«Νοῦς ὑγιής ἐν σώματι ὑγιεῖ». Ο νους είναι το σύνολο των νοητικών ικανοτήτων, όπως η συνείδηση, η αντίληψη, η σκέψη, η κρίση κ.λπ. Είναι η δύναμη του συλλογισμού και των σκέψεων ενός ανθρώπινου όντος. Ο νους κατέχει την ανεξάντλητη δύναμη της φαντασίας, της δημιουργικότητας, της ευρηματικότητας, της εκτίμησης και της αυτοεκτίμησης και είναι ο υπεύθυνος για την επεξεργασία των συναισθημάτων και των συγκινήσεων, με αποτέλεσμα την εξατομικευμένη δράση και συμπεριφορά του καθενός. Για να είναι ο νους υγιής, πρέπει το σώμα να είναι υγιές κι αυτό είναι μια αλήθεια που έχει ειπωθεί δεκάδες αιώνες πριν.
Η υγεία είναι ανεκτίμητο αγαθό και μόνο ως τέτοιο πρέπει να αντιμετωπίζεται. Είναι πολυάριθμοι και πολυδιάστατοι οι παράγοντες που επιδρούν και καθορίζουν την υγεία μας. Σε ορισμένο βαθμό είναι γραμμένη στα γονίδια μας, και σε σημαντικό βαθμό επηρεάζεται από τις κοινωνικές και περιβαλλοντικές συνθήκες στις οποίες γεννιόμαστε ή υποβαλλόμαστε στη διάρκεια της ζωής μας, ευνοϊκές ή δυσμενείς. Πολύ συχνά επίσης, τυχαίοι παράγοντες έχουν καθοριστική επίδραση σ' αυτήν, συνθήκες στις οποίες δεν έχουμε τον έλεγχο ή τον χειρισμό. Οι παράγοντες αυτοί που αναφέρομαι έως τώρα είναι όλοι δυστυχώς, λιγότερο ή περισσότερο, μη χειριστικής φύσεως.
Όμως, όπως από το πάτο του κουτιού της Πανδώρας ξεπήδησε τελευταία αλλά πιο σημαντική η Ελπίδα, έτσι όσον αφορά τις δυνάμεις που πραγματεύονται την υγεία μας, υπάρχει και ένας υπερ-δυναμικός καθοριστικός παράγοντας, του οποίου η δύναμη απλώνεται όλη στα δικά μας και μόνο χέρια. Είναι θέμα θέλησης, αυτοπειθαρχίας, αυτοεκτίμησης και εκτίμησης του αγαθού της υγείας, το πώς θα διαχειριστεί ο καθένας το καταλυτικό αυτό όπλο που διαθέτει. Το όπλο αυτό, είναι ο τρόπος της ζωής μας.
Αν αναζητήσετε στ' αρχαία λεξικά την έννοια «ο τρόπος που ζω», στον ορισμό θα βρείτε την λέξη «διαιτῶ». Με απλά λόγια, δίαιτα σημαίνει τρόπος ζωής. Και είναι πλέον ηλίου φαεινότερον, ότι ή έννοια «δίαιτα» δεν αναφέρεται μόνο στο αδυνάτισμα, αλλά σε ολόκληρη τη ζωή και τις συνήθειες μας, καλές ή κακές. Σαφώς αναφέρεται και στην διατροφή μας, αλλά επιπλέον στην εργασία, στον ύπνο, στους ανθρώπους που επιλέγουμε να συναναστραφούμε, σε φυσικές δραστηριότητες, σε δημιουργικές ενασχολήσεις, στον τόπο που επιλέγουμε να διαμείνουμε, στην παιδεία μας, στο επίπεδο μόρφωσης που επιλέγουμε να κατακτήσουμε.
Όσον αφορά την μόρφωση, θα πρέπει να είναι απόλυτα σαφής και ξεκάθαρη, η έννοια αυτής επίσης. Όταν είχε ερωτηθεί ο Σωκράτης να δώσει τον ορισμό του μορφωμένου ανθρώπου, τίποτε δεν ανέφερε περί συσσώρευσης γνώσεων. «Η μόρφωση», είπε, «είναι θέμα συμπεριφοράς...». Κατά Σωκράτη, αυτοί είναι οι άνθρωποι που θεωρούνται μορφωμένοι: Όσοι ελέγχουν δυναμικά τις δυσάρεστες καταστάσεις με λογική και γενναιότητα και δεν ελέγχονται από αυτές, όσοι είναι έντιμοι στις πάσης φύσεως συναλλαγές τους, αυτοί που αντιμετωπίζουν όλους τους υπολοίπους καλοπροαίρετα, όσοι έχουν τη δύναμη να ελέγξουν τις απολαύσεις τους, όσοι δεν νικήθηκαν από ατυχίες ή αποτυχίες και τελικά, αυτοί που δεν έχουν φθαρεί από τη δόξα και την επιτυχία.
