H Ευρωπαϊκή αρχή για την ασφάλεια των τροφίμων ( EFSA) παρουσίασε την τελευταία αναφορά για την παρουσία και τις τάσεις των ζωονόσων στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτή η αναφορά εστιάζεται κυρίως στην παρουσία δύο μικροβίων, του καμπυλοβακτηρίου, αλλά και της σαλμονέλας.
Οι ζωονόσοι είναι λοιμώδη νοσήματα που μεταδίδονται μεταξύ ζώων και του ανθρώπου και οι οποίες μπορούν να μεταφερθούν είτε άμεσα (π.χ. άμεση επαφή με μολυσμένα ζώα ή κόπρανα αυτών), είτε έμμεσα (από κατανάλωση μολυσμένου τροφίμων και νερού). Οι παράγοντες που επηρεάζουν την εξάπλωση των ζωονόσων είναι η αύξηση την ζωοφιλίας και της συγκατοίκησης ανθρώπων και ζώων, οι μαζικές μετακινήσεις ανθρώπων και ζώων, η αλλαγή του τρόπου ζωής των ανθρώπων, η προσαρμογή των μικροβίων και η εντατικοποίηση της εκτροφής των παραγωγικών ζώων.
Το νέο στοιχείο της ευρωπαϊκής αναφοράς, είναι η αύξηση των κρουσμάτων καμπυλοβακτηρίωσης με συχνότερη παρουσία ακόμη και από τη γνωστή σε όλους σαλμονέλα. Τι είναι όμως αυτό το μικρόβιο;
Χαρακτηριστικά μικροβίου
Το γένος καμπυλοβακτηρίδιο είναι μια ομάδα βακτηρίων που αποτελείται από 19 τουλάχιστον είδη, μεταξύ των οποίων το Campylobacter jejuni και το Campylobacter coli, που αποτελούν τα δύο πιο συχνά αίτια γαστρεντερίτιδας. Το εύρος της εντερίτιδας από αυτό το βακτήριο ποικίλλει, από την υδαρή μη φλεγμονώδη διάρροια, έως τη σοβαρή φλεγμονώδη διάρροια, που συνοδεύεται από κοιλιακό άλγος και πυρετό. Συνήθως, τα συμπτώματα εμφανίζονται 2-5 ημέρες μετά την έκθεση και διαρκούν από μία έως δύο εβδομάδες. Υπάρχουν πολλά είδη ζώων που φέρουν το μικρόβιο (χωρίς να παρουσιάζουν κάποια ασθένεια) όπως πουλερικά, χοίροι, πρόβατα τα τρωκτικά και είδη άγριων πτηνών, επίσης κατοικίδια, όπως γάτες και σκύλοι. Κυριότεροι φορείς του C.jejuni είναι τα πουλερικά ενώ του C.coli είναι οι γαλοπούλες και τα γουρούνια. Ο μεγαλύτερος αριθμός σποραδικών κρουσμάτων στις εύκρατες περιοχές παρατηρείται τους καλοκαιρινούς μήνες, ενώ οι επιδημίες από κοινή πηγή αναφέρονται κυρίως το καλοκαίρι και το φθινόπωρο. Το καλοκαίρι του 2009 δηλώθηκε για πρώτη φορά στις υπηρεσίες δημόσιας υγείας της Ελλάδας επιδημία γαστρεντερίτιδας στα Χανιά της Κρήτης, με 54 καταγεγραμμένα κρούσματα. Τα αποτέλεσμα της διερεύνησης έδειξαν ύποπτο το νερό σαν φορέα του μικροβίου και ήταν η πρώτη φορά που καταγράφηκε τέτοιο γεγονός στην χώρα μας.
Τρόποι αντιμετώπισης
Η σωστή εφαρμογή κάποιων βασικών κανόνων υγιεινής στο σπίτι μπορούν να προλάβουν τις δυσάρεστες συνέπειες. Φροντίστε για:
- Το πολύ καλό ψήσιμο των πουλερικών στο σπίτι. Κατά την έξοδό σας, καλό είναι να παραγγέλνετε το κρέας καλομαγειρεμένο και καλοψημένο.Το κρέας θα πρέπει να μαγειρεύεται έως ότου να μην είναι πλέον ροζ και τα υγρά του να είναι καθαρά
- Το πλύσιμο των χεριών πριν και μετά τον χειρισμό ώμων τροφίμων ζωικής προέλευσης, καθώς και πριν την επαφή με οτιδήποτε άλλο στον χώρο της κουζίνας
- Τον προσεκτικό χειρισμό των ωμών προϊόντων στην κουζίνα και ιδιαίτερα των μαχαιριών και των επιφανειών κοπής. Σε καμία περίπτωση μην χρησιμοποιείτε το ίδιο μαχαίρι ή επιφάνεια που χρησιμοποιήθηκε σε ωμά προϊόντα, για τα νωπά προϊόντα ( λαχανικά ), πριν γίνει πολύ καλό πλύσιμο. Το ιδανικό είναι να χρησιμοποιηθούν διαφορετικά μαχαίρια για τα ωμά από τα νωπά προϊόντα.
- Την αποφυγή κατανάλωσης μη παστεριωμένων προϊόντων (τυριά ή μη παστεριωμένο γάλα).
- Το πολύ καλό πλύσιμο των χεριών, μετά την επαφή με κατοικίδια, ιδιαίτερα των παιδιών, πριν κάτσουν στο καθημερινό τραπέζι.
Τα νέα δεδομένα
Από το 2005, το καμπυλοβακτήριο είναι η πιο συχνά αναφερόμενη ζωονόσος στους ανθρώπους στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Πιο συγκεκριμένα, το 2010 ο αριθμός των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων Campylobacter αυξήθηκε στην ΕΕ κατά 6.7 %, σε σχέση με το 2009, ενώ η τάση παρουσιάζεται αυξητική από το 2006 έως σήμερα. Η εξήγηση για την αύξηση αυτή σε σχέση με τα κρούσματα της σαλμονέλας δεν έχει βρεθεί, το σίγουρο όμως είναι ότι το βακτήριο αυτό θα αποτελέσει για τα επόμενα χρόνια το πεδίο ανάλυσης και έρευνας από επιστήμονες σε όλο τον κόσμο. Ο καταναλωτής θα πρέπει να είναι ψύχραιμος και ενημερωμένος και ακολουθώντας απλούς και βασικούς κανόνες υγιεινής στην κουζίνα του, να διασφαλίσει ένα ασφαλές και υγιεινό φαγητό.
