Πόσες πιθανότητες υπάρχουν για να παραβρεθούν στο ίδιο τραπέζι ένας 50άρης οικογενειάρχης Ευρωπαίος, καθολικός, εύπορος δικηγόρος, δημοκρατικός, κρεατοφάγος που ζει σε μια πόλη, με έναν 20άρη ανύπανδρο Ασιάτη, μουσουλμάνο, με βασική εκπαίδευση, άπορο αγρότη, ο οποίος είναι φυτοφάγος και έχει αριστερές πολιτικές πεποιθήσεις και ζει σε ένα χωριό? Μάλλον ελάχιστες. Εξάλλου, το να βρεθείς σε ένα κοινό τραπέζι με κάποιον που πιθανόν δεν έχεις κανένα σημείο επαφής, δεν είναι απλή υπόθεση. Το φαγητό δεν είναι μόνο το μέσο για την κάλυψη των βιολογικών μας αναγκών, αλλά ένα μέσο για πνευματική επαφή και καλλιέργεια διαπροσωπικών σχέσεων.
Ξεκινώντας από την αρχαιότητα, συναντάμε σε ιστορικές πηγές, τον Πυθαγόρα, το Σάμιο, να είναι "ομοτράπεζος των θεών". Μπορούσε δηλαδή να συνφάει με τους θεούς σαν όμοιός τους στην καταγωγή και τις γνώσεις. Στην αρχαία Σπάρτη, οι 300 του Λεωνίδα έτρωγαν όλοι μαζί το ίδιο φαγητό, το "μέλανα ζωμό"- όντας και αυτοί ομοτράπεζοι! Στη θρησκεία μας, ο Χριστός και οι 12 μαθητές του, έτρωγαν και έπιναν όλοι μαζί, ενώ στον Μυστικό Δείπνο μοιράστηκε το ψωμί και το κρασί δίνοντας την αιώνια ευλογία Του - υπήρξαν δηλαδή ομοτράπεζοι.
Ποιοι επομένως μπορούν να ονομαστούν ομοτράπεζοι; Εκείνοι που μοιράζονται ένα τραπέζι και τρώνε το ίδιο φαγητό ή απλά έχουν μερικά κοινά χαρακτηριστικά που τους συνδέουν; Και αν ναι, ποιά είναι αυτά;
Το κοινό τραπέζι είναι για όλους τους λαούς της γης, ιερό σημείο συνάντησης και επικοινωνίας και προϋποθέτει τους δικούς του κανόνες, αρχές και συμβολισμούς. Συνήθως για να καταφέρουν περισσότερα από 2 άτομα (ιδανικά όχι περισσότερα από 8 σύμφωνα με το γαστρονόμο Μ.Σαβαρέν) να συνφάγουν πρέπει να συνυπάρχουν ορισμένα από τα παρακάτω χαρακτηριστικά είτε μοναδιαία είτε συνδυαστικά:
- Εθνικότητα: σίγουρα η κοινή εθνικότητα διευκολύνει την ομοτράπεζη σύναψη, αν και σε διαφορετική περίπτωση μπορεί να αποτελέσει το διαβατήριο για μια νέα διακρατική γαστρονομική συμφωνία.
- Καταγωγή-φυλή: αναμφίβολα η κοινή καταγωγή των συνδαιτυμόνων αποτελεί σημάδι ολοκληρωμένου τραπεζιού, λόγω κοινών κοινωνικών αξιών, ηθών και εθίμων. Είναι αυτό το κοινό υπόβαθρο που κάνει ένα δείπνο ευχάριστο. Σε αντίθετη περίπτωση, αποτελεί μια εξαιρετική για ανταλλαγή του ξεχωριστού τοπικού-παραδοσιακού γευστικού πλούτου.
- Θρησκεία: συνήθως οι ομόσιτοι ανήκουν στην ίδια θρησκεία, διαφορετικά απαιτείται απόλυτος σεβασμός στις αρχές και τους κανόνες διατροφής μεταξύ των ατόμων διαφορετικών θρησκευτικών πεποιθήσεων.
- Πολιτισμός: το κοινό πολιτισμικό επίπεδο λειτουργεί συνδετικά στους ομόδειπνους, ενώ μια πολυπολιτισμικότητα ανάμεσα στους συμμετέχοντες μπορεί να δημιουργήσει ιδανικές συνθήκες για ανταλλαγή απόψεων και ξεχωριστών εμπειριών από την τέχνη και τον πολιτισμό.
