Το πρώτο πράγμα που καλείται ένας διαιτολόγος να κάνει όταν βρεθεί απέναντι σε έναν άτομο που θέλει να χάσει ή να πάρει βάρος, είναι η αξιολόγηση του βάρους και της σωματικής του κατάστασης του ατόμου. Η διαδικασία αυτή μπορεί να δώσει χρήσιμες πληροφορίες στον ειδικό. Ευτυχώς για τους ειδικούς υπάρχουν ποικίλα εργαλεία και πολλές μετρήσεις που μπορούν να γίνουν για να αξιολογηθεί η σύσταση σώματος ενός ασθενή.
Μέτρηση βάρους / ύψους
Πριν προχωρήσει ο διαιτολόγος σε πιο ειδικές μετρήσεις συνήθως θα χρειαστεί να γνωρίζει το βάρος και το ύψος του ατόμου. Ο ζυγός ενός διαιτολόγου είναι μεγαλύτερης ακρίβειας σε σχέση με τις οικιακές ζυγαριές ενώ πολλές φορές έχει τη δυνατότητα και για άλλες μετρήσεις. Επίσης πολλές φορές είναι εφοδιασμένος με αναστημόμετρο (τη συσκευή δηλαδή που μετρά το ύψος). Ωστόσο το αναστημόμετρο μπορεί να είναι ξεχωριστή συσκευή.
Μέτρηση λιπώδους ιστού
Υπάρχουν διαφορετικοί τρόποι μέτρησης ή εκτίμησης του λιπώδους ιστού του σώματος. Η πιο ακριβής μέθοδος ονομάζεται DXA (ντέξα) που "σκανάρει" το σώμα και βλέπει τους ιστούς του σώματος. Το μηχάνημα γι΄αυτή την μέτρηση ωστόσο είναι ογκώδες και το κόστος του δεν επιτρέπει σε έναν επαγγελματία να το διαθέτει στον χώρο του. Συνήθως αυτά τα μηχανήματα υπάρχουν σε νοσοκομειακές μονάδες και κατά κύριο λόγο χρησιμοποιούνται για την μέτρηση της οστικής πυκνότητας για την ανίχνευση οστεοπενίας και οστεοπόρωσης.
Ένας άλλος τρόπος μέτρησης του λιπώδους ιστού είναι η μέθοδος της Βιοηλεκτρικής Εμπέδησης (BIA) του οποίου η αρχή λειτουργίας βασίζεται στην διαφορετική αγωγιμότητα του μυϊκού και του λιπώδους ιστού του σώματος.Έτσι όταν μια πολύ μικρή ποσότητα ηλεκτρικού ρεύματος διαπερνά το σώμα δημιουργείται ένα κύκλωμα που μετρά τη σύσταση του σώματος. Η μέθοδος αυτή εφαρμόζεται με δύο διαφορετικούς τρόπους. Πρώτον με μια συσκευή η οποία μετρά την σύσταση του ατόμου όταν αυτό βρίσκεται σε κατάκλιση (οριζόντια θέση) και αφού αυτό έχει συνδεθεί στο χέρι και στο πόδι με ηλεκτρόδια με τη συσκευή. Δεύτερον, με ζυγαριές που είναι εφοδιασμένες με μεταλλικές πλάκες (που λειτουργούν σαν τα ηλεκτρόδια που αναφέραμε προηγουμένως) και μπορούν να μετρήσουν τη σύσταση σε όρθια θέση. Πρέπει ωστόσο να γνωρίζετε ότι κάθε μέθοδος έχει τα σφάλματά της και μπορεί να αποκλίνει από την πραγματική τιμή.
Ο τρίτος τρόπος μέτρησης του λιπώδους ιστού είναι με μια συσκευή που ονομάζεται δερματοπτυχόμετρο. Η μέθοδος αυτή στηρίζεται σε θεωρητικά μοντέλα που εκτίμούν το συνολικό λίπος σώματος μετρώντας κάποιες συγκεκριμένες περιοχές. Για να δώσει σωστά αποτελέσματα θέλει ο ειδικός που την εφαρμόζει να είναι καλά εκπαιδευμένος γιατί διαφορετικά μπορεί να δώσει μεγάλες αποκλίσεις. Γι' αυτόν τον λόγο και δεν είναι η προτιμούμενη μέθοδος σε ένα διαιτολογικό γραφείο.
Μέτρηση σπλαχνικού λίπους
Για την πιο στοχευμένη μέτρηση του κοιλιακού λίπους χρησιμοποιούνται δύο τρόποι. Ο πρώτος είναι με το δερματοπτυχόμετρο, όπως τον έχουμε αναλύσει και πιο πάνω, ενώ ο δεύτερος έχει να κάνει με μια συσκευή που λειτουργεί με την αρχή της μεθόδου BIA αλλά εφαρμόζεται μόνο στην κοιλιακή περιοχή.
