Δυσκοιλιότητα
Ένα σύμπτωμα που έχει απασχολήσει όλους μας, τόσο ως επαγγελματίες υγείας στο γραφείο μας, όσο και στην κλινική μας πράξη εργαζόμενοι στην επιστημονική μονάδα ενός νοσοκομείου ή μιας κλινικής. Είναι επίσης, ένα σύμπτωμα που ενώ η λύση διατυπώνεται εύκολα, «κατανάλωσε περισσότερρα φρούτα και λαχανικά!», στην πράξη αντιμετωπίζει κανείς αρκετές δυσκολίες για να εφαρμόσει το εκάστοτε πρόγραμμα του Κλινικού Διαιτολόγου, στην καθημερινότητα του. Ας δούμε όμως, παρακάτω κάποια στατιστικά στοιχεία και πώς μπορούμε στην πράξη να βοηθήσουμε τον ασθενή μας.
- Στην Ευρώπη ο μέσος όρος των αναφερόμενων συμπτωμάτων δυσκοιλιότητας φτάνει το 17.1% (αυτό αφορά όλες τις ηλικιακές ομάδες, ανεξαρτήτως φύλου). Οι γυναίκες φαίνεται να εμφανίζουν 2.2 φορές συχνότερα συμπτώματα δυσκοιλιότητας κάτι που αποδίδεται συχνά σε ορμονικές διαταραχές.
- Άξιο αναφοράς είναι επίσης πως ανάμεσα στα παρακάτω ηλικιακά γκρουπ 18-23, 45-50 και 70-75, παρατηρήθηκαν σημαντικές διαφορές στη παρουσία συμπτωμάτων δυσκοιλιότητας (ανεξαρτήτως φύλου) με αυξανόμενα ποσοστά όσο μεγαλώνει η ηλικιακή ομάδα (14.1%, 26.6% και 27.7% αντίστοιχα).
- Η κατάθλιψη και το άγχος επίσης αποτελούν ισχυρούς παράγοντες προδιάθεσης δυσκοιλιότητας, με το 60% των πασχόντων να αναφέρει πως επηρεάζει αρνητικά την ποιότητα ζωής του.
- Η μέση κατανάλωση φυτικών ινών για τον ενήλικο πληθυσμό στην Ελλάδα κυμαίνεται στα 5-20γρ ημερησίως!
Διατροφικές συστάσεις
H επαρκής ημερήσια κατανάλωση φυτικών ινών ορίζεται από τους Διεθνείς Φορείς Υγείας ως 14γρ ημερησίως ανά 1000kcal ή 25γρ για τον γυναικείο και 38γρ για τον ανδρικό πληθυσμό. Για να υπολογίσετε την διατροφική σύσταση στα παιδιά, απλά προσθέτετε στην ηλικία του παιδιού (σε έτη), τον αριθμό 5. Για παράδειγμα ένα παιδί ηλικίας 8 ετών καλό είναι να προσλαμβάνει 8+5=13γρ φυτικών ινών ημερησίως.
