Η ανεπάρκεια ιωδίου αποτελεί ένα μεγάλο θέμα συζήτησης τα τελευταία χρόνια στην Ευρώπη και παγκοσμίως, αν και στη χώρα μας δεν έχει λάβει ακόμα μεγάλες διαστάσεις. Ιδιαίτερα αυξημένες είναι οι ανάγκες στην εγκυμοσύνη, το θηλασμό και την νεογνική ηλικία. Αν, λοιπόν, ετοιμάζεσαι και εσύ να γίνεις μαμά ή αν ακόμα έχεις κάποιον κοντινό σου σε αντίστοιχη κατάσταση, αυτό το άρθρο είναι για σένα.
Γιατί χρειάζεσαι ιώδιο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης;
Το ιώδιο είναι απαραίτητο για την ομαλή λειτουργία του θυροειδούς αδένα και κατ’ επέκταση για την φυσιολογική ανάπτυξη του εγκεφάλου, ειδικά κατά τη νεογνική ηλικία. Για τον ίδιο λόγο, η έλλειψη ιωδίου ειδικά κατά τα πρώτα στάδια της εγκυμοσύνης, μπορεί να επηρεάσει τις γνωστικές λειτουργίες του εμβρύου όπως η ακοή και η ομιλία. Πιο συγκεκριμένα, ήπια έλλειψη ιωδίου έχει συσχετιστεί με χαμηλότερο δείκτης ευφυίας σε παιδιά σχολικής ηλικίας ενώ σε ακραίες περιπτώσεις μπορεί να οδηγήσει σε κρετινισμό (μη αναστρέψιμη εγκεφαλική βλάβη) στα νεογνά.
Καθότι κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης ο οργανισμός της εγκύου είναι υπεύθυνος για τη σύνθεση των ορμονών του θυροειδούς για το έμβρυο, η σύσταση για ημερήσια πρόσληψη ιωδίου αν είσαι έγκυος φτάνει τα 250μg, ενώ η σύσταση για μη-εγκύους είναι στα 150μg.
Είσαι σίγουρη ότι λαμβάνεις αρκετό ιώδιο;
Η έλλειψη ιωδίου αποτέλεσε στο παρελθόν πρόβλημα δημόσιας υγείας με μεγάλη έκταση. Για το λόγο αυτό, σε πολλές χώρες (και στην Ελλάδα από το 1963) εφαρμόζεται πλέον πρόγραμμα ιωδίωσης του άλατος. Παρά την επιτυχία της μεθόδου αυτής σε πληθυσμιακό επίπεδο, σήμερα αρκετές γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας στην Ευρώπη φαίνεται να έχουν χαμηλά επίπεδα ιωδίου. Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα δεδομένα, τα 2/3 των χωρών στην Ευρώπη παρουσιάζουν ανεπάρκεια ιωδίου στον πληθυσμό των εγκύων (δυστυχώς για την Ελλάδα δεν υπάρχουν πρόσφατα στοιχεία).
Κατά τα άλλα, το ιώδιο εντοπίζεται κατά κύριο λόγο στα φύκη και εν γένει στα θαλασσινά, τα οστρακοειδή και τα ψάρια (μπακαλιάρος, ρέγγα, σκουμπρί, σολομό κλπ). Δευτερεύουσες πηγές του αποτελούν τα γαλακτοκομικά προϊόντα (εξαιτίας των ιωδιούχων ζωοτροφών).
Πότε θα πρέπει να σε ανησυχήσει το αν λαμβάνεις επαρκές ιώδιο;
Η εγκυμοσύνη είναι ούτως ή άλλως μία περίοδος αυξημένων αναγκών σε ιώδιο. Οι πιθανότητες για πλήρη κάλυψη των αναγκών σου μειώνονται εάν συνυπάρχει κάποια από τις εξής καταστάσεις:
- αν είσαι χορτοφάγος ή γενικώς δεν καταναλώνεις ψάρια, θαλασσινά ή γαλακτοκομικά
- αν αποφεύγεις την προσθήκη επιτραπέζιου αλατιού στο φαγητό σου
Τελικά, χρειάζεται να παίρνεις συμπλήρωμα ιωδίου;
Κατά πολλούς, οι ανάγκες της εγκύου σε ιώδιο υποτιμούνται και το συμπλήρωμα των 150μg ημερησίως θα πρέπει να καθιερωθεί – ειδικά αφού οι συνήθεις πολυβιταμίνες δεν το περιλαμβάνουν.
Δυστυχώς, δεν υπάρχει ιδανική εξέταση για τα επίπεδα ιωδίου (η μέτρησή του στα ούρα μπορεί να έχει πολύ μεγάλες αποκλίσεις). Πρακτικά, καλό θα ήταν να συμβουλευτείς ένα Κλινικό διαιτολόγο ο οποίος θα είναι σε θέση να αναγνωρίσει με βάση το διατροφικό σου ιστορικό αν υπάρχει λόγος ανησυχίας.
Σημείωση: Δεδομένου ότι οι ανάγκες σε ιώδιο είναι ιδιαίτερα αυξημένες το πρώτο κυρίως τρίμηνο της εγκυμοσύνης ενώ ταυτόχρονα οι περισσότερες γυναίκες ανακαλύπτουν ότι είναι έγκυες στα μέσα αυτού του τριμήνου, είναι σημαντικό όλες οι γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας να φροντίζουν ώστε να λαμβάνουν ιώδιο μέσω της διατροφής καταναλώνοντας θαλασσινά, γαλακτοκομικά αλλά και επιτραπέζιο αλάτι με μέτρο.
