Σε καμιά άλλη περίοδο της ζωής η διατροφή δεν είναι τόσο σημαντική όσο στην περίοδο πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την εγκυμοσύνη. Οι μελέτες που έχουν γίνει μέχρι τώρα δείχνουν πόσο σημαντική είναι διατροφή της μητέρας όχι μόνο για την ανάπτυξη του εμβρύου κατά τη διάρκεια της κύησης, αλλά και για τη μετέπειτα ανάπτυξή του.
Ο θηλασμός του εμβρύου αμέσως μετά τον τοκετό αποτελεί μια διαδικασία με μεγάλες διατροφικές απαιτήσεις, κυρίως για τις γυναίκες που θα θηλάσουν για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Ενεργειακές απαιτήσεις της μητέρας
Οι αυξημένες ενεργειακές απαιτήσεις της μητέρας δεν μειώνονται μετά τον τοκετό. Πιο συγκεκριμένα η μητέρα θα πρέπει να προσλαμβάνει επιπλέον 500 θερμίδες ημερησίως από τις ενεργειακές τις απαιτήσεις πριν την εγκυμοσύνη. Είναι λανθασμένη η άποψη που επικρατεί ότι μετά την εγκυμοσύνη θα πρέπει να μειώσουμε την πρόσληψη θερμίδων, προκειμένου η μητέρα να χάσει τα κιλά που πήρε κατά τη διάρκειά της. Οι γυναίκες που πριν από την εγκυμοσύνη είχαν βάρος πολύ πάνω από το φυσιολογικό δεν χρειάζεται να προσλαμβάνουν 500 θερμίδες έξτρα αλλά λιγότερο.
Η μειωμένη πρόσληψη θερμίδων που προκύπτει μέσα από ένα αυστηρό πρόγραμμα απώλειας βάρους μπορεί να επηρεάσει την ποσότητα του μητρικού γάλακτος. Οι θηλάζουσες μητέρες θα πρέπει να έχουν ως κύριο στόχο την ισορροπημένη διατροφή προκειμένου να παρέχουν στο μωρό τους τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά για την ανάπτυξή του. Η μητέρα μπορεί σταδιακά και με τη σωστή καθοδήγηση του ειδικού διαιτολόγου-διατροφολόγου να μειώσει την ενεργειακή της πρόσληψη προκειμένου να χάσει βάρος χωρίς να επηρεάσει την παραγωγή μητρικού γάλακτος.
Αυτό που πρέπει να τονιστεί είναι ότι ο θηλασμός οδηγεί στη χρησιμοποίηση λίπους από τις αποθήκες τις μητέρας και χωρίς αλλαγές στην ενεργειακή της πρόσληψη θα χάσει βάρος. Οι γυναίκες με πολύ χαμηλό σωματικό βάρος κινδυνεύουν να μειώσουν την παραγωγή γάλακτος αν ακολουθήσουν ένα αυστηρό και περιοριστικό πρόγραμμα διατροφής. Γενικά συστήνεται για τις θηλάζουσες μητέρες να μην μειώνουν την ενεργειακή τους πρόσληψη κάτω από 1800 θερμίδες την ημέρα.
Πρωτεΐνη στο θυλασμό
Οι ανάγκες σε πρωτεΐνη της θηλάζουσας μητέρας είναι ιδιαίτερα αυξημένες και θα πρέπει να φτάνουν τα 65 γρ την ημέρα. Οι τροφές που είναι πλούσιες σε πρωτεΐνη είναι το κρέας, τα πουλερικά, τα ψάρια, τα αυγά και τα γαλακτοκομικά προϊόντα.
Λίπη
Το λίπος που περιέχεται στο μητρικό γάλα εξαρτάται από την ποσότητα και την ποιότητα του λίπους που προσλαμβάνει η μητέρα. Η αυστηρά περιορισμένη πρόσληψη ενέργειας από τη μητέρα οδηγεί στην κινητοποίηση λίπους από τις λιπαποθήκες, με αποτέλεσμα το παραγόμενο γάλα να έχει σύσταση σε λιπαρά οξέα ανάλογα με αυτά που βρίσκονται στις αποθήκες λίπους στο σώμα της μητέρας.
Το μητρικό γάλα περιέχει 10-20mg /dl χοληστερόλης με αποτέλεσμα το έμβρυο καθημερινά να προσλαμβάνει 100mg. Η περιεκτικότητα του γάλακτος σε χοληστερόλη δε φαίνεται να επηρεάζεται από τη διατροφή της μητέρας.
Τα ω-3 λιπαρά οξέα και συγκεκριμένα το DHΑ είναι απαραίτητο για την ομαλή αύξηση και ανάπτυξη του κεντρικού νευρικού συστήματος του νεογνού. Φαίνεται πως το DHA είναι εξίσου σημαντικό και κατά τη διάρκεια του θηλασμού. Έτσι αν η μητέρα προσλαμβάνει επαρκή ω-3 λιπαρά οξέα μέσα από την κατανάλωση ψαριών το μωρό θα επωφεληθεί από την επιπλέον πρόσληψη αυτών των σημαντικών λιπιδίων.
Βιταμίνες και Μέταλλα
Μερικές βιταμίνες και μέταλλα στο μητρικό γάλα φαίνεται πως επηρεάζονται από τη μητρική πρόσληψη. Για παράδειγμα η συμπληρωματική χορήγηση ψευδαργύρου στις μητέρες αυξάνει τη συγκέντρωσή του στο γάλα. Γενικά κατά τη διάρκεια του θηλασμού η συγκέντρωση του ψευδαργύρου στο γάλα μειώνεται σημαντικά και για αυτό οι απαιτήσεις σε ψευδάργυρο κατά τη διάρκεια του θηλασμού αυξάνονται.
Επίσης και η συγκέντρωση του σεληνίου στο γάλα εξαρτάται από την περιεκτικότητα της δίαιτας σε σελήνιο. Το ίδιο ισχύει και για τη βιταμίνη D. Οι ανάγκες σε φυλλικό οξύ είναι αυξημένες συγκριτικά με τις ανάγκες πριν από την εγκυμοσύνη. Η θηλάζουσα μητέρα θα πρέπει να αυξήσει και την κατανάλωση τροφών πλούσιων σε βιταμίνη Α όπως είναι το συκώτι και τα καρότα.
Το μαγνήσιο, το ιώδιο, ο σίδηρος, το ασβέστιο και η βιταμίνη C θα πρέπει επίσης να προσλαμβάνονται σε μεγαλύτερες ποσότητες συγκριτικά με τις ανάγκες πριν την εγκυμοσύνη.
Οι γυναίκες που ακολουθούν μια ισορροπημένη διατροφή δε χρειάζεται να πάρουν συμπληρώματα. Μόνο οι φυτοφάγοι και εκείνες που προσλαμβάνουν τροφές φτωχές σε βιταμίνη D ή έχουν μικρή έκθεση στον ήλιο θα πρέπει να παίρνουν καθημερινά 10 mcg βιταμίνης D. Επίσης θα πρέπει να φροντίζουν να παίρνουν επαρκείς ποσότητες ασβεστίου. Επιπλέον οι φυτοφάγοι θα πρέπει να παίρνουν συμπλήρωμα βιταμίνης B12.
