Το σφύριγμα της λήξης του αγώνα, στους περισσότερους, αφήνει ανάμεικτα συναισθήματα. Χαρά για το νικητή, λύπη για τον ηττημένο, παράπονα για την απόδοση των ποδοσφαιριστών και… σχεδόν πάντα γκρίνια για τη διαιτησία.
Πόσες φορές μια λανθασμένη απόφαση του διαιτητή ή ένα βεβιασμένο σουτ του ποδοσφαιριστή, δεν έχουν μετατρέψει τη φίλαθλη εξέδρα σε μαινόμενο πλήθος; Πόσες φορές ένα εσφαλμένο σφύριγμα για φάουλ στη μικρή περιοχή στο 90ό λεπτό, δεν αποδόθηκε σε δόλο;
Έχετε σκεφτεί ότι για την κακή διαιτησία μπορεί να φταίει η σωματική κόπωση;
Η υψηλή αγωνιστική απόδοση δεν εξαρτάται μόνο από την ικανότητα, ή την προπονητική κατάσταση του αθλητή, αλλά και από την αντοχή του. Η εξάντληση, ή πιο απλά η κόπωση, που φυσιολογικά παρατηρείται στο δεύτερο ημίχρονο και κυρίως στα τελευταία δεκαπέντε λεπτά ενός ποδοσφαιρικού αγώνα, ευθύνεται, σε μεγάλο βαθμό, για τη σύγχυση ή/και την κακή κρίση στους διαιτητές και για τη μικρότερη μυϊκή δύναμη, την ελαττωμένη ικανότητα για εκτέλεση συγκεκριμένων δεξιοτήτων –π.χ. το τάκλινγκ- στους ποδοσφαιριστές.
Στατιστικά, τα περισσότερα λάθη τόσο στους ποδοσφαιριστές, όσο και στους διαιτητές, παρατηρούνται συνήθως μετά το 75ο λεπτό ενός αγώνα. Επιπλέον, μελέτες καταδεικνύουν ότι οι ποδοσφαιριστές που μετείχαν και στα ενενήντα λεπτά του αγώνα, εμφάνιζαν μικρότερη αντοχή για σπριντ, όχι μόνο συγκριτικά με τους ποδοσφαιριστές με μικρότερο χρόνο συμμετοχής, αλλά και με τις αποδόσεις των ίδιων, κατά την έναρξη του αγώνα.
Μάλιστα, ακόμα και σε ενδιάμεσες χρονικές στιγμές της αναμέτρησης, δέκα λεπτά, μετά από πέντε λεπτά πολύ έντονου παιχνιδιού, η μείωση στην απόδοση ήταν εμφανής.
Οι αιτίες που οδηγούν σε κόπωση, εξαρτώνται από τη φύση του αθλήματος
Το ποδόσφαιρο αποτελείται από μικρά χρονικά διαστήματα υψηλής δύναμης και ταχύτητας, ενώ μεσολαβούν διαστήματα μικρών διαλειμμάτων και ανάπαυσης (ημίχρονο, φάουλ, πέναλτι κ.λπ.). Κατά τη διάρκεια ενός ποδοσφαιρικού αγώνα, οι αθλητές διανύουν, κατά προσέγγιση, 9 έως 12 χιλιόμετρα, αυξομειώνουν τη δύναμη και την ταχύτητά τους κάθε 4 έως 6 δευτερόλεπτα, ενώ εκτελούν, κατά μέσο όρο, 1350 δραστηριότητες όπως οι ντρίμπλες, το τάκλινγκ, οι κεφαλιές και τα σουτ.
Παρά το διαλειμματικό του χαρακτήρα, το μέσο επίπεδο έντασης ενός ποδοσφαιρικού αγώνα αντιστοιχεί περίπου στο 70-80% της μέγιστης πρόσληψης οξυγόνου -που σημαίνει ότι η ένταση του ποδοσφαίρου είναι αρκετά υψηλή.
Για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών κατά τη διάρκεια του ενενηντάλεπτου χρησιμοποιούνται και τα δυο ενεργειακά συστήματα: το αναερόβιο, σε φάσεις μεγάλης ταχύτητας και δύναμης -όπως για παράδειγμα κατά την επίθεση-, και το αερόβιο, σε περιπτώσεις όχι πολύ υψηλής έντασης -όπως το ήπιο έως μέτριο τρέξιμο μέσα στο γήπεδο.
Κύρια πηγή ενέργειας για το αερόβιο σύστημα είναι οι υδατάνθρακες, κυρίως με τη μορφή μυϊκού γλυκογόνου.
Τι ευθύνεται για την κόπωση;
Τα αποθέματα μυϊκού γλυκογόνου φυσιολογικά εξαντλούνται μέχρι το τέλος του πρώτου ημίχρονου, οπότε, για να καλυφθούν οι αυξημένες ενεργειακές απαιτήσεις, ο οργανισμός αρχίζει να χρησιμοποιεί τη γλυκόζη αίματος. Η προοδευτική μείωση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα, μειώνει με τη σειρά της τη ροή γλυκόζης στους μύες και στον εγκέφαλο και συνεπακόλουθα η πιθανότητα εμφάνισης υπογλυκαιμίας αυξάνεται. Οι αποκρίσεις αυτές επιδρούν δυσμενώς στην αγωνιστική απόδοση- κόπωση, σύγχυση.
Είναι σημαντικό, επίσης, να αναφερθεί ότι η κόπωση που εμφανίζεται μετά από μια προσπάθεια πολύ μεγάλης έντασης, συχνά σχετίζεται με διαταραχές στην ομοιόσταση των ηλεκτρολυτών, με πιο σημαντική αυτή του καλίου και του νατρίου. Επιπλέον, είναι πιθανό, σε αγώνες που πραγματοποιούνται σε υψηλές θερμοκρασίες, η μείωση της απόδοσης να οφείλεται και στην αφυδάτωση, που οδηγεί σε υπερθερμία.
Πώς είναι δυνατόν να προληφθούν τα συμπτώματα της κόπωσης;
Πολυάριθμες μελέτες επιβεβαιώνουν ότι, η κατανάλωση αθλητικών ποτών, υψηλής περιεκτικότητας σε υδατάνθρακες και ηλεκτρολύτες πριν τον αγώνα, στο ημίχρονο, αλλά και κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού, βοήθα αποτελεσματικά στην εξοικονόμηση του γλυκογόνου, στη διατήρηση της γλυκόζης αίματος και των ηλεκτρολυτών και στη μείωση της παραγωγής γαλακτικού οξέος.
Η εξοικονόμηση του μυϊκού γλυκογόνου τελικά αύξησε τη μυϊκή δύναμη και το χρόνο αντοχής σε μεγάλης έντασης δοκιμασίες, τον αριθμό προσπαθειών για γκολ, αλλά και την ικανότητα εκτέλεσης δεξιοτήτων όπως οι ντρίμπλες, τα τακλινγκ και οι κεφαλιές.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι η κατανάλωση αθλητικού ποτού οδήγησε ακόμα σε μείωση των μυϊκών κραμπών, αλλά και σε πνευματική εγρήγορση- όπως άλλωστε δήλωσαν οι συμμετέχοντες αθλητές.
