Η Κλινική Διαιτολόγος - Διατροφολόγος, Επίκουρη Καθηγήτρια Διαιτολογίας του Πανεπιστημίου Λευκωσίας και Διδάκτορας Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, Δρ. Αιμιλία Βασιλοπούλου, παραχώρησε συνέντευξη στο medNutrition με θέμα τις Τροφικές Αλλεργίες.
Η τροφική αλλεργία είναι το ίδιο με την «τροφική αντίδραση»;
Η τροφική αλλεργία είναι η αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος μετά την κατανάλωση κάποιας τροφής. Η τροφική αντίδραση περιλαμβάνει και την τροφική αλλεργία αλλά και όλες εκείνες τις εκδηλώσεις του οργανισμού μετά την κατανάλωση τροφής, χωρίς απαραίτητα να μεσολαβεί πάντα και το ανοσοποιητικό σύστημα. Άλλα παραδείγματα τροφικής αντίδρασης είναι και η τροφική δυσανεξία, η τροφική δημητηρίαση και οι ψυχολογικές αντιδράσεις στις τροφές.
Μια τροφική αλλεργία μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία;
Μια τροφική αλλεργία μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία και πολλές φορές και σε άτομα που κατανάλωναν προηγούμενα χωρίς πρόβλημα την ένοχη τώρα τροφή.
Οι τροφικές αλλεργίες είναι κληρονομικές ή επίκτητες;
Άτομα με οικογενειακό ιστορικό αλλεργίας έχουν γενικά αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης αλλεργίας και τροφικής αλλεργίας. Παρόλα αυτά δεν σημαίνει ότι κάποιο γονίδιο ελέγχει την τροφική αλλεργία. Επίσης άτομα χωρίς οικογενειακό ιστορικό τροφικής αλλεργίας επίσης εμφανίζουν τροφική αλλεργία.
Ποια είναι τα συνήθη τρόφιμα που προκαλούν τροφική αλλεργία;
Τα πιο συνήθη τρόφιμα για πρόκληση τροφικής αλλεργίας είναι σε παιδιά το γάλα, το αβγό, τα σιτηρά, το ψάρι, οι ξηροί καρποί ενώ για τους ενήλικες το ψάρι, οι ξηροί καρποί και τα θαλασσινά. Φυσικά οποιαδήποτε τροφή μπορεί να προκαλέσει τροφική αλλεργία και ο επιπολασμός της τροφικής αλλεργίας αλλάζει ανάλογα με τον τόπο, την ηλικία κ.α
Σε τι χρονικό διάστημα μετά την κατανάλωση τροφής είναι εμφανή τα πρώτα συμπτώματα της τροφικής αλλεργίας;
Από μερικά λεπτά έως 2ώρες είναι συνήθως εμφανή τα συμπτώματα της άμεσου τύπου τροφικής αλλεργίας ενώ τα συμπτώματα του καθυστερημένου τύπου μπορεί να εμφανιστούν ακόμα και μετά από 2ημέρες από την κατανάλωση τροφής.
Είναι όλες οι τροφικές αλλεργίες ίδιες ή υπάρχει κάποια κατηγοριοποίηση ως προς τα συμτώματα;
Οι τροφικές αλλεργίες όπως αναφέρθηκε παραπάνω κατηγοριοποιούνται σε άμεσου και καθυστερημένου τύπου και αυτό καθορίζεται από το χρόνο εμφάνισης των συμπτωμάτων. Γενικά οι άμεσου τύπου αντιδράσεις είναι πιο έντονες από τις καθυστερημένες και μπορεί να οδηγήσουν σε συμπτώματα από περισσότερα από ένα συστήματα, με πιθανή αναφυλαξία που μπορεί να αποβεί μοιραία για τη ζωή.
