Μια νέα βρετανική επιστημονική μελέτη έδειξε ότι ο βασικός μεταβολισμός (ο αριθμός των θερμίδων που καταναλώνει ο οργανισμός σε ηρεμία) των εφήβων μειώνεται απότομα για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα και μετά από χρόνια επανέρχεται στα κανονικά επίπεδα και η καύση των θερμίδων αυξάνεται εκ νέου. Αυτή θα μπορούσε να είναι και μια εξήγηση για την επιτάχυνση της παχυσαρκίας που παρατηρείται μεταξύ των εφήβων.
Τη στιγμή που μετά την ηλικία των 5 ετών η καύση θερμίδων σταδιακά αυξάνεται, η συγκεκριμένη μελέτη μας δείχνει ότι μετά τα 10 έτη μειώνεται ξαφνικά με αποτέλεσμα να εμφανίζεται μια τάση παχυσαρκίας στους εφήβους. Όμως, από την ηλικία των 16 ετών και έπειτα ο βασικός μεταβολισμός αυξάνεται και πάλι. Διαπίστωσαν δηλαδή ότι σε κατάσταση ηρεμίας οι έφηβοι ηλικίας 15 ετών καταναλώνουν καθημερινά 450 θερμίδες λιγότερες σε σχέση με παιδιά ηλικίας 10 ετών, δηλαδή μια σημαντική πτώση του βασικού μεταβολισμού της τάξης περίπου του 25%.
Οι επιστήμονες εξηγούν ότι η εφηβεία είναι μια περίοδος με εκρηκτική ανάπτυξη και το αναμενόμενο θα ήταν τόσο τα αγόρια, όσο και τα κορίτσια να εμφανίζουν αύξηση στην καύση των θερμίδων. Ωστόσο δεν έχουν ακόμα μια βέβαιη εξήγηση για το που οφείλεται αυτή η παροδική πτώση του μεταβολικού ρυθμού, αλλά εξηγούν ότι ίσως ο ανθρώπινος οργανισμός προσπαθεί να διαφυλάξει τις θερμίδες κατά τη διάρκεια της εφηβείας για να εξασφαλίσει μια επαρκή ανάπτυξη.
Άσκηση στην εφηβεία
Η μελέτη όμως βρήκε και κάτι άλλο εξίσου σημαντικό. Διαπίστωσε ότι οι έφηβοι ασκούνται λιγότερο κάτι που επίσης ενισχύει την παχυσαρκία.
Με απλά λόγια, κατά τη διάρκεια της εφηβείας η πτώση του βασικού μεταβολισμού σε συνδυασμό με την μειωμένη σωματική δραστηριότητα οδηγεί κατά κύριο λόγο στην αύξηση του βάρους.
Η εφηβεία είναι μια περίοδος όπου ο άνθρωπος αναζητά την ανεξαρτησία του και ο τρόπος ζωής του αλλάζει. Το πιο φορτωμένο πρόγραμμα, η έντονη κοινωνική ζωή, η διάθεση χρημάτων και η πολύωρη απουσία εκτός σπιτιού οδηγούν σε παράλειψη πολλών γευμάτων και πολλές φορές αντικατάσταση αυτών με γεύματα fast food. Οι έφηβοι τρώνε περισσότερα «γρήγορο» φαγητό, γλυκά και αναψυκτικά από οποιαδήποτε άλλη ηλικιακή ομάδα. Το πρόβλημα είναι ότι τα παιδιά σήμερα έχουν εύκολη πρόσβαση σε τρόφιμα με υψηλό θερμιδικό φορτίο και χαμηλή ως μηδενική θρεπτική αξία, στοιχείο που για τις προηγούμενες γενιές δεν ισχύει.
Πως είναι η εικόνα των εφήβων στην Ελλάδα;
Ανησυχητικά φαίνονται να είναι τα στοιχεία από πρόσφατη μελέτη που πραγματοποιήθηκε από το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας, σχετικά με την διατροφή, τη φυσική δραστηριότητα και το σωματικό βάρος των εφήβων.
Ποιότητα διατροφής
Ναι μεν η διατροφή των εφήβων στη χώρα μας βελτιώνεται διαχρονικά αλλά η ποιότητα διατροφής τους είναι χειρότερη στις μεγαλύτερες ηλικίες σε σχέση με τις μικρότερες.
1 στους 3 εφήβους (32%) τρώει τόσο φρούτα, όσο και λαχανικά τουλάχιστον 5 μέρες την εβδομάδα και παρόμοιο ποσοστό (33%) ανέφερε κατανάλωση γλυκών και αναψυκτικών τουλάχιστον 5 μέρες την εβδομάδα. Μεγαλώνοντας όμως οι έφηβοι κάνουν λιγότερες υγιεινές επιλογές στη διατροφή τους, αφού μόνο το 26% καταναλώνουν φρούτα και λαχανικά τουλάχιστον 5 μέρες την εβδομάδα και 41% γλυκά ή αναψυκτικά με την ίδια συχνότητα.
Φυσική δραστηριότητα
Το 2014 παρουσιάστηκε αυξητική τάση των εφήβων με 1 στους 3 να κάνουν κάποια φυσική δραστηριότητα τουλάχιστον 5 φορές την εβδομάδα σε σχέση με την κατάσταση που επικρατούσε την χρονική περίοδο 2002-2010. Ωστόσο, μεγάλο ποσοστό των εφήβων (κυρίως σε μεγαλύτερη ηλικία) αναφέρουν ότι αφιερώνουν το πολύ 1 φορά την εβδομάδα σε σωματική δραστηριότητα.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της συγκεκριμένης έρευνας ο αριθμός των υπέρβαρων και παχύσαρκων εφήβων ηλικίας 11-15 ετών στη χώρα μας έχει αυξηθεί από το 2002-2014.
Βασικός στόχος λοιπόν θα πρέπει να είναι η αύξηση της φυσικής δραστηριότητας των εφήβων και η αλλαγή της διατροφικής συμπεριφοράς τους μέσω της επιμόρφωσης των ίδιων των εφήβων και των γονέων τους. Τρόπος ζωής αναγκαίος γιατί η συνεχιζόμενη αύξηση της παχυσαρκίας ανεβάζει τη συχνότητα για μια σειρά από ασθένειες, συμπεριλαμβανομένου του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, την υπέρταση, τις δυσλιπιδαιμίες, τις καρδιαγγειακές παθήσεις και κάποιες μορφές καρκίνου.
