Όλοι μας έχουμε διαβάσει ή ακούσει για τα γενετικώς τροποποιημένα τρόφιμα. Άραγε γνωρίζουν όλοι περί τίνος πρόκειται; Είναι ασφαλή; Είναι υγιεινά; Ενδείκνυται η κατανάλωσή τους από τα παιδιά; Πώς τα ξεχωρίζουμε από τα συμβατικά; Σε όλα αυτά τα ενδιαφέροντα ερωτήματα απαντούν οι ειδικοί.
Τι ακριβώς είναι τα γενετικώς τροποποιημένα τρόφιμα (ΓΤΤ);
Τα ΓΤΤ είναι ο σπόρος ή ο οργανισμός ο οποίος φέρει στο γενετικό του υλικό γονίδια από έναν άλλο οργανισμό ή έχει γονίδια, τα οποία δεν ενεργούν φυσικά.
Ποια τρόφιμα έχουν μεταλλαχθεί και κυκλοφορούν ήδη στην αγορά;
Περισσότερα από 80 διαφορετικά τρόφιμα έχουν τροποποιηθεί γενετικά από το 1994. Τα πιο γνωστά σε όλους είναι η πατάτα, η σόγια, το καλαμπόκι, το ρύζι, το βαμβάκι κ.ά. Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει και καλλιέργεια ζαχαρότευτλου, αλευριού, μελιτζάνας, παπάγιας, κανόλας, ντομάτας, φακής, πεπονιού και αλφα-άλφας. Η ίδια διαδικασία έχει λάβει χώρα σε εργαστήρια και για ζωικά προϊόντα, τα οποία όμως δεν έχουν κυκλοφορήσει στην αγορά.
Ποια είναι τα οφέλη από τη χρήση τους;
Τα ΓΤΤ έχουν ενταχθεί στις αγορές με την πρόφαση ότι δεν υπάρχει αφθονία αλλά ανεπάρκεια τροφής και πολύς κόσμος υποφέρει από ασιτία. Από την άλλη αυτά τα τρόφιμα είναι ανθεκτικά στα παράσιτα και τις αρρώστιες κι έτσι οι γεωργοί μπορούν να έχουν μεγάλη παραγωγή, δίχως απώλειες. Αυτό συνεπάγεται κέρδος για τον παραγωγό, για τον καταναλωτή που θα αγοράσει σε πολύ χαμηλή τιμή, αλλά και όφελος για την οικονομία του κάθε κράτους.
Είναι επικίνδυνα;
Επίσημοι οργανισμοί όπως ο FDA της Αμερικής, ο WHO κ.ά. υποστηρίζουν ότι τα τρόφιμα αυτά είναι ακίνδυνα και η χρήση τους είναι ασφαλής για όλες τις ηλικίες και όλες τις ομάδες του πληθυσμού. Τα ΓΤΤ, όπως όλα τα τρόφιμα που περιέχουν πρωτεΐνες όμως, ενέχουν κίνδυνο για τροφική αλλεργία.
Πώς μπορεί να ξέρει κάποιος ότι ένα προϊόν που αγοράζει, περιέχει στη σύστασή του ΓΤΤ;
Στην Ελλάδα, αλλά και σε όλη την Ευρώπη στις ετικέτες των τροφίμων και των συμπληρωμάτων διατροφής, διευκρινίζεται αν είναι ελεύθερα σε γενετικά τροποποιημένες τροφές (GM, GMO free). Καμία ελληνική εταιρία, ωστόσο, δεν ανέφερε ότι χρησιμοποιεί γενετικώς τροποποιημένα συστατικά για την παραγωγή των προϊόντων τους μέχρι πρόσφατα, που η χώρα μας ακολούθησε την οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έτσι, για ποσοστό μεγαλύτερου του 0.9% σε μεταλλαγμένο προϊόν, η εταιρία τροφίμων υποχρεούται πλέον να το αναφέρει στη συσκευασία του προϊόντος. Συγκεκριμένα, θα αναγράφεται “περιέχει ή προέρχεται από γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς” ή “αυτό το προϊόν παράγεται από γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς”. Στην Αμερική και τον Καναδά δεν υπάρχει καμία επισήμανση.
Τα ΓΤΤ είναι τα οργανικά τρόφιμα;
Οι οργανικές τροφές είναι μια εντελώς διαφορετική κατηγορία. Πρόκειται για τα λεγόμενα βιολογικά τρόφιμα, τα οποία έχουν καλλιεργηθεί σε έδαφος που πρέπει να πληροί συγκεκριμένες προδιαγραφές και έχουν συντηρηθεί χωρίς τη χρήση φυτοφαρμάκων και χημικών λιπασμάτων.
Υπάρχουν ποσοστά στην Ελλάδα ή στην Ευρώπη που να δείχνουν, πόσα τρόφιμα έχουν μεταλλαγμένα συστατικά;
Σύμφωνα με το Ινστιτούτο φυσικοχημείας του Εθνικού Κέντρου Έρευνας Φυσικών Επιστημών Δημόκριτος, το 25% των τροφίμων που καταναλώνουμε περιέχει μεταλλαγμένο καλαμπόκι. Στην Ελλάδα περισσότερο από το 60% των συσκευασμένων τροφίμων περιέχουν μεταλλαγμένη σόγια και καλαμπόκι. Δηλαδή περισσότερα από 30.000 τρόφιμα της αγοράς.
Πώς ξεκίνησε η ιδέα; Και ποια σήμερα η αποδοχή του κόσμου;
Το 1995 ξεκίνησε η καλλιέργεια μεταλλαγμένων τροφίμων με 5 εκατομμύρια στρέμματα που έχουν φτάσει σήμερα τα 600 εκατομμύρια. Οι καταναλωτές αντιμετωπίζουν με μεγάλη επιφύλαξη τα συσκευασμένα τρόφιμα και ενημερώνονται από το Διαδίκτυο ή τους ειδικούς για να προφυλαχθούν από αυτά. Μέσα από διαμαρτυρίες τους μάλιστα, έχουν αναγκάσει τις βιομηχανίες να διευκρινίζουν αν χρησιμοποιούν μεταλλαγμένα συστατικά.
Πού μπορεί να ενημερωθεί κανείς για λίστες μεταλλαγμένων σε ευρωπαϊκά sites;
- www.efet.gr
- ec.europa.eu
- gmo-free-regions.org