Για να βοηθήσουμε λοιπόν τον ασθενή μας, συνετό θα ήταν οι διατροφικές συστάσεις να είναι απλές, κατανοητές και να προσαρμόζονται στον τρόπο ζωής του, ώστε να αυξήσουμε τις πιθανότητες συμμόρφωσης. Για παράδειγμα:
- Αύξηση φυσικής δραστηριότητας (πχ. 20-30 λεπτά έντονο περπάτημα ή ποδήλατο την ημέρα)
- Επαρκής κατανάλωση υγρών (πχ. 2-3 μπουκαλάκια νερό την ημέρα, παράλληλα με την κατανάλωση φρούτων ή λαχανικών καθώς και άλλων ροφημάτων)
- Αύξηση κατανάλωσης φυτικών ινών:
- Φρέσκια σαλάτα ή λαχανικά σε κάθε κυρίως γεύμα (μεσημεριανό & βραδινό),
- 1-2 μερίδες φρούτων στο πρωινό, δεκατιανό ή και απογευματινό γεύμα,
- Κατανάλωση προϊόντων ολικής άλεσης (ψωμί, δημητριακά, μακαρόνια κτλ.) αντικαθιστώντας τα επεξεργασμένα προϊόντα,
- Κατανάλωση τουλάχιστον 1-2 γευμάτων οσπρίων/λαδερών ανά εβδομάδα
Συγκεριμένες μερίδες σύστασης ως προς τα φρούτα, λαχανικά ή και όσπρια:
| Τρόφιμα | Ποσότητα φυτικών ινών |
| 1-2 φλιτζάνια φακές | 14.5-29γρ |
| 1-2 φλιτζάνια αρακά | 7.5-15γρ |
| 1/2 φλιτζάνι δημητριακά -τύπου All bran | 10γρ |
| 1 μεσαίο μήλο | 3.3γρ |
| 1/2 φλιτζάνι βρώμη | 4γρ |
| 2 ακτινίδια | 4.5γρ |
| 1-2 φλιτζάνια φασόλια | 14-28γρ |
| 1-2 φλιτζάνια μπρόκολο | 2.5-5γρ |
| 1 φλιτζάνι σμέουρα/φραμπουάζ | 8γρ |
| 1 μεσαία αγκινάρα | 6.5γρ |
| 1 φλιτζάνι φάβα κίτρινη ή πράσινη | 16γρ |
Αντιστοιχίζοντας τις μερίδες που προτείνετε με αντικείμενα που υπάρχουν σε κάθε κουζίνα, διευκολύνεται τόσο ο ασθενής όσο και το άτομο φροντίδας του και αυξάνεται το ποσοστό και η διάρκεια συμμόρφωσης του.
Κάθε διατροφική σύσταση πρέπει να είναι εξατομικευμένη και να προσαρμοστεί τόσο στην καθημερινότητα του ασθενή όσο και στις διατροφικές του προτιμήσεις.
Πότε να σκεφτείτε την σύσταση συμπληρώματος διατροφής;
Σε περίπτωση που ο ασθενής δεν συμμορφώνεται με τις διατροφικές συστάσεις είτε λόγω διαφορετικών διατροφικών προτιμήσεων ή λόγω κλινικής κατάστασης (πχ. νεφροπάθεια προχωρημένου σταδίου - σύσταση χαμηλής πρόσληψης καλίου κτλ), τότε συστήνεται η χορήγηση φυτικών συμπληρωμάτων διατροφής, αυξημένων σε διαλυτές φυτικές ίνες και πρεβιοτικούς παράγοντες (φρουκτο-ολιγοσακχαρίτες). Η χορήγηση προβιοτικών έχει επίσης αποδειχθεί ευεργετική για την επαναφορά της φυσιολογικής λειτουργίας του εντέρου. Ιδιαίτερη σημασία πρέπει να δίνεται στην ποσότητα φυτικών ινών που παρέχεται ανά gr ή ml προϊόντος, στον τύπο του προβιοτικού σκευάσματος, καθώς και στην ημερήσια πρόσληψη υγρών κατά την χορήγηση σκευασμάτων τέτοιας φύσεως.
Ένα διαφορετικό ημερολόγιο καταγραφής
Πολύ συχνά αμελούμε ως επαγγελματίες να ζητήσουμε καταγραφή (ημερολόγιο) κενώσεων - συμπτωμάτων - γευμάτων, αλλά ας μην ξεχνάμε πως αποτελεί από τους πιο ισχυρούς δείκτες των συνηθειών των ασθενών μας. Επιπλέον, βοηθάει και τους ίδιους τους ασθενείς να εντοπίσουν τυχόν τροφές που καταναλώνουν και είναι ευεργετικές ως προς την συχνότητα και την σύσταση των κενώσεων τους, ή και το αντίθετο
Να θυμάστε επίσης ότι, προκειμένου να αποκομιστούν τα πολλαπλά οφέλη των φυτικών ινών είναι εξέχουσας σημασίας η εναλλαγή των πηγών τους στη διατροφή. Συστήνοντας λοιπόν, στους ασθενείς μας μια διατροφή πλούσια σε φρούτα, λαχανικά, όσπρια και προϊόντα ολικής άλεσης κερδίζουν όχι μόνο τα οφέλη των φυτικών ινών, αλλά και των πολλαπλών θρεπτικών στοιχείων που περιέχουν!
