Διατροφή

Vegan Διατροφή και Γονιμότητα

04 Οκτωβρίου 2023
104814 Προβολές
4 λεπτά να διαβαστεί
vegan diatrofi gonimotita

Photo source: www.canva.com

Ποιές οι Iδιαιτερότητες μιας Vegan Διατροφής;

Η χορτοφαγική διατροφή (Vegan) βασίζεται σε τρόφιμα φυτικής προέλευσης όπως είναι τα λαχανικά, τα δημητριακά, οι ξηροί καρποί και τα φρούτα και στις τροφές που παρασκευάζονται από αυτά. Οι χορτοφάγοι, τα άτομα δηλαδή που ακολουθούν μια χορτοφαγική διατροφή, δεν καταναλώνουν τρόφιμα που προέρχονται από ζώα, συμπεριλαμβανομένων των γαλακτοκομικών προϊόντων και των αυγών.

Η ιδιαιτερότητα μιας Vegan διατροφής, πέρα από το καθαρά διατροφικό κομμάτι στο οποίο μεγάλες κατηγορίες τροφίμων όπως αναφέρθηκε δεν καταναλώνονται (γαλακτοκομικά, κρέας, ψάρι, αυγά και τα παράγωγά τους), αφορά περισσότερο έναν εξ ολοκλήρου διαφορετικό τρόπο ζωής. Τα άτομα που ακολουθούν μια vegan δίαιτα συνήθως στρέφονται σε αυτόν τον τύπο διατροφής για είτε λόγους υγείας είτε για πεποιθήσεις γύρω από την κατανάλωση ζωικών τροφίμων. Πρόσφατες μεταναλύσεις δείχνουν ότι η χορτοφαγική διατροφή σχετίζεται με μειωμένο κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου και ισχαιμίας, ενώ η τήρηση αυτής για τουλάχιστον 12 εβδομάδες μπορεί να είναι αποτελεσματική σε άτομα με υπέρβαρο ή διαβήτη τύπου 2 όσον αφορά τη μείωση του σωματικού βάρους και τη βελτίωση της γλυκαιμίας.

Τέλος, οι δίαιτες που βασίζονται σε φυτικά τρόφιμα βρέθηκαν προστατευτικές έναντι του καρκίνου του πεπτικού συστήματος, χωρίς σημαντικές διαφορές μεταξύ των διαφορετικών τύπων καρκίνου. Από την άλλη, στην επιλογή της vegan διατροφής για πολλούς βασικός παράγοντας είναι η αποτροπή της εκμετάλλευσης των ζώων. Η συναισθηματική σύνδεση με τα ζώα μπορεί να αποτελεί μέρος αυτού του λόγου, ενώ πολλοί πιστεύουν ότι όλα τα αισθανόμενα πλάσματα έχουν δικαίωμα στη ζωή και την ελευθερία. Για τον λόγο αυτό τα άτομα που ακολουθούν αυτή τη δίαιτα συχνά δεν μένουν στους διατροφικούς περιορισμούς μη κατανάλωσης ζωικής προέλευσης τρόφιμα, αλλά μποϊκοτάρουν επίσης είδη ένδυσης και άλλα προϊόντα που περιλαμβάνουν εκμετάλλευση ζώων, όπως το δέρμα ή η γούνα.

Ποιά τα Oφέλη της στη Γονιμότητα;

Η υπογονιμότητα είναι ένα αυξανόμενο πρόβλημα που επηρεάζει τα ζευγάρια που επιχειρούν την εγκυμοσύνη. Αυξανόμενος όγκος ερευνητικών δεδομένων υπογραμμίζει τη σχέση μεταξύ της διατροφής και της γυναικείας γονιμότητας. Τα παρόντα δεδομένα δείχνουν ότι μια διατροφή υψηλής περιεκτικότητας σε τρανς λιπαρά, εξευγενισμένους υδατάνθρακες και πρόσθετα σάκχαρα μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη γονιμότητα. Αντίθετα, μια διατροφή που βασίζεται στα μεσογειακά διατροφικά πρότυπα, δηλαδή πλούσια σε φυτικές ίνες, ωμέγα-3 (ɷ-3) λιπαρά οξέα, πρωτεΐνες φυτικής προέλευσης και βιταμίνες και μέταλλα, έχει θετικό αντίκτυπο στη γυναικεία γονιμότητα.

