Γειά σας, κοντά σας ο Πάρης Παπαχρήστος. Και τι δεν έχετε ακούσει για τον καφέ και την καφεΐνη. Τόσο, που αν κάποιος σταματήσει να πίνει καφέ, όλοι επικροτούν την κίνησή του, σαν μια θετική αλλαγή στη διατροφή του. Γενικά, η διακοπή του καφέ τείνει να εξισώνεται με τη διακοπή του τσιγάρου! Είχα ακούσει πολλές φορές τον καθηγητή μου στην Βιοχημεία στη Θεσσαλονίκη, τον κ. Κάτσικα, να μας λέει ότι ο καφές, είναι «μια χαρά ρόφημα», γιατί «σε ξυπνάει το πρωί». Πού να φανταζόμουν, ότι θα τον επικαλούμουν και θα μιλούσα για την καφεΐνη και τη δράση της, έπειτα από 15 ολόκληρα χρόνια! Βέβαια, δεν είναι μόνο αυτός ο λόγος για τον οποίο θεωρώ ότι ο καφές είναι καλό ρόφημα.
Ας δούμε λοιπόν πιο αναλυτικά κάποιους μύθους και αλήθειες, σε σχέση με την καφεΐνη.
1ος μύθος: Η καφεΐνη βλάπτει σοβαρά την υγεία
Έχει αποδειχθεί ότι η καφεΐνη έχει πολλά θετικά οφέλη για την υγεία. Aντίθετα με ό,τι μπορεί να έχετε ακούσει ή διαβάσει, έχει λίγα μειονεκτήματα.
Οι άνθρωποι που πίνουν καθημερινά καφέ, εμφανίζουν λιγότερο συχνά σε σχέση με αυτούς που δεν πίνουν καθημερινά καφέ, χρόνιες νόσους όπως Διαβήτη, Νόσου του Parkinson, καρκίνου του παχέος εντέρου, χολολιθίασης και Alzheimer. Αυτό βέβαια μπορεί να μην οφείλεται αποκλειστικά στην καφεΐνη. Ο καφές περιέχει πολλές ενώσεις και αντιοξειδωτικά, που μπορεί να έχουν πολλά ευεργετικά αποτελέσματα από μόνα τους ή σε συνδυασμό με καφεΐνη.
Για παράδειγμα, η κατανάλωση τσαγιού δεν φαίνεται να μειώνει τον κίνδυνο για Διαβήτη ακόμη και αν το τσάι περιέχει και αυτό καφεΐνη. Όσο για τους ανθρώπους που προτιμούν τον καφέ χωρίς καφεΐνη, μειώνουν και αυτοί τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη, αλλά κατά το ήμισυ, σε σχέση με τον καφέ που είναι πλήρης σε καφεΐνη.
2ος μύθος: Έχει η καφεΐνη ευεργετικές ιδιότητες;
Υπάρχουν αρκετές έρευνες, που αναφέρουν ότι η καφεΐνη προστατεύει από τις νόσους του Parkinson και Alzheimer. Η καφεΐνη όχι μόνο διεγείρει τον εγκέφαλο και το κεντρικό νευρικό σύστημα, αλλά φέρεται να έχει προστατευτική δράση. Δεν θα σας κάνει εξυπνότερους, αλλά θα είστε σε μεγαλύτερη εγρήγορση, ενώ θα ενισχύσει την ικανότητα συγκέντρωσής σας.
3ος μύθος: Η καφεΐνη βοηθάει στη μέθη
Η καφεΐνη δεν είναι αντίδοτο στο ποτό. Εάν έχετε πιει πάρα πολύ, ένα ή δύο φλιτζάνια καφέ δεν θα σας κάνουν ικανό/ή να οδηγήσετε. Είναι πολύ καλύτερο να παραλείψετε τον καφέ και να κοιμηθείτε. Εάν ξυπνήσετε το επόμενο πρωί με πονοκέφαλο η καφεΐνη μπορεί να βοηθήσει στο να σας περάσει.
4ος μύθος: Η καφεΐνη θα σας κάνει καλύτερο αθλητή
Η καφεΐνη ενισχύει επίσης την αθλητική απόδοση. Μέχρι πρόσφατα, η καφεΐνη θεωρείτο μια ουσία ενίσχυσης της αθλητικής απόδοσης από τη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή που οι αθλητές έπρεπε να διατηρούν σε χαμηλά επίπεδα, για να περάσουν από τους ελέγχους ανίχνευσης. Σε αντίθεση με τα περισσότερα ενισχυτικά απόδοσης, αυτό μπορείτε να το δοκιμάσετε με ασφάλεια στο σπίτι. Πιείτε ένα ή δύο φλιτζάνια καφέ μια ώρα πριν την προπόνηση και θα προπονηθείτε με πιο γρήγορους ρυθμούς, με μεγαλύτερη ένταση και διάρκεια.
5ος μύθος: Η καφεΐνη αφυδατώνει!
