Εισαγωγή
Η κινόα (Chenopodium quinoa Willd.) είναι είναι ένα παραδοσιακό δημητριακό των Άνδεων που καταναλώνεται με παρόμοιο τρόπο με τα βασικά δημητριακά στην Ευρώπη. Λόγω της συνολικής θρεπτικής και φυτοχημικής σύνθεσης της κινόα, και κυρίως λόγω του ευνοϊκού, υψηλής ποιότητας προφίλ λιπαρών οξέων της, είναι ξεκάθαρη η δυνατότητά της ως συστατικό λειτουργικών τροφίμων.
Ενώ είναι γνωστές οι αντιοξειδωτικές, αντιφλεγμονώδεις και υπολιπιδαιμικές ιδιότητες των βιοδραστικών συστατικών από δημητριακά ολικής άλεσης, η συμβολή της κινόα ειδικά σε αυτές τις επιδράσεις in vivo δεν έχει αποσαφηνιστεί πλήρως σε καλά ελεγχόμενες μελέτες σε ανθρώπους.
Διατροφική αξία
Η κινόα περιέχει περίπου 7% λιπαρά και το μεγαλύτερο μέρος αυτού έχει τη μορφή ακόρεστων λιπαρών οξέων (UFA). Περίπου τα δύο τρίτα των UFA είναι πολυακόρεστα λιπαρά οξέα (PUFA) και τα PUFA σπόρων κινόα αποτελούνται σχεδόν εξ ολοκλήρου από λινολεϊκό οξύ (LA, 18:2n-6) και α-λινολενικό οξύ (ALA, 18:3n-3) που είναι βασικοί διατροφικοί πρόδρομοι μακράς αλυσίδας PUFA στις ομάδες ω-6 και ω-3, αντίστοιχα. Είναι σημαντικό ότι στους σπόρους κινόα η αναλογία αυτών των δύο βασικών λιπαρών οξέων (αναλογία ω-6:ω-3), σε 6:1, είναι πιο ευνοϊκή από αυτή άλλων δημητριακών ή φυτικών ελαίων όσον αφορά τα πιθανά οφέλη για την υγεία.
Πολυακόρεστα λιπαρά οξέα (PUFA)
Αν και οι ακριβείς μηχανισμοί δεν είναι πλήρως κατανοητοί, η λήψη PUFA μακράς αλυσίδας σχετίζεται αντιστρόφως με τον κίνδυνο καρδιαγγειακών συμβαμάτων λόγω των επιπτώσεών τους στην πήξη και στις συγκεντρώσεις τριγλυκεριδίων στην κυκλοφορία. Τα ψάρια, και ιδιαίτερα τα λιπαρά ψάρια, είναι οι κύριες διατροφικές πηγές μακράς αλυσίδας PUFA, αλλά πρόσφατα στοιχεία από εθνικά αντιπροσωπευτικές διατροφικές έρευνες έδειξαν ότι, σε τυπικές δυτικοποιημένες δίαιτες, τα επίπεδα πρόσληψης λιπαρών ψαριών είναι γενικά χαμηλότερα από αυτά που συνιστώνται από τις υγειονομικές αρχές (1- 2 φορές την εβδομάδα). Κατά συνέπεια, απαιτούνται εναλλακτικές εύκολα προσβάσιμες πηγές τροφίμων βασικών διαιτητικών PUFA δεδομένων των ευεργετικών τους επιδράσεων στον καρδιαγγειακό κίνδυνο.
