Τα ελαιόδεντρα είναι από τα παλαιότερα δέντρα που καλλιεργούνται σε όλο τον κόσμο, ενώ οι αναφορές για αυτά χρονολογούνται πάνω από 6.000 χιλιάδες χρόνια πίσω, πριν την εφεύρεση της γραπτής γλώσσας. Θεωρούνται ιερά από μερικές θρησκείες, ενώ στην Ελλάδα, την ελιά λέγεται ότι έφερε, σύμφωνα με το μύθο, η θεά Αθηνά.
Διατροφική αξία ελιάς
Ο καρπός των ελαιόδεντρων είναι οι ελιές, από όπου προέρχεται και το ελαιόλαδο. Οι ελιές συνιστούν μια πολύ καλή πηγή σιδήρου, φυτικών ινών και χαλκού. Επίσης, περιέχουν πολυφαινόλες και φλαβονοειδή, ενώσεις γνωστές για τις αντιφλεγμονώδεις δράσεις τους.
Μία μέτρια ελιά έχει περίπου 7 θερμίδες και 0.5 γραμμάρια λίπους, ενώ η μεγαλύτερη- κολοσσιαία ελιά έχει περίπου 12 θερμίδες και 1 γραμμάριο λίπους. Οι μικρές ελιές έχουν κατά μέσο όρο 4 έως 5 θερμίδες και λιγότερο από 0.5 γραμμάρια λίπους.
Αν και είναι πλούσιες σε λιπαρά, έρευνες από το Χάρβαρντ, μιλούν για περιεκτικότητά τους σε καλά λιπαρά, που θεωρούνται ωφέλιμα για την υγεία, βελτιώνοντας τα επίπεδα χοληστερίνης στο αίμα, ρίχνοντας τα επίπεδα της LDL [κακής χοληστερόλης] και αυξάνοντας τα επίπεδα της HDL [καλής χοληστερόλης].
Περιέχουν επίσης, μικρή ποσότητα βιταμίνης Ε καθώς επίσης και 75 (για μικρές) μέχρι 135 (για μεγάλες) χιλιοστόγραμμα νατρίου, κάτι που πρέπει να ληφθεί υπόψη από άτομα που προσέχουν την κατανάλωση νατρίου. Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2004 στο ευρωπαϊκό περιοδικό της πρόληψης καρκίνου, οι ελιές και το ελαιόλαδο περιέχουν ουσιαστικές ποσότητες ενώσεων, που κρίνονται ότι έχουν αντικαρκινική δράση.
Επεξεργασία μέχρι την κατανάλωση
Μόλις μαζευτούν από το δέντρο, οι ελιές έχουν πικρή γεύση, κάτι που κάνει αδύνατη την άμεση κατανάλωσή τους. Οι ελιές πρέπει να υποβληθούν σε διάφορες μεθόδους επεξεργασίας προκειμένου να γίνουν έτοιμες προς κατανάλωση. Αυτές οι μέθοδοι περιλαμβάνουν τη ζύμωση, την άλμη, την ξήρανση κ.ά.
Οι μεσογειακές χώρες κρατούν το μεγαλύτερο μέρος της παγκόσμιας παραγωγής ελιάς. Υπάρχουν διάφορες ποικιλίες ελιάς, που διαφέρουν στο μέγεθος, στη μορφή, στη γεύση, στην όψη κ.ά.
Ποιες οι ποικιλίες ελιάς παγκοσμίως;
Στις μέρες μας υπάρχουν 5 σημαντικές ποικιλίες ελιάς παγκοσμίως που αυξάνονται σε παραγωγή και κατανάλωση:
Ascolano
Αυτή η μεγάλη ελιά, με το ανοικτό πράσινο χρώμα, παράγεται στην Ιταλία. Όταν οι καρποί της ωριμάσουν, είναι τρυφερές και έχουν μια ελαφρώς πικρή γεύση. Οι ελιές Ascolano προστίθενται συνήθως σε πιάτα ζυμαρικών και σε σάλτσες.
