Τις τελευταίες δεκαετίες, ο μέσος όρος ζωής έχει ανέβει πολύ, λόγω των φαρμάκων, των εμβολίων, της σωστής διατροφής, της διαγνωστικής τεχνολογίας και έρευνας, της δημόσιας υγιεινής και της μετεγχειρητικής φροντίδας. Οι περισσότερες ασθένειες μπορούν πλέον να γιατρευτούν πλήρως με φαρμακευτική αγωγή και σωστή διατροφή.
Υπάρχουν όμως χρόνιες παθήσεις, που δεν μπορούν να γιατρευτούν πλήρως, αλλά μπορούν να μειωθούν τα συμπτώματά τους μέσω της σωστής διατροφής και της φαρμακευτικής αγωγής, όπως ο καρκίνος, ο διαβήτης και οι καρδιαγγειακές ασθένειες.
Οι καρδιαγγειακές ασθένειες συμπεριλαμβάνουν τη στεφανιαία νόσο, την υπέρταση και το εγκεφαλικό επεισόδιο.
Περίπου το 50% των θανάτων από καρδιαγγειακές ασθένειες προέρχονται από τη στεφανιαία νόσο
Η Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία (ΑΗΑ) αναφέρει ότι το 50% των ανδρών και το 68% των γυναικών που πεθαίνουν από στεφανιαία νόσο δεν έχουν νιώσει νωρίτερα καμία ενόχληση ή προειδοποιητικό σημάδι.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, το 14,2% των ανδρών και το 9,7% των γυναικών ηλικίας 20-39 ετών, έπασχαν το 2005-2008 από καρδιαγγειακές παθήσεις. Την ίδια χρονική περίοδο, το 39,3% των ανδρών και το 37,2% των γυναικών σε ηλικίες 40-59, έπασχαν από καρδιαγγειακές παθήσεις.
Καρδιαγγειακές παθήσεις
Οι καρδιαγγειακές παθήσεις συνήθως είναι αποτέλεσμα αθηροσκλήρωσης, δηλαδή αποθέματα πλάκας και λιπιδίων στα τοιχώματα των αρτηριών. Όσο πιο μεγάλη είναι η στένωση, τόσο πιο λίγο αίμα μπορεί να περάσει μέσα από τις αρτηρίες. Παλαιότερα, υπήρχε η θεωρία ότι καρδιαγγειακές παθήσεις μπορούσαν να αποκτήσουν μόνο άτομα σε μεγαλύτερες ηλικίες. Πλέον αυτός ο μύθος έχει καταρριφθεί, αφού έρευνες απέδειξαν ότι μπορεί να ξεκινήσει από την παιδική ηλικία και ότι η διατροφή διαδραματίζει κύριο ρόλο στην αθηροσκλήρωση.
Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν;
Οι πιο σημαντικοί παράγοντες που επηρεάζουν τη δημιουργία αθηροσκλήρωσης από νεαρή ηλικία είναι: τα υψηλά επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα, η υπέρταση, η παχυσαρκία, ο διαβήτης τύπου 2, το κάπνισμα και η έλλειψη φυσικής δραστηριότητας. Οι περισσότεροι παράγοντες είναι ανθρωπογενείς και έχουν να κάνουν με τη διατροφή.
Χοληστερόλη
Για τα παιδιά 2-19 χρονών, η χοληστερόλη πρέπει να είναι έως170mg/dL, μεταξύ 170-199 mg/dL είναι οριακή, ενώ αν είναι 200mg/dL θεωρείται υψηλή. Περίπου το 8,5% των εφήβων ηλικίας12-19 χρονών έχουν χοληστερόλη πάνω από 200mg/dL.
Το ποσοστό των εφήβων με ψηλά λιπίδια στο αίμα φτάνει περίπου το 20,3%. Το 14,2% των εφήβων με κανονικό βάρος έχουν υψηλά λιπίδια στο αίμα, το 22,3% των υπέρβαρων εφήβων έχουν υψηλές τιμές λιπιδίων, και το 42,9% των παχύσαρκων εφήβων. Τα επίπεδα χοληστερόλης και λιπιδίων στο αίμα μπορούν εύκολα να μειωθούν, με σωστή διατροφή. Μια διατροφή χαμηλή σε κορεσμένα λιπαρά και πλούσια σε φυτικές ίνες μπορεί πολύ γρήγορα να βελτιώσει το προφίλ της χοληστερόλης και των λιπιδίων στο αίμα.
Υπέρταση
Πρόσφατες έρευνες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η συστολική και η διαστολική πίεση των παιδιών και των εφήβων έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια και έχει συνδεθεί με την αύξηση της παχυσαρκίας. Περίπου το 30% των παχύσαρκων νέων πάσχει από υπέρταση. Αύξηση της στήλης υδραργύρου στη συστολική πίεση έστω και κατά 1-2 mm, αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης υπέρτασης στην ενήλικη ζωή κατά 10%.
