Κουζίνα

Ελληνική και κυπριακή κουζίνα: Τόσο ίδιες, αλλά και τόσο διαφορετικές

της Ελένης Ανδέου Γιωργάκη
14 Οκτωβρίου 2011
18897 Προβολές
3 λεπτά να διαβαστεί
paraliakos dromos

Photo source: www.bigstockphoto.com

Η ελληνική κουζίνα φημίζεται ανά τον κόσμο για τη γευστικότητα της, την ποικιλία της, αλλά και θρεπτικότητά της, αφού η μεσογειακή κουζίνα γενικά θεωρείται η πιο υγιεινή απ' όλες.

Η βάση της ελληνικής κουζίνας είναι το ελαιόλαδο, το ψωμί, τα δημητριακά, τα γαλακτοκομικά, τα λαχανικά, τα όσπρια, το μέλι και το ψάρι αλλά και τα κρέατα όπως το κατσίκι, το αρνί και το χοιρινό. Στα ελληνικά φαγητά χρησιμοποιούνται πολλά μπαχαρικά και μυρωδικά, αλλά με μέτρο, για να μην καλύπτουν τη γεύση των λαχανικών ή των κρεάτων, όπως η ρίγανη, ο δυόσμος, το σκόρδο, ο άνηθος, ο μαϊντανός, το δαφνόφυλλο, ο βασιλικός, το θυμάρι, η κανέλα, το γαρύφαλλο, το δεντρολίβανο, το μοσχοκάρυδο και ο κρόκος Κοζάνης.

Θα βρείτε επίσης ποικιλία κρασιών, λόγω της μεγάλης παραγωγής σταφυλιών στην Ελλάδα.

Η ελληνική κουζίνα έχει εναρμονίσει  τα φρέσκα συστατικά, τη σωστή χρήση των μυρωδικών και των μπαχαρικών και το γνωστό ελληνικό ελαιόλαδο.

Το ελαιόλαδο αξίζει μία ιδιαίτερη αναφορά. Συνοδεύει σχεδόν όλα τα ελληνικά πιάτα, στα περισσότερα χρησιμοποιείται σε αφθονία, είναι αρίστης ποιότητας και ευεργετικό για την υγεία. Τα περισσότερα λαχανικά καλλιεργούνται με φυσικό τρόπο κι έτσι διατηρούν όλο το άρωμα και τη γεύση τους. Παράλληλα, η πλούσια γεύση και το άρωμα των φρέσκων ελληνικών φρούτων, όπως τα σταφύλια, τα βερίκοκα, τα ροδάκινα,  τα κεράσια, το πεπόνι, το καρπούζι  είναι αξιοσημείωτη. Επιπλέον, τα μυρωδικά (βότανα), τα οποία σχεδόν  όλοι οι Έλληνες μαζεύουν από τα βουνά και την εξοχή τους, φημίζονται για τη γεύση, το άρωμα και τις θεραπευτικές τους ιδιότητες. Το μεθυστικό άρωμα της ρίγανης, του θυμαριού, του δυόσμου ή του δενδρολίβανου συναρπάζει. Τα ελληνικά τυριά και κυρίως η φέτα, είναι χαρακτηριστικά της ελληνικής κουζίνας.

Ποιό μενού να προτιμήσετε ανάλογα με τις θερμίδες του:

  • Xταπόδι στα κάρβουνα  240 kcal
  • Kαλαμάρι τηγανητό  323 kcal
  • Xόρτα σαλάτα  84 kcal
  • Φρέσκο φιλέτο ξιφία στη σχάρα  203 kcal
  • Γλυκό κυδώνι  80 kcal
  • Μελιτζάνες Μουσακάς (μερίδα)  700 kcal
  • Λουκάνικο χωριάτικο τηγανητό  559 kcal
  • Πατάτες τηγανητές  583 kcal
  • Xωριάτικη σαλάτα  282 kcal
  • Mπριζόλα μοσχαρίσια γάλακτος στη σχάρα  370 kcal
  • Mπακλαβάς  432 kcal

Το Αιγαίο και το Ιόνιο πέλαγος είναι πεντακάθαρες θάλασσες, πλούσιες σε ψάρι. Το φρέσκο ψάρι που ψήνεται στα κάρβουνα, θεωρείται πραγματική απόλαυση. Η κυπριακή κουζίνα μπορεί να θεωρηθεί ένα μίγμα ελληνικών και ανατολικών γεύσεων, κάτι που αποδίδεται στην ιστορική κληρονομιά της χώρας  και στη γεωγραφική της θέση. Βασίζεται κυρίως στο κρέας, τις σαλάτες και τα φρούτα. Ταξιδεύοντας διά μέσου των αιώνων και της ιστορίας της Κύπρου, θα ανακαλύψετε πως το νησί είναι άμεσα επηρεασμένο και από τις γαστρονομικές τάσεις των εκάστοτε κατακτητών. Σήμερα, στη σύγχρονη γαστρονομική κουλτούρα του τόπου, θα βρει κανείς αναμίξεις και προσμίξεις από γεύσεις της Μέσης Ανατολής, της Μεσογείου και της Ανατολικής Ευρώπης. Ακόμα και οι Άγγλοι κατακτητές, που μέχρι το 1960 είχαν στην κυριαρχία στο νησί έχουν επηρεάσει τη γαστρονομία του τόπου.

