Κατευθυντήριες οδηγίες για το Σακχαρώδη Διαβήτη 2024

Εισαγωγή

Ο Σακχαρώδης Διαβήτης (ΣΔ) είναι μία χρόνια νόσος που προκαλείται και επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες.

Χαρακτηρίζεται από πλήρη (ΣΔ τύπου 1(ΣΔτ1)) ή μερική (ΣΔ τύπου 2 (ΣΔτ2)) ή σχετική έλλειψη ινσουλίνης. Σχετική έλλειψη ινσουλίνης προκαλείται όταν τα επίπεδά της στο αίμα είναι αυξημένα, αλλά οι ανάγκες του μεταβολισμού δεν καλύπτονται λόγω της αντίστασης στην ινσουλίνη, δηλαδή της παρεμπόδισης δράσης της στους περιφερικούς ιστούς.

Ο ΣΔτ1 οφείλεται σε αυτοάνοση καταστροφή των β-κυττάρων του παγκρέατος, ενώ ο ΣΔτ2 οφείλεται σε συνδυασμό γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων.                     

Τα κριτήρια διάγνωσης Σακχαρώδους Διαβήτη είναι τα εξής:

• Γλυκόζη πλάσματος νηστείας ≥126 mg/dL.
• Γλυκόζη πλάσματος 2 ωρών (κατά τη δοκιμασία φόρτισης με γλυκόζη 75 γρ) ≥200 mg/dL.
• Τυχαία μέτρηση γλυκόζης πλάσματος ≥200 mg/dL σε άτομο με υπεργλυκαιμία.
• HbA1c ≥6,5%.

Επιδημιολογία

Ο πιο κοινός τύπος ΣΔ είναι ο τύπου 2, που αποτελεί το 90% των ατόμων με Διαβήτη, ενώ ο τύπου 1 αποτελεί το 5-10% των ατόμων με ΣΔ.

Το συνολικό κόστος του ΣΔ στις ΗΠΑ το 2022 ανέρχεται σε περίπου 412,9 δισεκατομμύρια δολάρια, συμπεριλαμβανομένων 306,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε ιατρικές δαπάνες και 106,3 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε έμμεσες δαπάνες σχετικές με το διαβήτη.

Βασικές κατευθυντήριες οδηγίες

Πρόληψη Σακχαρώδους Διαβήτη και Προδιαβήτη

Ο τομέας της φροντίδας του ΣΔ ολοένα και αλλάζει, καθώς προκύπτουν νέες έρευνες, τεχνολογία και θεραπείες βελτιώνουν την υγεία και την ποιότητα ζωής των ατόμων με ΣΔ. Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον για την εφαρμογή μέτρων που στοχεύουν στην πρόληψη του ΣΔ.

Η πρόληψη μπορεί να εφαρμοστεί είτε σε πληθυσμιακό επίπεδο ή σε ατομικό βάσει τού βαθμού κινδύνου εμφάνισης ΣΔ (π.χ. άτομα με προδιαβήτη, παχυσαρκία, θετικό οικογενειακό ιστορικό).

Οι κύριοι διατροφικοί στόχοι για την πρόληψη της ανάπτυξης ΣΔ περιλαμβάνουν:

• Μείωση του σωματικού βάρους κατά 5% του συνολικού, εάν είναι αυξημένο.
• Μείωση πρόσληψης κορεσμένων λιπαρών σε <10% της ημερήσιας ενεργειακής πρόσληψης.
• Αύξηση της πρόσληψης φυτικών ινών (τουλάχιστον 25-35 g ημερησίως), μέσω της αυξημένης κατανάλωσης φρούτων, λαχανικών, οσπρίων και δημητριακών ολικής άλεσης.
• Ελαχιστοποίηση κατανάλωσης τροφίμων και ροφημάτων με ζάχαρη.
• Διακοπή ή μείωση του καπνίσματος.
• Βελτίωση των παραγόντων κινδύνου για καρδιαγγειακά (αρτηριακή υπέρταση, λιπίδια, φλεγμονή).
• Εκπαίδευση στην επίλυση προβλημάτων του ΣΔ στην καθημερινότητα.
• Συμμετοχή σε 150 λεπτά αερόβια άσκηση την εβδομάδα, 3 ημέρες/εβδομάδα.

