Ο λιπώδης ιστός είναι ένα πολύ σημαντικό όργανο του ανθρώπινου σώματος καθώς, εκτός από τον αποθηκευτικό του ρόλο, είναι ένας ενεργός ιστός που μετέχει σε πολλές δράσεις του οργανισμού.
Ο λιπώδης ιστός διακρίνεται σε δύο τύπους
- το λευκό λιπώδη ιστό και
- το φαιό λιπώδη ιστό.
Μεταξύ των δυο τύπων υπάρχουν πολλές διαφορές τόσο λειτουργικές, όσο και στη μορφολογία των κυττάρων τους.
Λευκός λιπώδης ιστός
Ο λευκός λιπώδης ιστός αποτελεί κατά κύριο λόγο το υποδόριο και το σπλαχνικό λίπος (μεταξύ των ζωτικών οργάνων). Είναι υπεύθυνος για την αποθήκευση ενέργειας και για την αποδέσμευση της (όταν υπάρχουν ανάγκες). Επίσης, ο λευκός λιπώδης ιστός είναι η έδρα σημαντικών μεταβολικών διεργασιών, εμφανίζει ενδοκρινική έκκριση, μεταβολίζει ορμόνες και τροποποιεί την έκκριση άλλων ενδοκρινών αδένων. Αυξημένα ποσοστά λευκού λιπώδους ιστού συνδέονται με την εμφάνιση παχυσαρκίας και μεταβολικών νοσημάτων.
Φαιός λιπώδης ιστός
Ο φαιός λιπώδης ιστός ανευρίσκεται σε σχετικά μεγάλα ποσοστά στα νεογέννητα και τα θηλαστικά που περιπίπτουν σε χειμερία νάρκη. Νεότερες μελέτες δείχνουν ότι ενεργός φαιός λιπώδης ιστός βρίσκεται και στους ενήλικες. Η κύρια λειτουργία του είναι η γένεση θερμότητας μέσω της κινητοποίησης λίπους. Θα μπορούσαμε, λοιπόν με απλουστευμένα λόγια, να πούμε ότι ο φαιός λιπώδης ιστός μπορεί να μας ζεσταίνει και να μας κρατά αδύνατους.
Ποιες είναι οι διαφορές των δύο τύπων;
Όσον αφορά τις διαφορές στη μορφολογία των λιποκυττάρων, τα λευκά λιποκύτταρα περιέχουν ένα σταγονίδιο λίπους ενώ τα φαιά λιποκύτταρα έχουν πολλά μικρά σταγονίδια λίπους και μεγάλο αριθμό μιτοχονδρίων που περιέχουν σίδηρο. Λέγεται ότι η υψηλή συγκέντρωση σε σίδηρο προσδίδει στο λίπος το φαιό χρώμα. Στο φαιό λίπος υπάρχουν περισσότερα τριχοειδή αγγεία από ότι στο λευκό, επειδή οι απαιτήσεις σε οξυγόνο είναι μεγαλύτερες.
Ποιες είναι οι οιμοιότητες των δύο τύπων;
Ένα στοιχείο που παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον είναι οι ομοιότητες που παρουσιάζουν τα κύτταρα του φαιού λιπώδους ιστού με τα μυϊκά κύτταρα (τα πλέον ενεργά κύτταρα του οργανισμού). Και οι δυο τύποι κυττάρων φαίνεται να προέρχονται από ίδιο πρόδρομο κύτταρο του εμβρύου. Η διαφοροποίηση στην εξέλιξη των δυο κυττάρων φαίνεται να οφείλεται στον παράγοντα PRDM16. Η έλλειψη αυτού του παράγοντα φαίνεται να οδηγεί στη δημιουργία των μυϊκών κυττάρων και όχι σε «φαιά λιποκύτταρα». Η κατανόηση των μηχανισμών της διαφοροποίησης των συγκεκριμένων τύπων κυττάρων θα δώσει μεγάλη ώθηση στην κατανόηση της λειτουργίας του φαιού λιπώδους ιστού.
Τα λιποκύτταρα του φαιού λιπώδους ιστού παράγουν μια πρωτεΐνη τη UCP1 η οποία βοηθά στην καύση του λίπους για την παραγωγή θερμότητας. Τα ποντίκια που μπορούν να εκφράζουν τη UCP1 και στο λευκό λιπώδη ιστό φαίνεται να είναι ανθεκτικά στην παχυσαρκία. Το γεγονός αυτό έχει δημιουργήσει μεγάλο ενδιαφέρον στην επιστημονική κοινότητα για πιθανή ανεύρεση θεραπείας της παχυσαρκίας, μέσω της διερεύνησης των λόγων που η UCP1 παραμένει δραστική.
Τι δείχνουν οι μελέτες;
Μελέτες που χρησιμοποιούν σύγχρονες τεχνικές ανάλυσης δείχνουν ότι ενεργός φαιός λιπώδης ιστός υπάρχει στους ενήλικες, και σε μεγαλύτερο ποσοστό σε γυναίκες. Ο Δείκτης Μάζας Σώματος φαίνεται να είναι αντιστρόφως ανάλογος με την υπάρχουσα ποσότητα φαιού λιπώδους ιστού, ειδικά σε μεγαλύτερους ασθενείς, κι αυτό μπορεί να αποτελέσει άλλη μια ένδειξη για το πιθανό ρόλο του συγκεκριμένου λιπώδους ιστού στην πρόληψη της παχυσαρκίας. Οι επιστήμονες ευελπιστούν ότι οι νέες τεχνικές που τους προσφέρονται θα τους βοηθήσουν στις in vivo μετρήσεις της μάζας και της δραστηριότητας του φαιού λιπώδους ιστού και αυτό θα είναι ένα ακόμη βήμα που θα μας φέρει πιο κοντά στη θεραπεία της παχυσαρκίας και άλλων μεταβολικών νοσημάτων.