- Επάγγελμα: πολύ συχνά συγκεντρώνονται γύρω από το τραπέζι άτομα από κοινό εργασιακό κλάδο αν και ιδανικά, άτομα με διαφορετικό επαγγελματικό προφίλ κάνουν πιο ενδιαφέρουσα και ισορροπημένη τη διατροφική συνεύρεση.
- Οικονομική-κοινωνική τάξη: το κοινό κοινωνικο-οικονομικό status παίζει καθοριστικό ρόλο στη σύσταση του τραπεζιού, ενώ η διαφορετικότητα σε αυτό, αγνοεί επιδεικτικά τους κανόνες και απελευθερώνει την πραγματική αξία της γευστικής συνάντησης όπου η αλληλεγγύη και η ανθρωπιά είναι υπεράνω χρημάτων και τίτλων.
- Μορφωτικό επίπεδο: είναι σύνηθες γνώρισμα το κοινό γνωσιακό και εκπαιδευτικό υπόβαθρο ανάμεσα στους συνδαιτυμόνες, ενώ μια ποικιλία στο μορφωτικό τους επίπεδο αντανακλά την πραγματική εικόνα της κοινωνικής ζωής και δράσης, ζωντανεύοντας τη σύναψη.
- Πολιτικές πεποιθήσεις: οι κοινές πολιτικές προτιμήσεις απαντώνται συχνά στους ομόδειπνους, ενώ σε διαφορετική περίπτωση υπάρχει πιθανότητα, είτε για μια γόνιμη ανταλλαγή πολιτικών θέσεων είτε για πυροδότηση μιας απροσδόκητης πολιτικής αντιπαράθεσης απογειώνοντας τη συνάντηση.
- Διατροφικές συνήθειες-συμπεριφορές: ένα κοινό διατροφικό στυλ και μια συμφωνία στις διαιτητικές προτιμήσεις αλλά και τις αποστροφές ανάμεσα στους συμμετέχοντες, αποτελούν το κλειδί για ένα επιτυχημένο γεύμα που τους ικανοποίει όλους.
- Ηλικιακή ομάδα-φύλο: είναι σύνηθες η μικρή ηλικιακή απόκλιση στους ομόσιτους αν και μια μεγάλη ηλιακή διακύμανση ανάμεσά τους-ανεξαρτήτου φύλου, θα προσέδιδε περισσότερο "χρώμα" και "άρωμα" στο τραπέζι.
- Οικογενειακές-φιλικές σχέσεις: σχεδόν πάντοτε οι ομόδειπνοι ανήκουν σε κοινό συγγενικό ή φιλικό κύκλο ενώ αποφεύγετε ρητά η διατροφική σύναψη με εχθρούς ή σοβαρούς αντιπάλους. Ως παράδειγμα, αναφέρουμε τους Άραβες, οι οποίοι αν μοιραστείς το φαγητό μαζί τους είσαι φίλος τους-είσαι οικογένεια πλέον!
- Κοινωνικές εκδηλώσεις: σε εορτές, γάμους, κηδείες, επετείους κ.α είναι συχνή η ομοτράπεζη σίτιση στην οποία η δυνατότητα για νέες γνωριμίες και εποικοδομητικές συζητήσεις έχουν τον πρώτο λόγο.
Στην πραγματικότητα, η υπέρβαση όλων των παραπάνω περιορισμών και προσκολλήσεων γύρω από το τραπέζι αποτελεί το δύσβατο αλλά ταυτόχρονα και το μοναδικό μονοπάτι που οδηγεί στο σταυροδρόμι των πολιτισμών, των θρησκειών και των κοινωνικοικονομικών τάξεων της νέας διατροφικής διπλωματίας, η οποία χαρακτηρίζεται αποκλειστικά από αλληλεγγύη, εμπιστοσύνη και σεβασμό προς τον συνάνθρωπο. Παράλληλα, κάθε νέα διατροφική πολιτική που εφαρμόζεται παγκοσμίως, λαμβάνει πλέον υπόψη της και την αειφορία του περιβάλλοντος.
Τελειώνοντας, ας μην ξεχνάτε ότι γύρω από ένα τραπέζι εξελίσσονται διαχρονικά όλες οι σημαντικές στιγμές της κοινωνικής ζωής του ανθρώπου, συντροφιά κάθε φορά με εκλεκτούς ομοτράπεζους!
