H εισαγωγή στον φοιτητικό βίο αποτελεί μια από τις κρισιμότερες περιόδους στη ζωή ενός ατόμου όσον αφορά τη διατροφή του, καθώς συμβαίνουν σημαντικές αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες και την ποιότητα του βίου του.
Αυτές οι αλλαγές πιθανώς συμβαίνουν επειδή οι φοιτητές εγκαταλείπουν τις συνθήκες του σπιτιού τους και γίνονται οι πλέον υπεύθυνοι για την καθημερινή διατροφή και τον τρόπο διαβίωσής τους.
Αποκτούν δηλαδή απότομα περισσότερη ανεξαρτησία και αυτονομία στη ρύθμιση του τρόπου ζωής τους, που συχνά δεν είναι σε θέση να διαχειριστούν κατάλληλα, λόγω της νεανικότητάς τους.
Ανθυγιεινές Διατροφικές Συνήθειες της Φοιτητικής Ζωής
Από την ανασκόπηση της πρόσφατης βιβλιογραφίας αποδεικνύεται ότι όταν οι φοιτητές φεύγουν από το πατρικό τους σπίτι, χάνουν τις καλές διατροφικές τους συνήθειες και έτσι μειώνουν τις προσλαμβανόμενες φυτικές ίνες- που περιέχονται κυρίως στα φρούτα, τα λαχανικά, τα όσπρια και τα προϊόντα ολικής άλεσης- παρακάμπτουν το πρωινό γεύμα, περιορίζουν τις προσλήψεις νερού, έχουν ακανόνιστα γεύματα και ώρες σίτισης, ενώ ταυτόχρονα καταφεύγουν σε πρόχειρες και ανθυγιεινές επιλογές τροφίμων (π.χ. burgers, τηγανητές πατάτες, αναψυκτικά).
Στα παραπάνω ενδέχεται να συμβάλλουν είτε ο περιορισμένος διαθέσιμος χρόνος των φοιτητών, λόγω αυξημένου φόρτου εργασίας, ο οποίος δεν τους επιτρέπει να προετοιμάσουν οι ίδιοι τα γεύματά τους είτε οι χαμηλές δεξιότητες που μπορεί να διαθέτουν στη μαγειρική είτε το γεγονός ότι πολλοί φοιτητές δεν είναι οικονομικά ανεξάρτητοι με αποτέλεσμα να μην έχουν την οικονομική δυνατότητα να αγοράσουν πιο “υγιεινές” και συνεπώς πιο ακριβές τροφές.
Πώς το Στρες επηρεάζει τις Διατροφικές Συνήθειες των Φοιτητών;
Ταυτόχρονα, αυτή η ηλικιακή ομάδα φαίνεται να παρουσιάζει αυξημένο στρες. Προς αυτή την κατεύθυνση φαίνεται πως συμβάλλει η μετάβαση από την δευτεροβάθμια στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, η οποία συχνά αυξάνει τα επίπεδα άγχους στους φοιτητές- και κυρίως στους πρωτοετείς φοιτητές- με άμεσο αποτέλεσμα την αρνητική επίδραση στις διατροφικές τους συμπεριφορές.
Παράλληλα, και στη διάρκεια της ακαδημαϊκής φοίτησης και ιδίως κατά τις εξεταστικές περιόδους, πολλοί φοιτητές παρουσιάζουν αυξημένο στρες, με αποτέλεσμα να αυξάνουν τη θερμιδική τους πρόσληψη και να δυσχεραίνουν την ποιότητα της προσλαμβανόμενης τροφής τους, καταφεύγοντας στην κατανάλωση τροφίμων χαμηλής θρεπτικής αξίας.
Σύμφωνα με μια σχετική μελέτη που πραγματοποιήθηκε σε 393 Κορεάτες φοιτητές και φοιτήτριες το 2019, της οποίας σκοπός ήταν η διερεύνηση των επιπέδων φυσικής δραστηριότητας και των διατροφικών συνηθειών νεαρών ενήλικων ατόμων που ανήκαν σε διάφορα επίπεδα στρες, διαπιστώθηκαν σημαντικές διαφορές στις σωματικές δραστηριότητες και τις διατροφικές συμπεριφορές ανάλογα με το φύλο, το έτος φοίτησης και το επίπεδο στρες.
Συγκεκριμένα για το στρες, παρατηρήθηκε ότι οι φοιτητές που εμφάνιζαν υψηλότερα επίπεδα άγχους είχαν αυξημένες ανθυγιεινές συνήθειες συγκριτικά με τους φοιτητές που εμφάνιζαν χαμηλότερο στρες. Δηλαδή, φάνηκε πως όσοι φοιτητές είχαν υπερβολικό στρες έτειναν να καταναλώνουν περισσότερα έτοιμα γεύματα μέσα στην ημέρα και παρουσίαζαν χαμηλότερη φυσική δραστηριότητα.
