Τι είναι Βιωσιμότητα;
Η βιώσιμη ανάπτυξη έχει οριστεί ως η ικανοποίηση "των αναγκών του παρόντος χωρίς να διακυβεύεται η ικανότητα των μελλοντικών γενεών να ικανοποιούν τις ανάγκες τους" (WBCSD, 2000).
Διαβάστε επίσης: Γιατί σας αφορά η Βιώσιμη Διατροφή;
Τι είναι Βιωσιμότητα Τροφίμων;
Η τροφή είναι ζωτικής σημασίας για την επιβίωσή μας, αλλά η παραγωγή της βλάπτει το περιβάλλον που μας υποστηρίζει. Βασικοί πόροι όπως ο καθαρός αέρας, το νερό, τα υγιή εδάφη, η βιοποικιλότητα και το σταθερό κλίμα, διακυβεύονται από την εφοδιαστική αλυσίδα τροφίμων, η οποία συμβάλλει στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, τη ρύπανση του νερού, την αποδάσωση και την απώλεια βιοποικιλότητας, όλα αυτά επηρεάζουν αρνητικά την ευημερία των ανθρώπων.
Παρά ταύτα, το σύστημα τροφίμων δυσκολεύεται να εκπληρώσει τον κύριο σκοπό του που δεν είναι άλλος από να τρέφει αποτελεσματικά τους ανθρώπους. Ενώ κάποιοι υπερκαταναλώνουν και αντιμετωπίζουν προβλήματα υγείας, άλλοι υποφέρουν από πείνα και ελλείψεις θρεπτικών συστατικών. Η αύξηση του πληθυσμού και οι μεταβαλλόμενες περιβαλλοντικές συνθήκες θα κάνουν την παραγωγή τροφίμων ακόμη πιο δύσκολη στο μέλλον.
Βιώσιμα Συστήματα Τροφίμων
Τα συστήματα τροφίμων καλύπτουν ολόκληρη τη διαδικασία παραγωγής, επεξεργασίας, διανομής, κατανάλωσης και διάθεσης τροφίμων, καθώς και τους εμπλεκόμενους φορείς, εκτείνοντας την αγροτική παραγωγή, τη δασοκομία, την αλιεία και τα ευρύτερα οικονομικά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά τους συμφραζόμενα. Αποτελούνται από υποσυστήματα, όπως η γεωργία και η διαχείριση αποβλήτων, και αλληλεπιδρούν με συστήματα όπως η ενέργεια και το εμπόριο. Για παράδειγμα, οι πολιτικές ενέργειας που προωθούν τα βιοκαύσιμα μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά το σύστημα τροφίμων.
Ένα βιώσιμο σύστημα τροφίμων (ΒΣΤ) διασφαλίζει την ασφάλεια και τη διατροφή χωρίς να διακυβεύει τα οικονομικά, κοινωνικά ή περιβαλλοντικά θεμέλια για τις μελλοντικές γενιές. Πρέπει να:
- Είναι οικονομικά βιώσιμο.
- Παρέχει ευρείες κοινωνικές ωφέλειες.
- Έχει ουδέτερη ή θετική επίδραση στο περιβάλλον.
Τρέχοντα Προβλήματα και Λύσεις
Τα συστήματα τροφίμων αντιμετωπίζουν πιέσεις από την ταχεία αύξηση του πληθυσμού, την αστικοποίηση, τις μεταβαλλόμενες καταναλωτικές συνήθειες, την παγκοσμιοποίηση, την κλιματική αλλαγή και την εξάντληση των πόρων. Ενώ τα συστήματα τροφίμων έχουν σημειώσει σημαντικές προόδους, ιδίως στις αναπτυσσόμενες χώρες, παρουσιάζουν και προκλήσεις. Αυτές περιλαμβάνουν την αύξηση των υπερβολικά επεξεργασμένων τροφίμων με χαμηλά θρεπτικά συστατικά, τον περιορισμένο πρόσβαση στις αγορές για μικρούς παραγωγούς, την απώλεια και τα απόβλητα τροφίμων, τις ανησυχίες σχετικά με την ασφάλεια των τροφίμων και τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των βιομηχανοποιημένων εφοδιαστικών αλυσίδων.
Τα βιώσιμα συστήματα τροφίμων είναι κεντρικά για την επίτευξη των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ (ΣΒΑ), οι οποίοι αποσκοπούν στην εξάλειψη της πείνας, τη βελτίωση της διατροφής και την προώθηση της βιώσιμης γεωργίας μέχρι το 2030. Αυτό απαιτεί τη μεταμόρφωση των παγκόσμιων συστημάτων τροφίμων για να γίνουν πιο παραγωγικά, περιεκτικά, ανθεκτικά και περιβαλλοντικά βιώσιμα. Η αντιμετώπιση αυτών των σύνθετων προκλήσεων απαιτεί συντονισμένες ενέργειες σε όλα τα επίπεδα, από το τοπικό μέχρι το παγκόσμιο.
Για την ανάπτυξη βιώσιμων συστημάτων τροφίμων, χρειαζόμαστε μια ολιστική προσέγγιση που να εξισορροπεί τους οικονομικούς, κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς στόχους. Οικονομικά, τα συστήματα τροφίμων πρέπει να δημιουργούν αξία για όλους τους εμπλεκόμενους, συμπεριλαμβανομένων των μισθών, των φόρων και των κερδών. Κοινωνικά, θα πρέπει να προάγουν την ισότητα και να υποστηρίζουν τη διατροφή, την υγεία, τις παραδόσεις και τις δίκαιες εργασιακές συνθήκες. Περιβαλλοντικά, ο στόχος είναι να ελαχιστοποιηθεί η βλάβη και να προωθηθεί η βιοποικιλότητα, να μειωθούν οι εκπομπές άνθρακα και το νερό και να περιοριστούν τα απόβλητα τροφίμων.