Ο ρόλος του διαιτολόγου
Κάπου εδώ λοιπόν, έφτασε και η στιγμή να αναφερθούμε και στην έννοια του «διαιτολόγου». Τί είναι ο διαιτολόγος και ποιός ο ρόλος αυτού; Η τεκμηρίωση που προηγήθηκε θα μας καθοδηγήσει στον επαναπροσδιορισμό του σκοπού της ειδικότητας αυτής, πέρα από τα στενότατα πλαίσια του «αδυνατιστή» που το πιθανότερο είχαμε διαστρεβλωμένα στο μυαλό μας. Γιατί η πραγματικότητα είναι, πως το αδυνάτισμα δεν είναι παρά ένα μικρό μόνο κομμάτι της ειδικότητας του διαιτολόγου. Ο πραγματικός και ουσιαστικός ρόλος του στη κοινωνία έχει τις ρίζες του πολύ πιο βαθειά. Διαιτολόγος λοιπόν, είναι ο καταρτισμένος ειδικός που έχει λάβει άρτια και ολοκληρωμένη ανώτατη εκπαίδευση, ώστε να είναι σε θέση αποτελεσματικά να καθοδηγήσει, να ενθαρρύνει και να στηρίξει τον κάθε ενδιαφερόμενο, και να μεταγγίσει την ακαδημαϊκή του γνώση και εμπειρία με τρόπο όμως απλό, προσιτό, πειστικό και αποτελεσματικό όταν του ζητηθεί. Μέρος αυτής της διαδικασίας θα είναι σαφώς και η τροποποίηση της διατροφικής συμπεριφοράς του ενδιαφερομένου, αυτό δεν αποτελεί όμως παρά μόνο ένα κομμάτι στο τελικό επίτευγμα, του να χτίσει ο «διαιτώμενος» εκ νέου την δική του εξατομικευμένη «δίαιτα» (δηλαδή τον τρόπο ζωής του με την πραγματική ευρεία έννοια).
Σκοπός της δίαιτας πλέον, αν επανεξετάσετε τα δεδομένα που έχετε από αυτή την νέα οπτική, δεν είναι να πάρετε ένα χαρτί με καταγεγραμμένα τα γεύματα σας και να προσπαθήσετε να πειθαρχήσετε στο χαρτί αυτό. Σκοπός της δίαιτας είναι η εκπαίδευσή σας σ' έναν καθολικά καινούργιο και πιο υγιεινό τρόπο ζωής! Σ' έναν τρόπο ζωής που θα προάγει την υγεία σας και θα το τηρείτε ευλαβικά μεν, με ευκολία δε, γιατί είναι μια γνώση που εσείς οι ίδιοι αποφασίσατε να κάνετε δώρο στον εαυτό σας, κατακτήσατε δύσκολα με επιμονή και υπομονή και είστε πλέον εφοδιασμένοι με όλα τα κίνητρα για να προσκολληθείτε σ' αυτόν, χωρίς να σας βαραίνουν συναισθήματα τύψης, στέρησης, αυταρχισμού ή εξάρτησης. Είναι όλες σας οι συνήθειες που επανεξετάστηκαν και επανεκτιμήθηκαν από εσάς τους ίδιους, με την άρτια και επιστημονική καθοδήγηση του αφιερωμένου στο να σας βοηθήσει στο έργο αυτό Διαιτολόγου σας, για να εξάγετε τα συμπεράσματα που αφορούν ποιές συνήθειες θα μείνουν γιατί σας ωφελούν, και ποιες θα απορρίψετε επειδή σας βλάπτουν. Όλο αυτό το μεγαλειώδες έργο βασίζεται στο βαθμό της εκτίμησης που έχουν για το αγαθό της Υγείας, Σωματικής & Ψυχικής, αμφότεροι, οι διαιτολόγοι & οι διαιτωμένοι.