Barouni
Προερχόμενη αρχικά από την Τυνησία, η ελιά Barouni είναι η πιο ευπροσάρμοστη ποικιλία στον κόσμο. Δίνει στρογγυλές, μεγάλες πράσινες ελιές με πλούσια φρουτένια γεύση.
Manzanillo
Παράγεται στην Ισπανία και στην Καλιφόρνια. Η Manzanillo είναι γνωστή ως ισπανική ελιά. Το χρώμα της είναι πρασινο-καφετί, που γίνεται γαλαζωπό-μαύρο όταν είναι ώριμη. Η σαρκώδης σύστασή της έχει γεύση παρόμοια με αμυγδάλου - μπορεί να είναι πικρή ή καπνώδης. Είναι εύγευστη και χρησιμοποιείται για την παρασκευή ορεκτικών. Διακοσμεί οινοπνευματώδη ποτά - είναι ο τύπος της ελιάς που μπαίνει στο μαρτίνι. Η ελιά Manzanillos προστίθεται επίσης σε ψωμιά.
Mission
Είναι μεσαίου μεγέθους, πικρή κι έχει βαθύ-κόκκινο χρώμα όταν είναι άγουρη, που γίνεται μαύρο όταν ωριμάσει. Είναι ο τύπος της ελιάς που συχνά χρησιμοποιείται για την παραγωγή ελαιολάδου, ενώ συνοδεύει εύγεστα επιτραπέζια τυριά.
Sevillano
Αυτή η μεγάλη ελιά από την Ισπανία, είναι γνωστή ως «ισπανική βασίλισσα». Είναι μια κοκκινωπή ελιά που αποκτά μαύρο-μπλε χρώμα μετά την επεξεργασία της. Είναι μια επιτραπέζια ελιά, με πλούσια σύσταση και σαρκώδη γεύση. Η Sevillano, είναι ο τύπος της ελιάς που συχνά βρίσκουμε κονσερβοποιημένη ή συντηρημένη σε άλμη.
Πώς χρησιμοποιούνται στη μαγειρική;
Ελιές χρησιμοποιούνται επίσης σε πατέ, σάλτσες, πίτσες, σαλάτες, ενώ συνοδεύουν άψογα τα πουλερικά και τα ψάρια. Μάλιστα συνιστάται να προσθέτονται στα φαγητά προς το τέλος του μαγειρέματος, για να μην πικρίσει το φαγητό.
Στις Αραβικές χώρες για παράδειγμα, υπάρχει μια σαλάτα αποκαλούμενη muncachita, η οποία γίνεται από πολτό πορτοκαλιών, τεμαχισμένα κρεμμύδια και καθαρισμένες ελιές.
Στην Ελλάδα, υπάρχει η διάσημη χωριάτικη σαλάτα. Στην Ιταλία, οι ελιές τεμαχίζονται σε μικρά κομμάτια και βράζονται μαζί με μπρόκολο και κουνουπίδι για να κάνουν την διάσημη σάλτσα putanesca, για τα μακαρόνια.
Στη Νότια Αμερική, κρεμμύδι και γλυκές πιπεριές λαδώνονται και προστίθενται σε έναν πουρέ από μαγειρεμένες ντομάτες. Στο μίγμα προστίθενται ελιές κομμένες σε κομματάκια και βράζονται για 10-15’. Αυτή η σάλτσα συνοδεύει εξαίρετα το κρέας. Στην Τουρκία, τέλος, οι ελιές χρησιμοποιούνται συνοδευτικά σε πολλές πίττες.
Απολαύστε τες, μόνες τους, ως συνοδευτικά σε σαλάτες, πίτες, σάλτες και σαν ορεκτικό, πριν το κυρίως πιάτο. Με όποιον τρόπο κι αν τις καταναλώσετε, το αποτέλεσμα παραμένει το ίδιο εύγεστο.