Η Vegan Διατροφή να αποτελέσει μια καλή εναλλακτική διατροφική επιλογή μιας και εξασφαλίζει όσα αναφέρθηκαν για τη Μεσογειακού τύπου δίαιτα, καθώς βασίζεται κατά βάση σε τρόφιμα φυτικής προέλευσης. Ενώ παράλληλα, δρα προστατευτικά, καθώς δεν περιλαμβάνει πρωτεΐνες ζωικής προέλευσης καθώς υπάρχουν επιστημονικά δεδομένα που συσχετίζουν την κατανάλωση ζωικής πρωτεΐνης, ιδιαίτερα του επεξεργασμένου κρέατος, με υψηλότερο κίνδυνο υπογονιμότητας, λόγω έλλειψης ωορρηξίας. Η Vegan δίαιτα μπορεί, επίσης, να είναι υψηλής περιεκτικότητας σε πολυακόρεστα λιπαρά οξέα (ελαιόλαδο, αβοκάντο, ξηροί καρποί, σπόροι) τα οποία έχουν θετική επίδραση στη γυναικεία γονιμότητα.

Τέλος, υπάρχουν ερευνητικά δεδομένα που υποστηρίζουν ότι ο συνολικός αριθμός σπερματοζωαρίων και το ποσοστό των ταχέως προοδευτικά κινητικών σπερματοζωαρίων ήταν σημαντικά υψηλότερα σε άτομα που ακολουθούσαν χορτοφαγική διατροφή σε σύγκριση με μη-χορτοφάγους, γεγονός που καθιστά την Vegan διατροφή καταλληλότερη για την γονιμότητα των ανδρών ειδικά αν λάβουμε υπόψη ότι η υπογονιμότητα επηρεάζει περίπου το 15% του παγκόσμιου πληθυσμού και οι ανδρικοί παράγοντες υπογονιμότητας ευθύνονται για το 40%-50% αυτών των περιπτώσεων.

time management meal

Τι πρέπει να προσέξετε Διατροφικά;

Αντίθετα, η μειωμένη πρόσληψη ζωικών πρωτεϊνών, όπως στη χορτοφαγική διατροφή, μπορεί να προκαλέσει την έλλειψη σημαντικών μικροθρεπτικών συστατικών, όπως η βιταμίνη Β12, ο ψευδάργυρος, το ασβέστιο και το σελήνιο. Δεδομένα έρευνας που πραγματοποιήθηκε στην Αυστραλία σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας (18-44 ετών) έδειξε ότι η ανεπάρκεια της βιταμίνης Β12, η οποία είναι μια από τις συχνότερες ανεπάρκειες της Vegan δίαιτας, μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την αναπαραγωγική υγεία των γυναικών.

Άλλα σημεία προσοχής:

  • Υδατάνθρακες: Τα πρόσθετα σάκχαρα και ο υψηλός γλυκαιμικός δείκτης έχουν αρνητική επίδραση στη γονιμότητα. Για το λόγο αυτό καλό είναι στα πλαίσια μιας Vegan δίαιτας να δοθεί έμφαση σε λαχανικά και φρούτα, ζυμαρικά ολικής άλεσης, ψωμί ολικής άλεσης, δημητριακά, ρύζι, δημητριακά.
  • Ιώδιο: Το ιώδιο είναι απαραίτητο για τη σωστή ανάπτυξη του εμβρύου και τη σωστή λειτουργία του θυρεοειδούς, ενώ η έλλειψη ιωδίου είναι συχνή στις γυναίκες και δε- σε όσες ακολουθούν μια vegan δίαιτα. Κάλες πηγές είναι το ιωδιούχο αλάτι, τα φασόλια και τα φύκια.
  • Φυλλικό οξύ: Η συμπληρωματική χορήγηση φυλλικού οξέος, ιδίως σε συνδυασμό με βιταμίνη Β-12, μπορεί να αυξήσει την πιθανότητα επιτυχίας της εγκυμοσύνης. Κάλες πηγές είναι τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, τα όσπρια, τα σπαράγγια, το μπρόκολο κ.α.
  • Βιταμίνη D: Οι συγκεντρώσεις βιταμίνης D στον ορό μπορεί να σχετίζονται με το PCOS και την ενδομητρίωση και να επηρεάζουν την επιτυχία της ART (Τεχνολογία υποβοηθούμενης αναπαραγωγής). Σε υγιή, γόνιμα ατόμων, δεν υπάρχει σημαντική συσχέτιση. Κάλες πηγές είναι τα ψάρια, τα αυγά, το τυρί, το γάλα, τα γαλακτοκομικά - δεν περιλαμβάνονται στη Vegan δίαιτα.

Τι άλλο μπορείτε να κάνετε;

Προκειμένου να διαμορφώσετε ευνοϊκότερες συνθήκες στο κομμάτι της υγείας σας αλλά και της γονιμότητας σας

Διατηρήστε ένα υγιές βάρος

Το υπερβολικό βάρος ή η παχυσαρκία μπορεί να προκαλέσει την παραγωγή υπερβολικών οιστρογόνων, τα οποία μπορεί να επηρεάσουν την ωορρηξία.

Εντάξτε στην καθημερινότητα σας μέτρια άσκηση

Η συμμετοχή σε μέτρια άσκηση έχει αποδειχθεί ότι βελτιώνει τόσο τη γυναικεία όσο και την ανδρική γονιμότητα. Μια μελέτη σε περισσότερες από 4.000 γυναίκες στη Νορβηγία διαπίστωσε ότι η κίνηση για έως και τρεις ώρες την εβδομάδα βοήθησε στη ρύθμιση του εμμηνορροϊκού κύκλου και στη βελτίωση της γονιμότητας. Ωστόσο, η πολύ έντονη άσκηση έχει συσχετιστεί με μείωση της γονιμότητας.

Αποφύγετε τον καπνό και το πολύ αλκοόλ

Τόσο ο καπνός όσο και το αλκοόλ μπορεί να έχουν αρνητικό αντίκτυπο στη γονιμότητα. Συνολικά, κλινικές μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι το κάπνισμα σχετίζεται με μειωμένη γονιμότητα. Τα αυξημένα επίπεδα χρήσης αλκοόλ σχετίζονται με μειωμένη γονιμότητα τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες. Νεότερες μελέτες υποδεικνύουν ότι καμία ποσότητα αλκοόλ δεν ενδείκνυται για τους νεότερους ενήλικες, καθώς δεν φέρει κανένα όφελος για την υγεία.

Δουλέψτε στη διαχείριση του άγχους σας

Η διαχείριση του άγχους σας μπορεί να βοηθήσει στην ενίσχυση της γονιμότητας, για το λόγο αυτό προτείνεται η διαχείριση και η μείωση του στρες. Φαίνεται να υπάρχει, μάλιστα, σύνδεση μεταξύ του στρες και της υπογονιμότητας, αλλά δεν υπάρχουν ερευνητικά δεδομένα που να το αποδεικνύουν ακόμα. Η υπογονιμότητα είναι σίγουρα μια πηγή άγχους, αλλά το πώς το άγχος προκαλεί υπογονιμότητα είναι λιγότερο σαφές. Η γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία (CBT) μπορεί να είναι αποτελεσματική εδώ και μπορεί να χρησιμοποιείται από τα άτομα με προβλήματα γονιμότητας.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Dybvik JS, Svendsen M, Aune D. Vegetarian and vegan diets and the risk of cardiovascular disease, ischemic heart disease and stroke: a systematic review and meta-analysis of prospective cohort studies. Eur J Nutr. 2023 Feb;62(1):51-69. doi: 10.1007/s00394-022-02942-8. Epub 2022 Aug 27. PMID: 36030329; PMCID: PMC9899747.

