Πριν λίγους μήνες, η Ακαδημία Διαιτολογίας και Διατροφής των Η.Π.Α. δημοσίευσε την επίσημη θέση της για το ρόλο της Ιατρικής Διατροφικής Θεραπείας (Medical Nutrition Therapy) και του επαγγελματία Διαιτολόγου – Διατροφολόγου στην πρόληψη και την αντιμετώπιση του προδιαβήτη και του Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2 (ΣΔ2).
Ιατρική Διατροφική Θεραπεία ορίζεται ως «η διατροφική διάγνωση, θεραπεία και οι υπηρεσίες συμβουλευτικής που έχουν στόχο τη διαχείριση της ασθένειας από επαγγελματία διαιτολόγο ή διατροφολόγο»
Στο κείμενο αυτό η Ακαδημία διατυπώνει πως η διατροφική θεραπεία που παρέχεται από επαγγελματίες διαιτολόγους και διατροφολόγους είναι αποτελεσματική στη βελτίωση της πρόγνωσης του ΣΔ2 και της ποιότητας ζωής του ασθενούς, ενώ παράλληλα το όφελος για τον ασθενή είναι μεγαλύτερο από το χρηματικό κόστος της προσέγγισης. Ακόμη, η διατροφική θεραπεία είναι μία αποτελεσματική μέθοδος στην πρόληψη της παχυσαρκίας και της εξέλιξης του προδιαβήτη σε ΣΔ2. Για τους λόγους αυτούς, προτείνεται η διατροφική θεραπεία να ενταχθεί σε συστήματα υγείας και προγράμματα δημόσιας υγείας για αποτελεσματική πρόληψη και αντιμετώπιση του διαβήτη. Ας δούμε τα ερευνητικά δεδομένα που οδήγησαν στις παραπάνω διατυπώσεις.
Διατροφή και αντιμετώπιση παχυσαρκίας, προδιαβήτη και διαβήτη
Η παχυσαρκία αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση προδιαβήτη και ΣΔ2. Η διατροφική θεραπεία οδηγεί σε στατιστικά και κλινικά σημαντική απώλεια βάρους αλλά και διατήρηση της απώλειας μακροπρόθεσμα.
Η Ακαδημία προτείνει τουλάχιστον 14 συνεδρίες σε βάθος εξαμήνου για απώλεια βάρους και μηνιαία παρακολούθηση για διατήρηση της απώλειας
Σε άτομα με προδιαβήτη, προτεραιότητα είναι η πρόληψη ή καθυστέρηση της εκδήλωσης ΣΔ2. Υπάρχουν σημαντικά επιστημονικά δεδομένα που υποστηρίζουν ότι η διατροφική θεραπεία είναι αποτελεσματική στον έλεγχο του προδιαβήτη μέσω μείωσης του βάρους και της περιφέρειας μέσης καθώς και της βελτίωσης του γλυκαιμικού προφίλ. Ακόμη, φαίνεται ότι όσο πιο εντατικό είναι ένα πρόγραμμα διατροφής και άσκησης, τόσο πιο αποτελεσματικό. Η διατροφική θεραπεία φαίνεται πως είναι πιο αποτελεσματική στον έλεγχο του προδιαβήτη από τη χρήση φαρμακετικής αγωγής.
Σε άτομα με ΣΔ2, η διατροφική θεραπεία κρίνεται ως απαραίτητη για τη βελτίωση κλινικών δεικτών και ποιότητας ζωής. Πολλές μελέτες συμφωνούν ότι η διατροφική θεραπεία επιφέρει σημαντική βελτίωση της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης.
Είναι αποτελεσματική, είναι όμως δαπανηρή;
Η Ακαδημία υποστηρίζει ότι η διατροφική θεραπεία δεν είναι δαπανηρή διαδικασία σε σχέση με τα οφέλη που παρέχει. Μάλιστα, έχει χαμηλότερο κόστος ανά έτη ζωής που κερδίζονται (λαμβάνοντας υπόψην και την ποιότητα ζωής) από ότι η φαρμακευτική αγωγή ή η έλλειψη διατροφικής θεραπείας. Η εφαρμογή διατροφικής θεραπείας μπορεί να μειώσειτην επιβάρυνση στα εθνικά συστήματα υγείας.