Τα φρούτα και τα λαχανικά είναι πάντα φρέσκα και τα περισσότερα είναι κυπριακής παραγωγής, καλλιεργημένα σε όλα τα χωριά του νησιού. Η Κύπρος από αρχαιοτάτων χρόνων ήταν φημισμένη για τα εσπεριδοειδή της, πορτοκάλια, μανταρίνια και γκρέιπφρουτ, τις φράουλες, μήλα, αχλάδια, καρπούζια, πεπόνια, σταφύλια και σύκα.

Τα περισσότερα πιάτα είναι μαγειρεμένα με φρέσκα τοπικά συστατικά και καρυκεύματα, όπως το πιπέρι, ο μαϊντανός, η ρόκα, η ρίγανη, το θυμάρι και φυσικά το διαλεχτό κυπριακό ελαιόλαδο. Μερικές από τις ποιο γνωστές τοπικές  σπεσιαλιτέ που μπορείτε να γευτείτε είναι η λούτζα και το χοιρομέρι σε φέτες- χοιρινό είτε καπνιστό είτε μαριναρισμένο σε κρασί,  το οποίο σερβίρεται σε σάντουιτς ή από μόνα τους  ως ορεκτικά.  Υπάρχουν επίσης καυτερά, αλλά πολύ νόστιμα καπνιστά κρασάτα λουκάνικα, τα οποία παρασκευάζονται από χοιρινό, σκόρδο και διάφορα καρυκεύματα και το γλυκό άρωμα του κόλιανδρου. Τα γνωστά ντολμαδάκια-Κουπέπια, που είναι αμπελόφυλλα  γεμιστά με ρύζι και κιμά, η Σεφταλιά - μακρόστενα κεφτεδάκια τα οποία  τυλίγονται σε μπόλια (η μεμβράνη που περικλείει το στομάχι του ζώου και είναι διαφανής, εύθραυστη -και βέβαια παχυντική)  είναι που της δίνει όλη τη νοστιμιά. Οφτό κλέφτικο φτιαγμένο από κομματάκια αρνιού, αρωματισμένα με φύλλα δάφνης και μαγειρεμένα σε παραδοσιακό φούρνο σφραγισμένο με πηλό και τα Αφέλια, που γίνεται επίσης από χοιρινό κρέας, μαριναρισμένο με κρασί και κολίανδρο. Το χοιρινό χρησιμοποιείται ως επί το πλείστον στα κυπριακά γεύματα.

Σε ένα νησί όπως η Κύπρος, τα θαλασσινά έχουν επίσης περίοπτη θέση στην τοπική κουζίνα. Υπάρχουν πολλές συνταγές θαλασσινών που μοιάζουν πολύ με διάφορα ελληνικά πιάτα. Το καλαμάρι και το χταπόδι σερβίρονται μαριναρισμένα με  κρασί και το διάσημο κυπριακό μπαρμπούνι ή ο τηγανητός γαύρος, αποτελούν τοπικές λιχουδιές, που καθένας πρέπει να δοκιμάσει. Για τους λάτρεις των γλυκών, υπάρχουν τα κυπριακά γλυκά («γλυκά του κουταλιού»), τα οποία χρησιμοποιούν σαν βασικά συστατικά τους το μέλι, το σιρόπι ζάχαρης, καρύδια, φρούτα  αλλά και λαχανικά (όπως καρυδάκι, περγαμόντο, βασανάκι, σύκο, κεράσι). Άλλη κατηγορία γλυκών, είναι  οι λουκουμάδες, το καταΐφι, τα μπουρέκια, τα δάκτυλα και το σάμαλι, φτιαγμένο από σιμιγδάλι με ανθόνερο. Μπορείτε επίσης  να δοκιμάσετε τις υπέροχες κολοκοτές, με σταφίδα και πλιγούρι ή το κυπριακό παστελάκι με σουσάμι.

Τα πιάτα από λαχανικά που σερβίρονται στην Κύπρο θεωρούνται ασυναγώνιστης γεύσης. Το χαλούμι είναι το διάσημο κυπριακό τυρί, το οποίο τρώγεται και ψητό (συχνά προστίθεται σε αυτό και δυόσμος ως αρωματικό).

Το πιο διάσημο γεύμα που πρέπει να δοκιμάσει κανείς, φτάνοντας σαν επισκέπτης στην Κύπρο, δεν είναι άλλο από τον παραδοσιακό “μεζέ”, μια παραλλαγή των ελληνικών “μεζέδων”. Ο παραδοσιακός κυπριακός μεζές αποτελείται  από αρκετά πιάτα, κρύα και ζεστά, που σερβίρονται  πάντα σε μικρές ποσότητες για να δίνεται η ευκαιρία στο κοινό να δοκιμάζει ένα ευρύ φάσμα γεύσεων και αρωμάτων. Ξεκινώντας με ορεκτικά όπως φρέσκα και ξιδάτα λαχανικά, ελιές, καπνιστά και πικάντικα κρεατικά, χαλούμι, τζατζίκι (ταλατούρι στα κυπριακά-γιαούρτι με τριμμένο αγγουράκι, σκόρδο και δυόσμο), μελιτζανοσαλάτα, χούμους (πάστα από λιωμένα ρεβίθια, ελαιόλαδο και μαϊντανό), ελληνική παραδοσιακή σαλάτα, με ντομάτα, αγγουράκι, ελιές και φέτα.

Ως κυρίως, σερβίρονται ζεστά πιάτα, όπως τηγανιτά και φαγητά φούρνου ή θαλασσινά. Τελειώνοντας, σειρά παίρνουν τα φρούτα της εποχής, τα παραδοσιακά γλυκά και ο καφές.

Ελένη Ανδρέου Γιωργάκη
Ελένη Ανδρέου Γιωργάκη Κλινική Διαιτολόγος, RD, LD