Η Διαχείριση της Όρεξης Κατά τη Χρήση Κορτιζόνης
Η κορτιζόνη είναι μια γλυκοκορτικοειδής ορμόνη που ανήκει στην ομάδα των κορτικοστεροειδών φαρμάκων, έχει ισχυρή αντιφλεγμονώδη δράση και συνταγογραφείται συνήθως για τη μείωση της φλεγμονής και τη θεραπεία διαφόρων ιατρικών καταστάσεων, όπως το άσθμα, η αρθρίτιδα, οι δερματικές αλλεργίες και αλλεργικές ρινίτιδες αλλά και τα αυτοάνοσα νοσήματα. Ενώ η κορτιζόνη μπορεί να είναι εξαιρετικά αποτελεσματική στη διαχείριση αυτών των καταστάσεων, μία από τις παρενέργειές της είναι η αύξηση της όρεξης, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση του σωματικού βάρους.
Γιατί αυξάνεται η όρεξη;
Η κορτιζόνη και άλλα κορτικοστεροειδή μιμούνται τις επιδράσεις της κορτιζόλης, μιας ορμόνης που παράγεται φυσικά από τα επινεφρίδια στο σώμα μας. Η κορτιζόλη έχει σημαντικό ρόλο σε διάφορες λειτουργίες του οργανισμού, συμπεριλαμβανομένου του μεταβολισμού και της ανοσολογικής απόκρισης. Η λήψη κορτιζόνης, μπορεί να διαταράξει τη φυσιολογική ισορροπία των ορμονών και των μεταβολικών διεργασιών, έχοντας διάφορες επιπτώσεις:
Αυξημένη όρεξη
Η κορτιζόνη αυξάνει τα επίπεδα της γκρελίνης, μιας ορμόνης που διεγείρει την πείνα. Αυτό μπορεί να μας κάνει να νιώθουμε ότι πεινάμε περισσότερο από το συνηθισμένο, οδηγώντας σε αυξημένη πρόσληψη τροφής και κατ’ επέκταση σε αύξηση του σωματικού βάρους. Η τελευταία συνοδεύεται από επιπλοκές, όπως η εναπόθεση λίπους στο συκώτι, ινσουλινοαντίσταση, υπέρταση, δυσλιπιδαιμία κ.α.
Αλλαγές στο μεταβολισμό τροφής
Η κορτιζόνη μπορεί να μεταβάλλει τον τρόπο με τον οποίο το σώμα επεξεργάζεται τους υδατάνθρακες, τα λίπη και τις πρωτεΐνες. Αυτό έχει συχνά ως αποτέλεσμα υψηλότερα επίπεδα γλυκόζης και ινσουλίνης στο αίμα, μία κατάσταση που ονομάζεται ινσουλινοαντίσταση, καθώς και αυξημένα επίπεδα τριγλυκεριδίων. Τα προαναφερθέντα οφείλονται στην αντίσταση των περιφερικών ιστών και του ήπατος στη δράση της ινσουλίνης.
Κατακράτηση υγρών
Η κορτιζόνη μπορεί να προκαλέσει στο σώμα κατακράτηση νατρίου και νερού, συμβάλλοντας στο αίσθημα φουσκώματος και ενδεχομένως κάνοντας μας να πιστεύουμε ότι πρέπει να τρώμε περισσότερο για να νιώθουμε ικανοποιημένοι.
Ο ρόλος της κορτιζόνης στην αντίσταση στην ινσουλίνη και στην αύξηση της όρεξης
Η χρόνια αύξηση των επιπέδων γλυκοκορτικοειδών όπως η κορτιζόνη, που παρατηρείται σε καταστάσεις όπως το σύνδρομο Cushing ή το παρατεταμένο στρες, εξασθενεί την απόκριση στην ινσουλίνη προωθώντας τη γλυκονεογένεση στο ήπαρ και μειώνοντας την πρόσληψη γλυκόζης στους περιφερικούς ιστούς. Αυτή η διαταραχή συνδέεται στενά με αλλαγές στην όρεξη και την αύξηση του σωματικού βάρους. Τα γλυκοκορτικοειδή ενισχύουν την έκφραση των νευροπεπτιδίων που διεγείρουν την όρεξη στον υποθάλαμο, οδηγώντας σε αυξημένη πρόσληψη τροφής, με επιθυμία για ενεργειακά πυκνά, εύγευστα τρόφιμα. Ταυτόχρονα, προάγουν τη λιπογένεση, ιδίως στις αποθήκες σπλαχνικού λίπους, γεγονός που επιδεινώνει τη μεταβολική δυσλειτουργία. Αυτές οι συνδυασμένες επιδράσεις δημιουργούν έναν φαύλο κύκλο, όπου η αυξημένη λιπώδης βλάβη επιδεινώνει περαιτέρω την αντίσταση στην ινσουλίνη, υπογραμμίζοντας την πολύπλοκη αλληλεπίδραση μεταξύ των γλυκοκορτικοειδών, της μεταβολικής υγείας και της ρύθμισης του βάρους.
Πώς μπορείτε να ελέγξετε την αύξηση της όρεξης;
Η διαχείριση της αυξημένης όρεξης κατά τη διάρκεια της θεραπείας με κορτιζόνη απαιτεί μια πολύπλευρη προσέγγιση. Ακολουθούν ορισμένες στρατηγικές που θα σας βοηθήσουν να ελέγξετε την πείνα και να αποτρέψετε την ανεπιθύμητη αύξηση βάρους:
Mindful Eating
Δώστε μεγάλη προσοχή στα σήματα πείνας και κορεσμού. Το να τρώτε αργά και συνειδητά θα βοηθήσει να αναγνωρίσετε πότε πεινάτε πραγματικά και πότε είστε χορτάτοι.
