχαρη και αλάτι. Η παχυσαρκία, αν και σημαντικός, δεν είναι ο μόνος κίνδυνος που διατρέχουν τα παιδιά από την κατανάλωση τέτοιων τροφίμων. Μέσω των συστατικών που περιέχουν, συμβάλλουν στην εμφάνιση νοσημάτων όπως ο διαβήτης τύπου 2, η υπέρταση και υπερλιπιδαιμίες.
Καθώς, λοιπόν, τέτοιου είδους τρόφιμα μπορούν να προκαλέσουν αρκετά προβλήματα στην υγεία, καταλαβαίνει κανείς ότι η κατανάλωσή τους θα πρέπει να γίνεται με μέτρο ή και να αποφεύγεται.
Παρά τις συστάσεις όμως, τα τελευταία χρόνια η κατανάλωση «fast food» έχει αυξηθεί και αποτελεί τρόπο διατροφής για πολλούς ανθρώπους, ιδιαίτερα δε για παιδιά και εφήβους.
Τι είναι όμως τελικά αυτό που κάνει τα παιδιά να το λατρεύουν;
Η ανάπτυξη των διατροφικών προτιμήσεων των παιδιών είναι σε έναν μεγάλο βαθμό, αποτέλεσμα γενετικής προδιάθεσης. Υπάρχουν όμως και άλλοι παράγοντες, όπως οι προτιμήσεις του παιδιού, τα χαρακτηριστικά του τροφίμου (χρώμα, άρωμα, γεύση), η διαθεσιμότητά τους, οι γονείς, οι φίλοι, το σχολείο και τα ΜΜΕ (κυρίως μέσω των διαφημίσεων), που επηρεάζουν επίσης σε μεγάλο βαθμό τις επιλογές των παιδιών.
Το πιο ευρέως χρησιμοποιούμενο μέσο για την προώθηση των τροφίμων, τόσο στα παιδιά, όσο και στους ενήλικες είναι η διαφήμιση. Τα παιδιά αποτελούν, για τους διαφημιστές ειδική ομάδα-στόχο. Σύμφωνα με μελέτες που έχουν γίνει παγκοσμίως, περίπου οι μισές από τις διαφημίσεις που προβάλλονται στη διάρκεια των παιδικών ζωνών αφορούν σε τρόφιμα χαμηλής διατροφικής αξίας. Τα περισσότερο διαφημιζόμενα τρόφιμα αποτελούν οι σοκολάτες και τα δημητριακά με ζάχαρη.
Οι διαφημιστές χρησιμοποιούν διάφορους τρόπους για να προσεγγίσουν τα παιδιά. Για παράδειγμα, τα τελευταία χρόνια οι αγαπημένοι ήρωες των παιδιών εμφανίζονται όλο και πιο συχνά στις συσκευασίες τροφίμων. Από τα αποτελέσματα μιας μελέτης, αποκαλύφθηκε πως οι συσκευασίες με κάποιον παιδικό ήρωα επηρεάζουν τις γευστικές προτιμήσεις των παιδιών και την επιλογή σνακ και ότι αυτό ήταν πολύ πιο έντονο για ενεργειακά πυκνά και φτωχά σε θρεπτικά συστατικά τρόφιμα.
Επίσης, οι σημερινές συνθήκες ζωής με τους αυξημένους ρυθμούς τους έχουν περιορίσει τον χρόνο που δαπανάται για δραστηριότητες όπως είναι η προετοιμασία του φαγητού. Έτσι λοιπόν, και για λόγους διευκόλυνσης, όλο και περισσότερες οικογένειες έχουν αντικαταστήσει το σπιτικό με το γρήγορο- πρόχειρο φαγητό, κάνοντάς το ακόμα πιο οικείο στα παιδιά.
Αν και έχουν θεσπιστεί κανόνες λειτουργίες για τα κυλικεία των σχολείων, η πλειονότητα των τροφίμων που πωλούνται σε αυτά είναι ζαχαρώδη και σοκολατοειδή προϊόντα, αλμυρά σνακ αλλά και αναψυκτικά. Καταλαβαίνουμε λοιπόν, πως τα σχολικά κυλικεία αποτελούν έναν ακόμη λόγο που οι προτιμήσεις των παιδιών στρέφονται προς την κατανάλωση τροφίμων τύπου «fast food».
Εκτός όμως από τους παραπάνω εξωτερικούς παράγοντες, υπάρχουν και κάποιοι άλλοι, «εσωτερικοί» που κάνουν τα παιδιά και τους εφήβους να λατρεύουν το fast food. Μελέτη που πραγματοποιήθηκε σε αγόρια και κορίτσια ηλικίας 15-17 ετών σε Ελλάδα και Βρετανία έδειξε ότι η κατανάλωση γρήγορου φαγητού στη εφηβεία φαίνεται να υποκινείται περισσότερο από εσωτερικά κίνητρα. Συγκεκριμένα, φάνηκε ότι τα παιδιά και στις δύο χώρες είχαν θετική στάση απέναντι στο «fast food». Οι κύριοι λόγοι ήταν η γευστική ευχαρίστηση που έπαιρναν, αλλά και η ευκαιρία που τους δινόταν να «αποδράσουν» από την υγιεινή διατροφή που ακολουθούσαν στο σπίτι. Δεν θα πρέπει εδώ να παραλειφθεί ότι ένας ακόμα σημαντικός λόγος που φάνηκε να αυξάνει την προτίμηση των εφήβων για το «fast food» ήταν η επαφή με τους συνομηλίκους τους, που συνόδευε την κατανάλωσή του.
Συνειδητοποιώντας το πλήθος των παραγόντων που επηρεάζουν τις διατροφικές επιλογές των παιδιών μας αλλά και τις συνέπειες αυτών των επιλογών, καταλαβαίνουμε ότι είναι απαραίτητο να αφυπνιστούμε και να δράσουμε προκειμένου να τα προστατεύσουμε.