Καρδιαγγειακή νόσος και Διατροφή
Η καρδιαγγειακή νόσος (CVD) είναι η κύρια αιτία θνησιμότητας παγκοσμίως, με την παχυσαρκία και τις διαιτητικές συνήθειες να αποτελούν κύριους τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου για καρδιαγγειακή νόσο. Τα κλινικά οφέλη από τη μείωση των συγκεντρώσεων ολικής και LDL χοληστερόλης είναι καλά τεκμηριωμένα δεδομένου του ρόλου τους στην παθογένεια της στεφανιαίας νόσου. Η βελτιωμένη λειτουργικότητα των τροφίμων, όπως η εισαγωγή φυτοστερολών σε τρόφιμα που καταναλώνονται τακτικά, όπως η μαργαρίνη, έχει επίσης συσχετιστεί με σημαντικές και κλινικά σημαντικές μειώσεις στις συγκεντρώσεις της LDL χοληστερόλης. Αυτό είναι σημαντικό γιατί σε ασθενείς χαμηλού κινδύνου, οι περισσότερες κλινικές κατευθυντήριες γραμμές υποστηρίζουν τη χρήση μη φαρμακολογικών—δηλ. διαιτητικών—προσεγγίσεων ως το πρώτο μέσο για τη μείωση των συγκεντρώσεων της LDL χοληστερόλης. Οι ηλικιωμένοι, οι οποίοι μπορεί να διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου, θα μπορούσαν έτσι να ωφεληθούν από την κατανάλωση ενός λειτουργικού προϊόντος με κινόα που έχει σχεδιαστεί για να αυξάνει την πρόσληψη ω-3 και να βελτιώνει το λιπιδαιμικό προφίλ. Παρά τις καλά χαρακτηρισμένες φυσιολογικές επιδράσεις που σχετίζονται με την κατανάλωση κινόα και τα στοιχεία από μελέτες σε ζώα σχετικά με την υποχοληστερολαιμική της δράση, τα αποτελέσματα από δοκιμές σε ανθρώπους που έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι τώρα είναι αμφίβολα.
Σκοπός
H διερεύνηση της επίδρασης της κατανάλωσης μπισκότων με κινόα στους δείκτες κινδύνου καρδιαγγειακής νόσου σε διάστημα 4 εβδομάδων σε ηλικιωμένους.
Μεθοδολογία
Διεξήχθη μια τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη, διπλά-τυφλή διασταυρούμενη δοκιμή στην οποία υγιείς ενήλικες 50-75 ετών (n = 40) κατανάλωναν 15 g μπισκότα με κινόα (60 g αλεύρι κινόα/100 g) ή μπισκότα ελέγχου με την ίδια ενέργεια (με αλεύρι σίτου) καθημερινά για 28 συνεχόμενες ημέρες (4 εβδομάδες), επιπλέον της κανονικής τους διατροφής. Μετά από μια κενή περίοδο 6 εβδομάδων, οι συμμετέχοντες κατανάλωναν το εναλλακτικό μπισκότο για τις τελευταίες 4 εβδομάδες. Ανθρωπομετρικά δεδομένα και δείγματα αίματος νηστείας λαμβάνονταν πριν και μετά από κάθε περίοδο παρέμβασης.
Αποτελέσματα
Στην αρχή της δοκιμής, οι μέσες συγκεντρώσεις ± ΤΑ ολικής χοληστερόλης ήταν 6,02 ± 1,22 mmol/L (3,7–9,2 mmol/L), 33 συμμετέχοντες (82,5%) είχαν υψηλή χοληστερόλη (> 5 mmol/L). Σημαντικά μεγαλύτερες μειώσεις στις συγκεντρώσεις ολικής και LDL χοληστερόλης (− 0,30 ± 0,58 και − 0,25 ± 0,38 mmol/L, αντίστοιχα), αναλογία TC:HDL (− 0,11 ± 0,30), βάρος (− 0,61 ± 0,61 ± 0,5 kg) και ΔΜΣ (-0,22 ± 0,34 kg/m2) ήταν εμφανείς μετά την κατανάλωση της κινόα έναντι των μπισκότων ελέγχου (όλα P < 0,05). Οι αλλαγές στα τριγλυκερίδια, τη χοληστερόλη HDL ή τις συγκεντρώσεις PUFA ή CRP δεν ήταν σημαντικές μεταξύ των ομάδων θεραπείας.
Συμπεράσματα
Η κατανάλωση των νέων μπισκότων με κινόα προκάλεσε μικρές, αλλά ευνοϊκές αλλαγές στο σωματικό βάρος, τον ΔΜΣ και τις συγκεντρώσεις της χοληστερόλης κυκλοφορίας, οι οποίες μπορεί να συμβάλουν στη μείωση του κινδύνου καρδιαγγειακής νόσου στους ηλικιωμένους.