Μια τροφική αλλεργία προκαλεί γαστρεντερικές διαταραχές ή το αντίστροφο;
Ένα από τα συμπτώματα τόσο των άμεσων όσο και των έμμεσων αλλεργικών αντιδράσεων είναι τα γαστρεντερικά συμπτώματα. Στις άμεσες αντιδράσεις συνήθως εκδηλώνεται με κοιλικές κράμπες, αναγωγές, εμμέτους, τυμπανισμό, ενώ στις καθυστερημένες κυρίως με αίμα στα κόπρανα, δυσκοιλιότητα, κράμπες στομάχου
Ποια είναι η πρώτη αντίδραση που πρέπει να έχει κάποιος στην εκδήλωση τροφικής αλλεργία;
Η άμεση εκδήλωση της αλλεργίας μπορεί να εκδηλωθεί από ένα ή περισσότερα συστήματα π.χ. δέρμα με την εμφάνιση πομφών, από το γαστρεντερικό με κοιλιακό πόνο, εμετό κλπ ή με τοπικές αντιδράσεις στην περιοχή του στώματος, πρήξιμο στα χείλη, από το αναπνευστικό με δύσπνοια, από το καρδιαγγειακό με ταχυπαλμία, πτώση της πίεσης, ή με συνδυασμό των παραπάνω συμπτωμάτων
Πώς αντιμετωπίζεται διατροφικά μια τροφική αλλεργία;
Η τροφική αλλεργία γενικά δεν θεραπεύεται και απαιτεί πλήρη αποκλεισμό της ένοχης τροφής από το διαιτολόγιο (ακόμα και ίχνη απαγορεύονται).
Ποιος ο ρόλος του διαιτολόγου;
Ο ρόλος του διαιτολόγου είναι πολύ σημαντικός για την εκπαίδευση του ασθενούς να διαβάζει τις ετικέτες τροφίμων ώστε να αποκλείει όλες τις πιθανές πηγές/ μορφές της ένοχης τροφής, αλλά και για να δίνει εναλλακτικές τροφές για εμπλουτισμό του διαιτολογίου σε θρεπτικά συστατικά και συνταγές με εναλλακτικά τρόφιμα
Πώς το μαγείρεμα επηρεάζει τη τροφική αλλεργία;
Υπάρχουν αλλεργιογόνα τα οποία είναι ευαίσθητα στην θέρμανση και που με το μαγείρεμα εξασενοούν και δεν προκαλουν αλλεργία. Είναι ρόλος του αλλεργιολόγου και του διαιτολόγου να μελετήσουν εξατομικευμένα την αλλαγή αυτή στην αλλεργιογονικότητα
Τι να προσέξει κανείς όταν τρώει έξω;
Πρέπει να είναι βέβαιος ότι τα τρόφιμα που καταναλώνει δεν περιέχουν τα υπευθυνα αλλεργιογόνα για τον ίδιο ακόμα και σε ίχνη
Τι να προσέξει κανείς στις ετικέτες τροφίμων;
Θα πρέπει να γνωρίζει όλους τους εναλλακτικούς τρόπους σήμανσης των υπεύθυνων για αυτών αλλεργιογόνων
Υπάρχει διαφορά μεταξύ τροφικών αλλεργιών και δυσανεξιών;
Η τροφική αλλεργία είναι όπως αναφέρθηκε το αποτέλεσμα της κινητοποίησης του ανοσοποιητικού συστήματος μετά από λήψη τροφής. Στην δυσανεξία δεν υπάρχει μεσολάβηση του ανοσοποιητικού αλλά η αντίδραση μπορεί να οφειλεται σε κάποια έλλειψη ενζύμου πχ στη δυσανεξία στη λακτόζη ή στην μετάλλαξη κάποιου φαινότυτου πχ κοιλιοκάκη ή σε κάποια γαστρεντερική διαταραχή πχ δυσανεξία σε φρουκτόζη
Στην Ελλάδα που μπορεί κάποιος να κάνει εξετάσεις για τροφικές αλλεργίες;
Μπορεί να τις πραγματοποιήσει στα γενικά νοσοκομεία αλλά και σε ιδιωτικά αλλεργιολογικά ιατρεία και μικροβιολογικά εργαστήρια
Υπάρχει διαφορετική προσέγγιση των τροφικών αλλεργιών στην Ελλάδα και διαφορετική στο εξωτερικό;
Όταν η προσέγγιση γίνεται από ειδικούς αλλεργιολόγους οι πρακτικές διάγνωσης είναι κοινές με αυτές του εξωτερικού.
Από πού μπορεί κάποιος να ενημερωθεί πεισσσότερο για τις τροφικές αλλεργίες;
Εκτεταμένη πληροφόρηση μπορεί να λάβει από εξειδικευμένα αλλεργιολογικά κέντρα αλλά και από το http://www.allergy.org.gr/ και κάποιες πληροφορίες σχετικά με το διατροφικό χειρισμό από το www.all-diet.gr