Η αρτηριακή πίεση μπορεί να μειωθεί, με μείωση του σωματικού βάρους και μια διατροφή χαμηλή σε αλάτι και πλούσια σε κάλιο.
Υπέρβαρα παιδιά και παιδιά με διαβήτη τύπου ΙΙ: Για τα παιδιά, υπάρχουν συγκεκριμένες καμπύλες με τη βοήθεια των οποίων μπορούμε να δούμε αν ο Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) βρίσκεται σε κανονικά επίπεδα. Αν ο ΔΜΣ βρίσκεται μεταξύ 5%-85%, το παιδί είναι κανονικό. Αν ο ΔΜΣ βρίσκεται μεταξύ του 85%-95% σημαίνει ότι το παιδί έχει τάση για να γίνει υπέρβαρο και αν ο ΔΜΣ είναι πάνω από 95% το παιδί είναι υπέρβαρο.
Κάθε χρόνο το ποσοστό των υπέρβαρων παιδιών αυξάνεται δραματικά. Ελληνική ερεύνα που διάρκεσε από το 1997-2007 διαπίστωσε ότι ενώ το 1997 υπήρχαν 20,2% υπέρβαρα κορίτσια και 19,6% υπέρβαρα αγόρια, ο αριθμός διαμορφώθηκε το 2007 στο 26,7% για τα κορίτσια και στο 26,5% για τα αγόρια.
Η παχυσαρκία οδηγεί και σε άλλες παθήσεις, όπως αυξημένα λιπίδια στο αίμα, υπέρταση, αντίσταση στην ινσουλίνη, μεταβολικό σύνδρομο, διαβήτη τύπου 2. Όλες αυτές οι παθήσεις μπορούν να δημιουργήσουν καρδιαγγειακά προβλήματα.
Κάπνισμα
Η Ελλάδα κατέχει την πρωτιά στο κάπνισμα, αφού περισσότερο από το 40% του πληθυσμού της καπνίζει. Προκαλεί στεναχώρια το γεγονός ότι το 32,2% των νέων ηλικίας 13-15 χρονών είναι καπνιστές, με τους περισσότερους από αυτούς να έχουν ξεκινήσει το κάπνισμα πριν την ηλικία των 10 ετών. Το κάπνισμα είναι ένας από τους κυριότερους λόγους της στεφανιαίας νόσου.
Σωματική άσκηση
Η ζωή των νέων χαρακτηρίζεται πλέον ως καθιστική, καθώς περνούν περισσότερες ώρες μπροστά στην τηλεόραση παρά στο παιχνίδι και τις σωματικές δραστηριότητες. Η άσκηση μειώνει σημαντικά την πιθανότητα εμφάνισης καρδιαγγειακών παθήσεων, αφού βοηθά στην κυκλοφορία του αίματος, συμβάλλει στη μείωση και στη διατήρηση του βάρους και γενικά προστατεύει την καρδιά από διάφορες παθήσεις.
Οδηγίες για μια υγιή καρδιά
Η Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία προτείνει τις πιο κάτω απλές οδηγίες για μια υγιή καρδιά:
- Εξισορροπήστε τις θερμίδες που προσλαμβάνετε με τη σωματική σας δραστηριότητα, ώστε να διατηρήσετε ένα υγιές βάρος. Τα παιδιά πρέπει ωστόσο να λαμβάνουν επαρκή ποσότητα θερμίδων, ώστε να αναπτύσσονται σωστά.
- Εξασφαλίστε ότι το παιδί σας δαπανά τουλάχιστον 60’ την μέρα παίζοντας (δεν εννοούμε ηλεκτρονικά παιχνίδια) ή κάνοντας γενικότερα κάποια σωματική δραστηριότητα.
- Δώστε στα παιδιά σας περισσότερα φρούτα και λαχανικά και μειώστε τους χυμούς και τα αναψυκτικά.
- Περιορίστε τα λιπαρά στη διατροφή των παιδιών και των εφήβων. Προτιμήστε φυτικά λιπαρά, λάδια και φυτικές μαργαρίνες, προϊόντα επάλειψης με προσθήκη φυτικών στερολών χαμηλά σε κορεσμένα λιπαρά, αντί για ζωικά λίπη και βούτυρα.
- Δώστε στα παιδιά σας περισσότερα προϊόντα ολικής αλέσεως.
- Μειώστε την υπερβολική χρήση ζάχαρης.
- Προτιμήστε άπαχα ή μειωμένα σε λιπαρά γαλακτοκομικά.
- Βάλτε στη διατροφή τους περισσότερο ψάρι και όσπρια, παρά κρέας και πουλερικά.
- Μειώστε τη κατανάλωση άλατος και επεξεργασμένων τροφίμων.
