Το τυρί αποτελεί προϊόν ωρίμανσης, της στερεής ουσίας που διαχωρίζεται από το γάλα, όταν το πήξουμε προσθέτοντας ουσίες που το ξινίζουν και αποβάλουν το νερό του.
Το τυρί παράγεται από τα αρχαία χρόνια. Στη μυθολογία, ο κύκλωπας Πολύφημος αναφέρεται ως ο πρώτος τυροκόμος. Δεν είναι γνωστό από πού βγήκε ετυμολογικά η λέξη τυρί. Αναφέρεται ως 'τυρός' από τον Όμηρο στην Ιλιάδα, από τον Ευριπίδη στον 'Κύκλωπα' και από τον Αριστοφάνη στους 'Βάτραχους'.
Οι διατροφικές συνήθειες των Ελλήνων σχετικά με το τυρί είναι πολύ διαφορετικές από εκείνες των Ευρωπαίων ακόμη και των νότιων περιοχών, που κλιματολογικά μοιάζουν με τις δικές μας. Για εμάς, το τυρί δεν αποτελεί συμπλήρωμα φαγητού, είναι φαγητό! Αν παρατηρήσουμε τις συνήθειες των λοιπών Ευρωπαίων θα διαπιστώσουμε ότι το τυρί τρώγεται κατά παράδοση μετά το κύριο φαγητό. Στην Γαλλία π.χ. δεν αποτελεί το πρώτο βήμα του επιδορπίου. Ποτέ δεν θα δείτε Γάλλο να τρώει camembert μαζί με το φιλέτο του. Στην Ιταλία, το τυρί σερβίρεται συχνά ως ορεκτικό π.χ. mozzarella al pesto ή φρέσκια παρμεζάνα με ελαιόλαδο και ρόκα και δεν υπάρχει στο τραπέζι στον κύριο κορμό του γεύματος.
Το τυρί είναι πολύ ωφέλιμο για τον ανθρώπινο οργανισμό, καθώς στα συστατικά του συμπεριλαμβάνονται οι βιταμίνες, το ασβέστιο, το νάτριο, το λίπος, η λακτόζη, η καζεΐνη, υδατάνθρακες, σάκχαρα και πρωτεΐνες. Τα ίδια συστατικά έχει και το γάλα, από το οποίο παράγεται. Το πλεονέκτημά του είναι ότι έχει πολύ μικρότερο όγκο από το γάλα και συνέπεια αυτού είναι να απορροφάται καλύτερα από τον οργανισμό.
Γνωρίζατε ότι το τυρί μπορεί να κατέχει θέση σε κάθε διατροφικό πλάνο;
Το τυρί αποτελεί ένα «πολύπλοκο» τρόφιμο, προερχόμενο από απλά συστατικά πρώτης ύλης. Αποτελεί μια θρεπτική επιλογή που μπορεί να συμπεριληφθεί σε κάθε διατροφικό πλάνο (Μεσογειακή διατροφή, DASH diet, διατροφή για φυτοφάγους, για την αντιμετώπιση της αρτηριακής υπέρτασης, ελεύθερης γλουτένης κ.ά.).
Ανάλογα με τον τρόπο και τα μέσα παρασκευής, οι παραγωγοί τυριού έχουν δημιουργήσει εκατοντάδες ποικιλίες τυριών ανά τον κόσμο, καθένα από τα οποία έχει τη δική του ιδιαίτερη γεύση, υφή και εθνική ταυτότητα.
Στο διαιτολόγιο των Αμερικανών, το τυρί αντιπροσωπεύει μόλις το 9% του ολικού λίπους και το 16% του κορεσμένου. Όσο αφορά στο νάτριο και συγκεκριμένα στο αλάτι που περιέχεται στο τυρί, αυτό αποτελεί βασικό συστατικό της παραγωγής τυριού, καθώς ελέγχει την υγρασία, την υφή, την γεύση, τη λειτουργικότητα, καθώς και την ασφάλεια του τροφίμου. Το αλάτι δεν μπορεί να αφαιρεθεί πλήρως, παρ’ όλα αυτά κάποια είδη τυριών περιέχουν και απαιτούν για την παρασκευή τους μικρότερες ποσότητες αλατιού. Έτσι, λοιπόν, ακόμη και αν υπάρχει πρόβλημα αρτηριακής υπέρτασης ή κάποιας άλλης παθολογικής κατάστασης που απαιτεί λιγότερο νάτριο και κατά κόρον λιγότερο αλάτι στο διατροφικό πλάνο, το τυρί μπορεί να καταναλωθεί άφοβα, καθώς υπάρχει δυνατότητα επιλογής τυριού με χαμηλότερη περιεκτικότητα σε αλάτι.
Τα τυριά βασισμένα στη σταθερότητα και την ηλικία ωρίμανσης μπορούν να δώσουν λύση σε κάθε διατροφικό πλάνο. Έτσι, λοιπόν, τα μαλακά τυριά και εκείνα μικρότερα σε ηλικία απαιτούν και περιέχουν λιγότερο αλάτι απ’ ότι τα σκληρά τυριά, παλαιωμένης χρονικά ηλικίας. Είναι σαφές, επομένως, πως κάθε είδος τυριού, ανάλογα με την προτίμηση του καθένα, μπορεί να εισαχθεί και να συμπεριληφθεί σε κάθε διατροφικό πλάνο. Αποτελεί ένα από τα θρεπτικότερα τρόφιμα, καθώς παρέχει στον οργανισμό το απαραίτητο ασβέστιο, βιταμίνη Α, φώσφορο και είναι πολύ καλή πηγή πρωτεΐνης.
Τα περισσότερα τυριά είναι ελεύθερα από γλουτένη και επομένως μπορούν να καταναλωθούν άφοβα από τα άτομα που έχουν δυσανεξία στη γλουτένη. Ακόμη, η κατανάλωση τυριού σε συνδυασμό με άλλα τρόφιμα, όπως φρούτα και λαχανικά, από τα παιδιά μπορεί να τα οδηγήσει στην αύξηση της κατανάλωσής τους, σε περιπτώσεις που τα ίδια τα παιδιά δεν καταναλώνουν επαρκείς ποσότητες. Σίγουρα υπάρχουν και περιπτώσεις όπου η κατανάλωση τυριού σε συνδυασμό με ψάρι ή αυγό π.χ., δεν συνιστάται κυρίως για λόγους αποφυγής εμφάνισης αλλεργικής αντίδρασης. Όπως και να έχει όμως, όπως και να το προτιμάμε, είτε χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά, είτε χαμηλής περιεκτικότητας σε αλάτι και νάτριο, είτε πλούσιο σε πρωτεΐνη, το τυρί αποτελεί αδιαμφισβήτητα ένα τρόφιμο που ταιριάζει σε κάθε διατροφικό πλάνο.