Νέες Κατευθυντήριες οδηγίες

Το 2024 η Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία δημοσίευσε τη νέα αναθεωρημένη έκδοση των Κατευθυντήριων Οδηγιών για τον Σακχαρώδη Διαβήτη, με βάση τα νέα επιστημονικά δεδομένα, όπως ορίζει και η Αμερικάνικη Ένωση για τον Διαβήτη (ADA).

Οι αναθεωρημένες κατευθυντήριες περιλαμβάνουν την ενσωμάτωση πιο ανθρωποκεντρικής και συμπεριληπτικής γλώσσας και ορολογίας που ενδυναμώνει τα άτομα με ΣΔ και αναγνωρίζει το άτομο στο επίκεντρο της φροντίδα του ΣΔ. Οι αλλαγές στις κλινικές συστάσεις είναι διευκρινιστικές ή αντικατοπτρίζουν νέα στοιχεία και λεπτομερέστερες αναθεωρήσεις.

Παχυσαρκία

• Ενσωματώνονται πρόσθετες ανθρωπομετρικές μετρήσεις πέρα ​​από το ΔΜΣ (δηλαδή, περιφέρεια μέσης, αναλογία περιφέρειας μέσης προς περιφέρεια ισχίων και/ή αναλογία περιφέρειας μέσης προς ύψος) για την εκτίμηση της λιπώδους μάζας και της κατανομής του σωματικού λίπους.
• Προστέθηκε σύσταση για να τονίσει τη σημασία της παρακολούθησης της προόδου απώλειας βάρους σε άτομα που έχουν υποβληθεί σε μεταβολική χειρουργική επέμβαση.
• Η σύσταση για μείωση του σωματικού βάρους τροποποιήθηκε σε «τουλάχιστον» μείωση 7-10% του αρχικού βάρους για άτομα με υπέρβαρο και παχυσαρκία και διαβήτη τύπου 2.

Διατροφικές Συστάσεις

• Τονίζεται η συμπερίληψη καλών λιπαρών στο πλαίσιο ενός διατροφικού προτύπου Μεσογειακού τύπου.
• Μια υποενότητα για τη θρησκευτική νηστεία προστέθηκε, καθώς και η έννοια της χρονοδιατροφής (επίδραση της διατροφής στους κιρκάδιους ρυθμούς).
• Προστέθηκε σύσταση για την παροχή συμβουλών σε όσους αποφεύγουν το αλκοόλ να μην ξεκινήσουν την κατανάλωση αλκοόλ  για τη βελτίωση των αποτελεσμάτων υγείας.
• Το κείμενο για τα μη θερμιδογόνα γλυκαντικά επεκτάθηκε για να συμπεριλάβει τις συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για τη χρήση και την ασφάλειά τους.

Παράγοντες κινδύνου για καρδιαγγειακά

Περιλαμβάνονται τρέχοντα δεδομένα σχετικά με τη διαχείριση της χοληστερόλης, της αρτηριακής πίεσης και του γλυκαιμικού δείκτη.

Κάπνισμα

• Στην ενότητα για το κάπνισμα, αν και δεν υπάρχουν επαρκή δεδομένα για υποστήριξη μιας νέας σύστασης, το κείμενο αναθεωρήθηκε για να συμπεριλάβει μια συζήτηση για τη χρήση κάνναβης.
• Επιπλέον, συστήνεται στους κλινικούς γιατρούς να ρωτούν άτομα με διαβήτη σχετικά με τη χρήση τσιγάρων ή άλλων προϊόντων καπνού και να κάνουν τις κατάλληλες παραπομπές για διακοπή ως μέρος της διαδικασίας φροντίδας και εκπαίδευσης για τον διαβήτη.
• Το κείμενο επεκτάθηκε για να συζητηθούν οι δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία του καπνίσματος και της έκθεσης στο παθητικό κάπνισμα για τα άτομα με διαβήτη.

Άσκηση

• Ενημερώθηκε ο καθορισμός της καθιστικής συμπεριφοράς, ώστε να συμπεριλαμβάνει όλους τους τύπους διαβήτη.
• Το κείμενο ενημερώθηκε για να περιλαμβάνει μια συζήτηση για την εφαρμογή και τα οφέλη διαλειμματικής προπόνησης υψηλής έντασης.