Μία μελέτη υπολόγισε ότι μπορεί να επιφέρει μείωση των νοσοκομειακών υπηρεσιών στις Η.Π.Α κατά 9.5% και των ιατρικών υπηρεσιών κατά 23.5%
Ποιος είναι ο ρόλος του διαιτολόγου – διατροφολόγου;
Ο/Η διαιτολόγος – διατροφολόγος έχει καίριο ρόλο καθόλη τη διάρκεια της αντιμετώπισης του προδιαβήτη και του ΣΔ2. Είναι υπεύθυνος/-η για τα εξής:
Αρχική εξέταση/αξιολόγηση
Όλοι οι ασθενείς με αυξημένο βάρος θα πρέπει να ελέγχονται για διαταραχή γλυκαιμικού προφίλ.
Υπολογισμός του αριθμού συνεδριών διατροφικής θεραπείας
- Στον προδιαβήτη, παροχή συνεδριών (μη καθορισμένος αριθμός) με στόχο την πρόληψη του ΣΔ2.
- Στο ΣΔ2, τρεις με έξι συνεδρίες το πρώτο εξάμηνο και στη συνέχεια εξατομικευμένος έλεγχος.
Διατροφική αξιολόγηση
- Στον προδιαβήτη, επιπρόσθετες πληροφορίες για ανθρωπομετρικά στοιχεία, φυσική δραστηριότητα και έλεχγο εξωτερικού περιβάλλοντος.
- Στο ΣΔ2, βιοχημικοί δείκτες, εξετάσεις και φαρμακευτική αγωγή, διατροφικό ιστορικό (συνήθειες και προτιμήσεις), συμπληρώματα διατροφής, ψυχολογική και κοινωνική κατάσταση.
Διατροφική παρέμβαση
Στον προδιαβήτη
- πλάνο απώλειας βάρους αν χρειάζεται,
- έμφαση σε κατανάλωση φυτικών ινών και τροφίμων ολικής άλεσης
- σύσταση για έναρξη φυσικής δραστηριότητας
- έλεγχος πιθανής αλληλεπίδρασης τροφίμων και φαρμάκων
- έμφαση στην αλλαγή διατροφικής συμπεριφοράς
Στο Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2
- πλάνο απώλειας βάρους αν χρειάζεται,
- εκπαίδευση σε στρατηγικές διαχείρισης υδατανθράκων
- στην έννοια του γλυκαιμικού δείκτη και στη χρήση γλυκαντικών ουσιών
- εκπαίδευση στο ρόλο της πρωτεΐνη στο γλυκαιμικό έλεγχο
- ενθάρρυνση για εξατομικευμένο πλάνο φυσικής δραστηριότητας
- εκπαίδευση αυτο-ελέγχου της γλυκόζης αίματος και την προσαρμογής της διατροφής σύμφωνα με τις τιμές
Στη συνεργασία με άλλες ομάδες
Εφαρμογή της διατροφικής θεραπείας σε συνεργασία με άλλα μέλη της κλινικής ομάδας αλλά και με μέλη του περιβάλλοντος του ασθενούς.
Διατροφικό έλεγχο κατά τη διάρκεια της παρακολούθησης
Έλεγχος των ίδιων παραμέτρων όπως και στη διατροφική αξιολόγηση.
Ένας διαιτολόγος – διατροφολόγος έχει ακόμη τις δεξιότητες να εργάζεται ως συντονιστής σε προγράμματα αγωγής υγείας και ελέγχου διαβήτη. Επομένως, μπορεί συνολικά να παρέχει υπηρεσίες είτε εξατομικευμένες είτε σε επίπεδο πληθυσμού με στόχο τη βελτίωση της ποιότητας και την αύξηση του προσδόκιμου ζωής.