Πρόγραμμα γευμάτων
Τηρήστε ένα σταθερό πρόγραμμα γευμάτων με ισορροπημένα γεύματα και σνακ για να διατηρήσετε σταθερά τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα και να αποτρέψετε την ακραία πείνα.
Ενυδάτωση
Πιείτε άφθονο νερό καθ' όλη τη διάρκεια της ημέρας. Μερικές φορές, η δίψα μπορεί να εκληφθεί λανθασμένα ως πείνα. Η διατήρηση της ενυδάτωσης μπορεί να σας βοηθήσει να αισθάνεστε πιο χορτάτοι και να μειώσετε το περιττό τσιμπολόγημα.
Πρωτεΐνες και φυτικές ίνες
Συμπεριλάβετε στη διατροφή σας τρόφιμα υψηλής περιεκτικότητας σε πρωτεΐνες και φυτικές ίνες. Η πρωτεΐνη βοηθά να αισθάνεστε χορτάτοι για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, ενώ οι φυτικές ίνες βοηθούν στην πέψη και μπορούν να βοηθήσουν στον έλεγχο της όρεξης.
Συμβουλές για υγιεινά σνακ και γεύματα!
Η επιλογή υγιεινών σνακ και γευμάτων είναι απαραίτητη για τη διαχείριση της όρεξης και τη διατήρηση της συνολικής υγείας κατά τη διάρκεια της θεραπείας με κορτιζόνη.
Παραδείγματα σνακ:
Φρέσκα φρούτα και λαχανικά
Είναι χαμηλά σε θερμίδες αλλά πλούσια σε βιταμίνες, μέταλλα και φυτικές ίνες. Μπορείτε να επιλέξετε, για παράδειγμα, μπαστουνάκια καρότου, φέτες μήλου ή αγγούρι.
Ξηροί καρποί και σπόροι
Μια χούφτα αμύγδαλα, καρύδια ή ηλιόσποροι παρέχουν πρωτεΐνες, καλά λιπαρά και φυτικές ίνες.
Γιαούρτι
Με υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες και χαμηλότερη περιεκτικότητα σε ζάχαρη σε σχέση με τα επιδόρπια γιαουρτιού, αποτελεί ένα ικανοποιητικό σνακ.
Κρακεράκια ολικής άλεσης με χούμους
Αυτός ο συνδυασμός προσφέρει φυτικές ίνες, πρωτεΐνες και καλά λιπαρά.
Ισορροπημένα γεύματα:
Άπαχη πρωτεΐνη
Ενσωματώστε στη διατροφή σας άπαχες πρωτεΐνες όπως στήθος κοτόπουλο, γαλοπούλα, τόφου ή ψάρι. Η πρωτεΐνη είναι απαραίτητη για τη διατήρηση της μυϊκής μάζας και την επίτευξη κορεσμού.
Σύνθετοι υδατάνθρακες
Επιλέξτε δημητριακά ολικής αλέσεως, όπως καστανό ρύζι, κινόα και ζυμαρικά ολικής αλέσεως, καθώς παρέχουν σταθερή ενέργεια και βοηθούν στη διατήρηση σταθερών επιπέδων σακχάρου στο αίμα.
Καλά λιπαρά
Συμπεριλάβετε πηγές καλών λιπαρών, όπως αβοκάντο, ελαιόλαδο και λιπαρά ψάρια, όπως οι σαρδέλες και ο σολομός. Βοηθούν στον έλεγχο της όρεξης και παρέχουν βασικά θρεπτικά συστατικά.
Έμφαση στα λαχανικά
Επιδιώξτε να γεμίζετε το μισό πιάτο σας με λαχανικά. Είναι χαμηλά σε θερμίδες αλλά πλούσια σε φυτικές ίνες και θρεπτικά συστατικά.
Τι άλλο μπορείτε να κάνετε;
Εκτός από τις καλές επιλογές τροφίμων, βοηθούν και κάποιες προσαρμογές στον τρόπο ζωής, ώστε να διατηρήσετε ένα υγιές βάρος και συνολική ευεξία:
Ασκηθείτε τακτικά
Η τακτική σωματική δραστηριότητα μπορεί να βοηθήσει στην καύση θερμίδων, στη διατήρηση της μυϊκής μάζας και στη ρύθμιση της όρεξης. Στοχεύστε σε έναν συνδυασμό αερόβιας άσκησης, προπόνησης δύναμης και ασκήσεων ευλυγισίας.
Κοιμηθείτε επαρκώς
Ο κακός ύπνος μπορεί να διαταράξει τις ορμόνες της πείνας και να αυξήσει την όρεξη. Επιδιώξτε 7-9 ώρες ποιοτικού βραδινού ύπνου.
Διαχείριση άγχους
Τα υψηλά επίπεδα στρες μπορεί να αυξήσουν την παραγωγή κορτιζόλης και την όρεξη. Εφαρμόστε τεχνικές μείωσης του στρες, όπως ο διαλογισμός, η γιόγκα ή οι ασκήσεις βαθιάς αναπνοής.
Παρακολουθήστε το βάρος σας
στε να παρατηρήσετε έγκαιρα τυχόν σημαντικές αλλαγές. Αυτό μπορεί να σας βοηθήσει να προσαρμόσετε τη διατροφή και το επίπεδο δραστηριότητάς σας ανάλογα με τις ανάγκες σας.
Συμβουλευτείτε έναν διαιτολόγο
Ο διαιτολόγος μπορεί να σας παρέχει εξατομικευμένες συμβουλές και προγράμματα γευμάτων για να σας βοηθήσει να διαχειριστείτε αποτελεσματικά την όρεξη και το βάρος σας κατά τη διάρκεια της λήψης κορτιζόνης.