Πώς να κάνετε βιώσιμες επιλογές
Φάτε περισσότερες φυτικές τροφές
Η εκτροφή ζώων για κρέας και γαλακτοκομικά καταναλώνει σημαντική γη, νερό και ζωοτροφές, συμβάλλοντας σχεδόν στο 15% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Με την κατανάλωση κρέατος να έχει αυξηθεί κατά 500% από το 1992 έως το 2016, είναι ζωτικής σημασίας να εστιάσουμε σε φυτικές διατροφές και να περιορίσουμε τα ζωικά προϊόντα.
Μετριάστε την κατανάλωση κρέατος
Περιορίστε την κατανάλωσή σας σε περίπου 98 γραμμάρια κόκκινου κρέατος, 203 γραμμάρια πουλερικών και 196 γραμμάρια ψαριού εβδομαδιαίως για να προστατεύσετε την υγεία σας και το περιβάλλον.
Φάτε μεγαλύτερη ποικιλία τροφίμων
Μόνο 12 φυτά και πέντε είδη ζώων παρέχουν το 75% της παγκόσμιας τροφής. Η αύξηση της διατροφικής ποικιλίας είναι κρίσιμη τόσο για τη φύση όσο και για την ασφάλεια των τροφίμων. Με χιλιάδες βρώσιμα φυτά διαθέσιμα, υπάρχει κάτι για κάθε γούστο και προϋπολογισμό. Πειραματιστείτε με νέα τρόφιμα για να κρατήσετε τα γεύματά σας ενδιαφέροντα.
Καταναλώστε θαλασσινά από υπεύθυνες αλιείες
Περίπου το 94% των αποθεμάτων ψαριών είναι είτε υπεραλιευμένα είτε στα μέγιστα βιώσιμα επίπεδα. Τα θαλασσινά μπορούν να είναι ευεργετικά αν προέρχονται από σωστές πηγές. Επιλέξτε ποικιλία ειδών από καλά διαχειριζόμενες πηγές, προτιμήστε τις χαμηλότερες τροφικές αλυσίδες.
Μειώστε τα απόβλητα
Τα απόβλητα τροφίμων είναι ένα μεγάλο πρόβλημα, με το 30% των παραγόμενων τροφίμων να απορρίπτεται, καθιστώντας το τον τρίτο μεγαλύτερο εκπομπέα αερίων του θερμοκηπίου αν ήταν χώρα. Για να μειώσετε τα απόβλητα, καταψύξτε τα πλεονάζοντα τρόφιμα και αγοράστε τις ποσότητες που θα χρειαστείτε.
Φάτε Εποχιακά
Ενσωματώστε εποχιακά προϊόντα από τοπικά καταστήματα για να υποστηρίξετε την κοινότητά σας και να μειώσετε την περιβαλλοντική επιβάρυνση. Χρησιμοποιήστε ένα εποχιακό ημερολόγιο για να καθοδηγήσετε τις επιλογές σας.
Περισσότεροι τρόποι για να υποστηρίξετε τη βιώσιμη διατροφή
Να είστε μετριοπαθής
Αποφύγετε την υπερκατανάλωση απολαμβάνοντας γεύματα με την οικογένεια και επιλέγοντας μερίδες. Αυτό ωφελεί τόσο την υγεία σας όσο και τον πλανήτη.
Υποστηρίξτε τη αναγεννητική γεωργία
Αγοράστε από αγρότες που εφαρμόζουν αναγεννητική γεωργία, η οποία ενισχύει τη βιοποικιλότητα, βελτιώνει την υγεία του εδάφους και βοηθά στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.
Κάντε ενημερωμένες επιλογές τροφίμων
Υποστηρίξτε τη φιλική προς το περιβάλλον γεωργία επιλέγοντας τρόφιμα που ωφελούν τόσο την υγεία σας όσο και τον πλανήτη.
Σχεδιάστε εκ των προτέρων τα γεύματα σας
Σχεδιάστε τα εβδομαδιαία γεύματά σας για να διασφαλίσετε ποικιλία, να εξοικονομήσετε χρόνο και χρήμα και να μειώσετε τα απόβλητα τροφίμων.
Αγκαλιάστε τη βιοποικιλότητα
Αγοράστε από φάρμες που προστατεύουν τα τοπικά οικοσυστήματα για να βοηθήσετε στη διατήρηση της βιοποικιλότητας.
Μαγειρέψτε στο σπίτι
Το μαγείρεμα στο σπίτι προάγει τον χρόνο με την οικογένεια, διατηρεί τις πολιτιστικές συνταγές και μειώνει τα απόβλητα.
Αποφύγετε το πλαστικό
Η ρύπανση από πλαστικό επηρεάζει το περιβάλλον και τη διατροφή μας. Χρησιμοποιήστε επαναχρησιμοποιούμενες τσάντες, επιλέξτε προϊόντα φρούτων και λαχανικών χωρίς συσκευασία και ενθαρρύνετε τις εταιρείες να υιοθετήσουν βιώσιμες συσκευασίες.
Καλλιεργήστε τα δικά σας τρόφιμα
Η απόλαυση φρέσκων, σπιτικών προϊόντων είναι όχι μόνο υγιεινή και νόστιμη, αλλά αποφεύγει επίσης το ανθρακικό αποτύπωμα των τροφίμων που αγοράζονται από το κατάστημα.