Termannsen AD, Clemmensen KKB, Thomsen JM, Nørgaard O, Díaz LJ, Torekov SS, Quist JS, Faerch K. Effects of vegan diets on cardiometabolic health: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Obes Rev. 2022 Sep;23(9):e13462. doi: 10.1111/obr.13462. Epub 2022 Jun 7. PMID: 35672940; PMCID: PMC9540559.

Zhao Y, Zhan J, Wang Y, Wang D. The Relationship Between Plant-Based Diet and Risk of Digestive System Cancers: A Meta-Analysis Based on 3,059,009 Subjects. Front Public Health. 2022 Jun 3;10:892153. doi: 10.3389/fpubh.2022.892153. PMID: 35719615; PMCID: PMC9204183.

Skoracka K, Ratajczak AE, Rychter AM, Dobrowolska A, Krela-Kaźmierczak I. Female Fertility and the Nutritional Approach: The Most Essential Aspects. Adv Nutr. 2021 Dec 1;12(6):2372-2386. doi: 10.1093/advances/nmab068. PMID: 34139003; PMCID: PMC8634384.

Chavarro JE, Rich-Edwards JW, Rosner BA, Willett WC. Protein intake and ovulatory infertility. Am J Obstet Gynecol. 2008 Feb;198(2):210.e1-7. doi: 10.1016/j.ajog.2007.06.057. PMID: 18226626; PMCID: PMC3066040.

Kohil A, Chouliaras S, Alabduljabbar S, Lakshmanan AP, Ahmed SH, Awwad J, Terranegra A. Female infertility and diet, is there a role for a personalized nutritional approach in assisted reproductive technologies? A Narrative Review. Front Nutr. 2022 Jul 22;9:927972. doi: 10.3389/fnut.2022.927972. PMID: 35938101; PMCID: PMC9353397.

Skoracka K, Ratajczak AE, Rychter AM, Dobrowolska A, Krela-Kaźmierczak I. Female Fertility and the Nutritional Approach: The Most Essential Aspects. Adv Nutr. 2021 Dec 1;12(6):2372-2386. doi: 10.1093/advances/nmab068. PMID: 34139003; PMCID: PMC8634384.

Kljajic M, Hammadeh ME, Wagenpfeil G, Baus S, Sklavounos P, Solomayer EF, Kasoha M. Impact of the Vegan Diet on Sperm Quality and Sperm Oxidative Stress Values: A Preliminary Study. J Hum Reprod Sci. 2021 Oct-Dec;14(4):365-371. doi: 10.4103/jhrs.jhrs_90_21. Epub 2021 Dec 31. PMID: 35197681; PMCID: PMC8812397.

Μαρία Μεντζέλου
Μαρία Μεντζέλου Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, B.Sc., M.Sc. Ph.D.c

Η Μαρία Μεντζέλου είναι Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, απόφοιτη του τμήματος Επιστήμης Διαιτολογίας - Διατροφής με μεταπτυχιακή εξειδίκευση στην Κλινική Διατροφή (Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο) και υποψήφια διδακτωρ στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Παράλληλα έχει παρακολουθήσει μετεκπαιδεύσεις: στο Life Coaching | NLP και στη Low FODMAP δίαιτα.  Παρέχει τις υπηρεσίες της στο διαιτολογικό γραφείο στα Άνω Πατήσια.