Αν αυτό ίσχυε, με δεδομένο ότι ο καφές είναι η πιο δημοφιλής προτίμηση ροφήματος, θα έπρεπε όλοι οι κάτοικοι αυτού του πλανήτη να είναι αφυδατωμένοι παρόλο που τη μεγαλύτερη έκτασή του καταλαμβάνει το νερό. Είναι μια καλή ευκαιρεία να ξεδιαλύνουμε και αυτό τον πολύ διαδεδομένο μύθο. Είναι αλήθεια ότι πίνοντας 2-3 καφέδες την ημέρα, θα επισκεφθείτε συχνότερα την τουαλέτα. Αυτό συμβαίνει γιατί παράλληλα με την καταναλώση καφεΐνης, προσλαμβάνετε περισσότερη ποσότητα υγρών, που οφείλονται στον καφέ.
Για να καταλάβετε αν είστε αφυδατωμένοι, ελέγξτε το από το χρώμα των ούρων σας!. Όσο πιο σκούρο κίτρινο είναι το χρώμα, τόση παραπάνω ενυδάτωση χρειάζεστε και καλό είναι να αυξήσετε την κατανάλωση υγρών, αλλά και των τροφίμων που είναι πλούσια σε νερό, όπως π.χ. φρούτα και λαχανικά.
6ος μύθος: Η καφεΐνη προκαλεί αρρυθμία και ανεβάζει την αρτηριακή πίεση...
Τέλος, μπορεί να έχετε ακούσει ότι η καφεΐνη ή ο καφές είναι βλαβερά για την καρδιά σας. Ο καφές ωστόσο δεν μπορεί να προκαλέσει την ανάπτυξη καρδιακών παθήσεων. Παρά το γεγονός ότι η καφεΐνη δεν προκαλεί καρδιακές παθήσεις, μπορεί να αυξήσει προσωρινά το ρυθμό της καρδιάς και την αρτηριακή πίεση. Αυτό όμως δεν μεταφράζεται σε Αρρυθμίες ή Υπέρταση που αποτελούν χρόνιες παθήσεις και έχουν άλλα αίτια. Για τα άτομα που αντιμετωπίζουν ήδη προβλήματα με την καρδιά και είναι καφεΐνο- ευαίσθητα, μπορεί να χρειαστεί μια τροποποιήση στην κατανάλωση καφεϊνούχων ροφημάτων και είναι καλό να συμβουλευθούν τον ιατρό ή τον διαιτολόγο τους γι’αυτό.
Συνοπτικά
Για να έχετε μια ολοκληρωμένη εικόνα για την καφεΐνη, θα σας αναφέρω και ορισμένα μειονεκτήματά της. Μερικοί άνθρωποι βρίσκουν ότι η υπερβολική πρόσληψη καφεΐνης, τους κάνει νευρικούς ή διαταράσσει τον ύπνο τους. Το πόσα φλιτζάνια καφέ χρειάζονται σε κάποιον για να τον κρατήσουν στην «τσίτα», ή το πόσο αργά μέσα στην μέρα μπορεί να πιεί κάποιος καφέ χωρίς να τον κάνει να κοιτάει όλο το βράδυ το ταβάνι, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το κάθε άτομο ξεχωριστά. Αν κάποιος είναι καφεϊνοευαίσθητος, μπορεί να καταναλώνει μικρότερη ποσότητα και λίγες ώρες πριν κοιμηθεί, π.χ. μέχρι το απόγευμα. Ωστόσο, αν πίνετε καφέ ή άλλα ροφήματα με καφεΐνη τακτικά, έχετε πολύ λιγότερες πιθανότητες να σας ενοχλήσει. Αυτό συμβαίνει, γιατί η καφεΐνη έχει να κάνει πολύ με την εξοικείωση.
Κάποιοι θα μπορούσαν να πουν ότι είναι εθιστική, αν και αυτό ακούγετε υπερβολικό. Όντως είναι υπερβολικό, καθώς η καφεΐνη δεν πληροί όλα τα απαραίτητα κριτήρια για να χαρακτηριστεί από την επιστημονική κοινότητα ως εξαρτησιογόνα. Αν ωστόσο, ανήκετε στα άτομα εκείνα που η απότομη διακοπή της καφεΐνης μπορεί να σας προκαλέσεί υπνηλία ή πονοκέφαλο, έχετε δύο επιλογές: να κάνετε υπομονή γιατί αυτά τα συμπτώματα διαρκούν μόνο λίγες μέρες ή να το κάνετε πιο εύκολο για εσάς, μειώνοντας σταδιακά την καφεΐνη κατά τη διάρκεια δύο εβδομάδων.
Δεν ξέρω για εσάς, αλλά με τόσα οφέλη που έχει ο καφές και η καφεΐνη, εγώ προσωπικά δεν θα ήθελα να τον διακόψω πάντως! Τα οφέλη της καφεΐνης αρχίζουν να εκδηλώνονται όταν καταναλώνετε ένα φλιτζάνι καφέ κάθε μέρα. Οπότε μια πρότασή μου, ακούγοντας αυτό το podcast, θα ήταν: Ξεκινήστε την ημέρα σας, με ένα φλιτζάνι καφέ και δείτε τα βίντεο μας, στο κανάλι του medNutrition στο YouTube.
