Ο όρος «φαινόμενο γιο-γιο» ή «ανακύκλωση του βάρους» χρησιμοποιείται για να περιγράψει την επαναλαμβανόμενη απώλεια και επαναπρόσληψη του σωματικού βάρους, η οποία συνήθως, αλλά όχι πάντα, σχετίζεται με την εφαρμογή μιας δίαιτας απώλειας βάρους. Το φαινόμενο αυτό εμφανίζεται τόσο σε υπέρβαρα άτομα, όσο και σε άτομα με φυσιολογικό σωματικό βάρος.
Τι επιπτώσεις έχει για την υγεία;
Πολλές επιδημιολογικές μελέτες δείχνουν ότι άτομα που παρουσιάζουν αυξομειώσεις στο σωματικό τους βάρος διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο θνησιμότητας και καρδιαγγειακών νοσημάτων σε σχέση με όσους έχουν σταθερό σωματικό βάρος. Σε ό,τι αφορά στις επιπτώσεις της ανακύκλωσης του βάρους στην ψυχολογία και σε άλλες ασθένειες, τα αποτελέσματα των ερευνών είναι διφορούμενα. Ενώ σε κάποιες έρευνες τα αποτελέσματα δείχνουν ότι η απώλεια βάρους, έστω και για μικρά χρονικά διαστήματα, είναι ωφέλιμη για την υγεία μακροπρόθεσμα, σε άλλες έρευνες φαίνεται το αντίθετο.
Αν «ανακυκλώνω» το βάρος μου θα μειωθεί ο μεταβολισμός μου;
Θεωρητικά, όταν κάποιος χάνει βάρος και το ξαναπαίρνει, είναι πιθανό να μειωθεί ο βασικός του μεταβολισμός, ιδιαίτερα αν η απώλεια είναι μυϊκή μάζα και όχι λίπος, με αποτέλεσμα μία επόμενη προσπάθεια για να χάσει βάρος να είναι πιο δύσκολη από την προηγούμενη. Αυτή η «μεταβολική υπόθεση», ότι δηλαδή η ανακύκλωση του βάρους οδηγεί σε παχυσαρκία, σε αύξηση του σωματικού λίπους ή ότι έχει μόνιμη επίδραση στον μεταβολισμό, δεν υποστηρίζεται από επιστημονικά στοιχεία.
Αναμφισβήτητα, το καλύτερο για την υγεία σας αν είστε υπέρβαρος/η ή παχύσαρκος/η είναι να φτάσετε σε ένα φυσιολογικό βάρος και να το διατηρήσετε. Εάν όμως δυσκολεύεστε να διατηρήσετε το βάρος που έχετε χάσει ή έχετε ανακυκλώσει το βάρος σας στο παρελθόν, δεν θα πρέπει να αποθαρρύνεστε από την προσπάθεια.
Πώς μπορώ να σταματήσω την ανακύκλωση του βάρους μου;
- Ζητήστε τη βοήθεια ενός ειδικού. Αποφύγετε να ακολουθήσετε μόνοι σας μία δίαιτα που βρήκατε στο διαδίκτυο ή σας έδωσε ένας φίλος σας, και ζητήστε τη βοήθεια ενός πτυχιούχου διαιτολόγου, ο οποίος θα σχεδιάσει την κατάλληλη δίαιτα για εσάς και θα σας εκπαιδεύσει σε θέματα διατροφής και διατροφικής συμπεριφοράς.
- Γυμναστείτε! Η συστηματική άσκηση θα σας βοηθήσει όχι μόνο να χάσετε βάρος, αλλά και να το διατηρήσετε. Στη διάρκεια της συντήρησης κάνετε τουλάχιστον 200 λεπτά μέτριας έντασης άσκησης την εβδομάδα. Και να θυμάστε ότι οποιαδήποτε δραστηριότητα η οποία διαρκεί συνεχόμενα από 10 λεπτά και πάνω, μετράει!
- Ελέγχετε το βάρος σας τακτικά. Καταγράφετε το βάρος σας τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα, αλλά όχι πιο συχνά από μία φορά την ημέρα.
- Συνεχίστε να επικοινωνείτε με τον διαιτολόγο σας αφού φτάσετε στο επιθυμητό βάρος. Η τακτική επαφή με τον διαιτολόγο σας θα σας βοηθήσει να προλάβετε μία πιθανή υποτροπή και να διαχειριστείτε με επιτυχία το βάρος σας.
- «Εκμεταλλευτείτε» την τεχνολογία. Η τεχνολογία μπορεί να κάνει πιο εύκολη την επικοινωνία με τον διαιτολόγο σας, όπως επίσης και να σας βοηθήσει να καταγράφετε το βάρος σας και τις διατροφικές σας συνήθειες.
- Ζητήστε την υποστήριξη μελών της οικογένειάς σας ή φίλων σας που προσπαθούν να χάσουν ή να συντηρήσουν το βάρος τους. Για παράδειγμα, θα μπορούσατε να κάνετε μαζί με ένα φίλο σας γυμναστική για μεγαλύτερη κινητοποίηση.