Για να υπάρξει όμως η σωστή υποδομή για την θετική έκβαση του στόχου αυτού, δεν μπορεί παρά να πρέπει να βασιστεί σε στιβαρά και ικανά θεμέλια. Ας αναφερθούμε λοιπόν εν συνεχεία στις βάσεις αυτές, η συμβολή των οποίων είναι άκρως καθοριστική:
Η ακαδημαϊκή κατάρτιση του διαιτολόγου
Δεν νοείται, με τη απλή κοινή λογική, να εμπιστευτεί κανείς την Υγεία του, σε κάποιον μη ειδικό που αυτο-αποκαλείται διαιτολόγος, χωρίς να έχει λάβει την απαραίτητη πολυετή ακαδημαϊκή επιστημονική κατάρτιση που επιβάλλεται για να θεωρείται Διαιτολόγος. Ο πτυχιούχος Διαιτολόγος έχει γνώση της Βιολογίας, της Χημείας & της Βιοχημείας του οργανισμού και έτσι, μόνο ως αποτέλεσμα της βαθειάς γνώσης, κατέχει και την ικανότητα της πρόγνωσης. Δηλαδή είναι σε θέση να διαγνώσει την μοναδική κατάσταση του Διαιτωμένου, να προσαρμοστεί στις ιδιαίτερες ανάγκες του, στην εξατομικευμένη κατάσταση της υγείας του, να καταγράψει τις συνήθειες του και να θέσει καίριους στόχους, να τον στηρίξει συναισθηματικά και ψυχολογικά, να τον ενθαρρύνει ουσιαστικά, να διαγνώσει κινδύνους και υφάλους στη προσπάθεια, να τον εκπαιδεύσει εκ νέου σ' έναν νέο τρόπο ζωής, ώστε ξεπερνώντας την κάθε δυσκολία που προκύψει, αφιερωμένοι στο στόχο και οι δύο, να τον κυνηγήσουν.
Αν θεωρείτε την Υγεία ακριβό και πολύτιμο αγαθό, τότε δεν πρέπει να το διαχειριστείτε με τυχαίους και φτηνούς τρόπους. Καθένας μπορεί να σχεδιάσει ένα ημερήσιο ή εβδομαδιαίο διαιτολόγιο χωρίς να έχει βαθειά γνώση του θέματος, απλά και μόνο από εμπειρία. Στη περίπτωση αυτή, θα είναι 100 φορές προτιμότερο να επιχειρήσετε μόνοι σας να κάνετε έναν προγραμματισμό της εβδομαδιαίας διατροφής σας, προσπαθώντας όπως μπορείτε να εξιδανικεύσετε τις έως τώρα συνήθειες σας.
Είναι όμως επικίνδυνο πράγμα να εξαπατάς τους συνανθρώπους σου, προσδιορίζοντας τον εαυτό σου με μια ειδικότητα που δεν κατέχεις το επιστημονικό υπόβαθρο αυτής. Είναι ασύμβατο ακόμα και με τον Σωκρατικό ορισμό της έννοιας του μορφωμένου ανθρώπου, που αναφέραμε νωρίτερα, περί εντιμότητας στις συναλλαγές. Επιπλέον, αποκλείει εξαρχής την σχέση εμπιστοσύνης διαιτολόγου-διαιτωμένου, που είναι το 3ο απαραίτητο θεμέλιο-συστατικό της επίτευξης του στόχου, μια και εξαρχής η σχέση βασίζεται σε εξαπάτηση. Ακόμα, ο αυτοαποκαλούμενος διαιτολόγος δεν είναι σε θέση να σχεδιάσει εξατομικευμένο διαιτολόγιο, συνήθως απλά μοιράζει μαζικά φωτοτυπίες. Τέλος, όταν ένας αυτο-αποκαλούμενος διαιτολόγος, λόγω άγνοιας του διαιτωμένου, καλεστεί να καθοδηγήσει ιδιάζουσες κλινικές περιπτώσεις ή ευαίσθητες πληθυσμιακές ομάδες, η παροχή υπηρεσιών του μπορεί να αποβεί άκρως επικίνδυνη και χωρίς καν να μπορούν να του καταλογιστούν μετά οι ανάλογες ευθύνες. Ποιές ευθύνες άλλωστε; Τα διαιτολόγια από αυτο-αποκαλούμενους διαιτολόγους είναι σχεδόν πάντα χειρόγραφες και ανυπόγραφες φωτοτυπίες, χωρίς αρχεία, χωρίς ονόματα, χωρίς ημερομηνίες, χωρίς αποδείξεις. Ο αυτοαποκαλούμενος διαιτολόγος δεν έχει καμία συναίσθηση της ευθύνης. ΕΣΕΙΣ όμως επιβάλλεται να έχετε, καθώς την δική σας Υγεία διαπραγματεύεστε!