Οι φοιτητές στην εξεταστική περίοδο, προσπαθώντας να αναχαιτίσουν την αρνητικά φορτισμένη κατάσταση που βιώνουν, καταφεύγουν πολλές φορές σε επιζήμιες για την υγεία τεχνικές και σε επαινετικές στρατηγικές, με αποτέλεσμα να υπερ-καταναλώνουν λιπαρές τροφές όπως είναι τα σοκολατοειδή, τα πατατάκια και τα γλυκά, καθώς και να μετριάζουν τα επίπεδα φυσικής τους δραστηριότητας.
Την ίδια στιγμή, η πίεση για την κατάκτηση υψηλών βαθμών, η ανάγκη για καταξίωση και ανάδειξη, καθώς και το άγχος της μελλοντικής επαγγελματικής αποκατάστασης, φαίνεται να είναι πρόσθετοι λόγοι που ωθούν τους φοιτητές σε έντονο στρες και συνεπώς στην επιρρέπεια για συναισθηματική πρόσληψη φαγητού.
Το συναισθηματικό τρώγειν ουσιαστικά αφορά σε μια κατάσταση κατά την οποία ενώ το άτομο έχει καλύψει τη βιολογική του πείνα, συνεχίζει να αναζητά επιπρόσθετη τροφή, με απώτερο στόχο την κάλυψη θετικών ή αρνητικών συναισθημάτων. Απόρροια αυτής της συμπεριφοράς είναι η κατανάλωση υπέρογκων ποσοτήτων φαγητού και η συνεπαγόμενη αποθήκευσή του στο σώμα με τη μορφή λίπους.
Φοιτητική Ζωή και Παχυσαρκία
Εάν η συσσώρευση λίπους στο σώμα υπερβεί το ανώτατο αποδεκτό όριο, μπορεί άμεσα να οδηγήσει τους φοιτητές στην παχυσαρκία, η οποία με τη σειρά της δύναται να τους ωθήσει στην εμφάνιση μεταβολικών συνδρόμων, σχετιζόμενων με την αυξημένη αρτηριακή πίεση, τις διαταραχές στο μεταβολισμό της γλυκόζης και των λιπών, αλλά και στην εκδήλωση διαφόρων καρδιαγγειακών νοσημάτων.
Μάλιστα, από μελέτες έχει φανεί ότι τα ποσοστά παχυσαρκίας είναι αρκετά αυξημένα στον φοιτητικό πληθυσμό, καθώς παρατηρείται μια τάση των φοιτητών να προσλαμβάνουν περισσότερο σωματικό βάρος συγκριτικά με συνομήλικούς τους που δεν φοιτούν σε κάποιο πανεπιστήμιο.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιεύτηκαν από το National College Health Assessment του American College Health Association το 2009, το 36,7% των φοιτητών ήταν υπέρβαροι ή παχύσαρκοι.
Συμπερασματικά
Η ηλικιακή ομάδα των φοιτητών είναι αρκετά επιρρεπής στην αλλαγή των διατροφικών της συνηθειών, καθώς δέχεται πολλαπλές μεταβολές τόσο σε ψυχολογικό, εκπαιδευτικό όσο και σε περιβαλλοντικό επίπεδο.
Όταν αναφερόμαστε στο ψυχολογικό επίπεδο εννοούμε το αίσθημα στρες και φόβου που συχνά βιώνουν οι φοιτητές, ενώ όταν αναφερόμαστε στο εκπαιδευτικό επίπεδο εννοούμε τη μετάβαση από τη σχολική στη φοιτητική βαθμίδα εκπαίδευσης.
Παράλληλα, όταν κάνουμε αναφορά στη μεταβολή του περιβάλλοντος για τους φοιτητές, ουσιαστικά εννοούμε την αλλαγή περιβάλλοντος κατοικίας και συγκεκριμένα τη μετάβαση από το πατρικό στο φοιτητικό σπίτι. Η μετάβαση στον φοιτητικό βίο συνεπάγεται περισσότερες ευθύνες για τους φοιτητές ανάμεσα στις οποίες είναι και το ζήτημα της καθημερινής διατροφής τους.
Έτσι, οι φοιτητές γίνονται οι πλέον αρμόδιοι για τη διατροφή τους αλλά και για τον γενικότερο τρόπο ζωής τους, γεγονότα που τους γεμίζουν με περίσσιο στρες.