Δεν είναι ντροπή, κάθε άλλο, στις μέρες μας είναι επιτακτικό, να ζητήσετε από τον Διαιτολόγο σας το Πτυχίο του, το Μεταπτυχιακό και όλες τις υπόλοιπες περγαμηνές του. Είναι αυτονόητο ότι όλα αυτά τα επίσημα έγγραφα δεν τα κουβαλάμε οι Διαιτολόγοι στις τσάντες μας, αλλά είναι στα γραφεία ή στις κλινικές μας, σε θέσεις πάντα ευδιάκριτες και προσιτές. Αλλά και σε κατ' οίκον ραντεβού, ο διαιτώμενος θα πρέπει πάντα να ζητά τα πιστοποιητικά αυτά, έστω φωτοτυπημένα, πριν μπει σε οποιαδήποτε άλλη διαδικασία ιστορικού ή συζήτησης. Η ευθύνη είναι στα χέρια σας. Μην την σκορπάτε επιπόλαια λοιπόν.
Η απόφαση του διαιτωμένου
Η συμπεριφορά για την πρόληψη της Υγείας δεν έχει φύλο, δεν έχει ηλικία, δεν έχει όρια. Αν είστε σ' ένα κομβικό σημείο της ζωής σας που φλερτάρετε με την απόφαση να κάνετε κάτι ουσιαστικό και μακροπρόθεσμο για το καλό σας και οι σκέψεις αυτές καταλήγουν μόνιμα στο «πρέπει να συμβουλευτώ έναν διαιτολόγο...», τότε ΝΑΙ! Πρέπει να το κάνετε! Δεν είμαστε όλες τις στιγμές της ζωής μας το ίδιο αποφασιστικοί ή δυναμικοί και γι' αυτό αν νιώθετε ότι αυτή η στιγμή είναι μια τέτοια, πρέπει αυτή την συγκυρία να την εκμεταλλευτείτε στο έπακρο για να αλλάξετε τη ζωή σας προς το καλύτερο.
Από την άλλη πλευρά, μπορεί να φοβάστε να πάρετε την απόφαση, να νιώθετε ανασφάλεια για τον βαθμό ετοιμότητάς σας να παλέψετε στο μέτωπο αυτό. Μπορεί πάντα να παρουσιάζονται αντιξοότητες, έτσι είναι η ζωή και μπορεί η απολύτως κατάλληλη στιγμή να μην εμφανιστεί ποτέ. Απλά δείτε το λίγο θετικά και ενθαρρύνετε τον εαυτό σας. Πολλοί τα κατάφεραν και ήταν στην ίδια θέση, δε θεωρούσαν τον εαυτό τους αποφασισμένο και το διευκρίνισαν αυτό σθεναρά, από την 1η κιόλας συνεδρία με τον Διαιτολόγο. Στο τέλος όμως, εξέπλησσαν και οι ίδιοι τον εαυτό τους, με την επιμονή και την υπομονή που υπέδειξαν. Το να εφαρμόσεις «Δίαιτα» ή «Έναν Καινούργιο Τρόπο Ζωής», μπορεί να μην είναι και το πιο εύκολο πράγμα στο κόσμο, όμως σίγουρα δεν είναι και το πιο δύσκολο. Τίποτα καλό δε κερδήθηκε ποτέ με ευκολία. Η δύναμη είναι μέσα σου. Η δύναμη κρύβεται σε μια απόφαση που θα πάρεις, και ξετυλίγεται με την αποφασιστικότητα που βρίσκεις στη πορεία για να στηρίξεις την απόφαση σου αυτή! Αναζητήστε τη δύναμη. Μετά αναζητήστε τον κατάλληλο Διαιτολόγο να σας καθοδηγήσει. Μ' αυτά και μ' αυτά έχεις κάνει την αρχή. Και «η αρχή είναι το ήμισυ του παντός...».
Μια Μακροπρόθεσμη Ισχυρή Σχέση Εμπιστοσύνης
Το σκέλος αυτό είναι καθοριστικό. Η δύναμη της σχέσης εμπιστοσύνης είναι συντριπτική και αμφίδρομη. Από δυο ξεκινά και σε δυο καταλήγει : στον Διαιτολόγο και στον Διαιτώμενο. Χωρίς εμπιστοσύνη, καμιά σχέση δεν μπορεί να χτιστεί σωστά και καμιά ουσιαστική επικοινωνία να οικοδομηθεί. Να είστε επιλεκτικοί, σχολαστικοί και ουσιαστικοί στην αναζήτηση του κατάλληλου Διαιτολόγου για εσάς. Να σας ταιριάξει ως επιστήμονας, ως άνθρωπος και ως φορέας του τίτλου που πρεσβεύει, γενικά, να σας ταιριάξει απ' όλες τις απόψεις. Η μεταξύ σας σχέση θα χτιστεί όσο καιρό διαρκέσουν οι συνεδρίες σας, αλλά θα διαρκέσει μια ζωή. Αυτός αφιερώθηκε στο σκοπό σας και είναι ο υπεύθυνος για τη σωστή καθοδήγηση σας και για τη ροή του αποτελέσματος της πορείας της εκπαίδευσής σας για έναν καλύτερο τρόπο ζωής. Είναι αυτός που θα σας λύσει υπεύθυνα τις απορίες για το τί κάνετε σωστά και τί λάθος και θα σας συμβουλεύσει, ακόμα κι όταν η επίσημη συνεργασία σας έχει διακοπεί ή ολοκληρωθεί. Είναι αυτός που θέλει να επιτύχετε τον στόχο που μαζί θέσατε, άλλο τόσο όσο το θέλετε εσείς. Μαζί θα νιώθετε υπερήφανοι για τα όποια επιτεύγματα.
Δείτε τον Διαιτολόγο σας σαν τον συνοδοιπόρο σας σε μια δύσκολη πορεία ζωής. Με καλές και κακές στιγμές. Με ευχάριστες, αλλά και με ψυχοφθόρες συνεδρίες. Με όλες τις στιγμές που μοιραστήκατε, κι εσείς κι αυτός, με ευθύνη, εμπιστοσύνη, εχεμύθεια, υποστηρικτικότητα, επιστημονική γνώση, αλληλεγγύη, ανθρωπιά. Δείτε τον σαν δικό σας άνθρωπο σε όλη τη πορεία της ζωής σας. Γιατί και αυτός, αν ξέρει να εφαρμόσει σωστά την επιστήμη του και αν θέλει να κάνει σωστά τη δουλειά του, έτσι σας βλέπει!
Τελικά, καθώς η διατροφή του ανθρώπου είναι ένα μείζων θέμα, πολύ συχνά στην ζωή σας θα έρχεστε αντιμέτωποι με αυτό, στις σκέψεις σας, σε συζητήσεις, σε περιοδικά, στο διαδίκτυο ή όπου άλλου. Βάλτε έναν πρώτο στόχο να φιλτράρετε όλες τις πληροφορίες που λαμβάνετε. Να τις επεξεργάζεστε και να τις αξιολογείτε, ανάλογα με την εγκυρότητα της πηγής. Μη δέχεστε απαίδευτα οποιεσδήποτε επιπόλαιες οδηγίες από τον καθένα που αυτο-αποκαλείται ειδικός. Κι αν τελικά πάρετε την μεγάλη απόφαση να κάνετε τη στροφή στη ζωή σας και να εκπαιδευτείτε περί δίαιτας, κάντε την σωστά, με υπευθυνότητα και ασφάλεια. Εκτιμήστε το αγαθό της Υγείας και αναλάβετε την ατομική σας ευθύνη για την προσωπική σας Υγεία. Καθοδηγηθείτε και εκπαιδευτείτε πάνω σ' αυτό. Μόνο έτσι θα επιτύχετε σωστές και μόνιμες αλλαγές, με όλα τα επακόλουθα ωφέλιμα αποτελέσματα και τελικά όλες αυτές οι γνώσεις που θα αποκομίσετε θα σας γίνουν βίωμα, ο καθημερινός τρόπος ζωής σας. Όλοι έχουν το δικαίωμα για έναν καλύτερο τρόπο ζωής, διεκδικήστε το και εσείς, με τον καλύτερο δυνατό τρόπο!
«Αξιοποίησε τον χρόνο σου για να κάνεις τον εαυτό σου καλύτερο.
Μάθε από τα γραπτά των άλλων έτσι ώστε να αποκτήσεις εύκολα,
αυτά που οι άλλοι έχουν εργαστεί σκληρά για να αποκτήσουν».
Σωκράτης
