Αναμφίβολα, η παχυσαρκία εξελίσσεται πλέον σε επιδημία, ειδικότερα στις δυτικές κοινωνίες, με το ποσοστό των υπέρβαρων παιδιών να αυξάνεται δραματικά.
Περίπου 21% των παιδιών προσχολικής ηλικίας (2-5 ετών) παγκοσμίως είναι υπέρβαρα ή παχύσαρκα
Στην Ελλάδα 20% των νηπίων είναι παχύσαρκα, ενώ η παιδική παχυσαρκία σημειώνει ποσοστό πάνω από 25%, με αποτέλεσμα να ανήκουμε στη χώρα με τα πιο παχύσαρκα παιδιά στην Ευρώπη.
Παχυσαρκία: ποιες είναι οι αιτίες;
Κύρια αιτία της παιδικής παχυσαρκίας παραμένει:
- η μη ισορροπημένη διατροφή,
- η έλλειψη φυσικής δραστηριότητας,
- καθώς και η έλλειψη σωστής επιμόρφωσης παιδιών και γονέων.
Η νηπιακή διατροφή και η φυσική δραστηριότητα στην ηλικία αυτή αποτελούν παράγοντες - κλειδιά στον αγώνα για την καταπολέμηση της παχυσαρκίας, καθώς αποτελούν κομβικό σημείο για την καθιέρωση ορθών διατροφικών συνηθειών.
Υπερκατανάλωση πρωτεΐνης
Σύμφωνα με πολύ πρόσφατη επιστημονική έρευνα της εταιρίας βρεφικής και νηπιακής διατροφής Milupa, που παρουσιάστηκε στο 38ο Συνέδριο Ενδοκρινολογίας και Μεταβολισμού (2011), τρία στα τέσσερα νήπια προσλαμβάνουν 4 φορές περισσότερη πρωτεΐνη από αυτήν που Θεσσαλονίκη έχει ορίσει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ως συνιστώμενη ημερήσια ποσότητα.
Πιο συγκεκριμένα, η έρευνα αυτή, όπου συμμετείχαν 300 μητέρες με νήπια 1-3 ετών από μεγάλες πόλεις της Ελλάδας, έδειξε ότι η μη ισορροπημένη διατροφή κυριαρχεί, με ιδιαίτερο χαρακτηριστικό την υπερκατανάλωση πρωτεΐνης (49 gr ημερησίως έναντι 13 gr που είναι η διεθνής σύσταση).
Tα νήπια που πίνουν γάλα υψηλής περιεκτικότητας σε πρωτεΐνη, ξεπερνούν την συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη πρωτεΐνης, μόνο με το γάλα. Μπορεί το γάλα να αποτελεί μια από τις βασικότερες τροφές για την ανάπτυξη του βρέφους και του νηπίου, αλλά ταυτόχρονα είναι απαραίτητη η λήψη πρωτεΐνης υψηλής βιολογικής αξίας και από άλλες τροφές, όπως το κρέας, το ψάρι και το αυγό.
Τι συνέπειες έχει η υπερκατανάλωση πρωτεΐνης;
Όπως επιβεβαιώνεται από πλήθος επιστημονικών μελετών, η αυξημένη πρόσληψη πρωτεΐνης στην βρεφική αλλά και νηπιακή ηλικία έχει επιβλαβείς συνέπειες στον οργανισμό: επιβαρύνει τον μεταβολισμό και τη λειτουργία των νεφρών και αυξάνει τον κίνδυνο για εμφάνιση παχυσαρκίας στην παιδική ηλικία και στην μετέπειτα ζωή του νηπίου.
Το 2007, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αναθεώρησε τις συστάσεις του για τις πρωτεϊνικές ανάγκες των νηπίων, μειώνοντας τη συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη πρωτεΐνης σε 13gr, δηλαδή περίπου 1gr/ χιλιοστόγραμμο σωματικού βάρους
Διατροφική συμπεριφορά των νηπίων
Μία από τις δημοφιλέστερες έρευνες που έχουν ασχοληθεί με την διατροφική συμπεριφορά των νηπίων είναι η FITS (Feeding Infants and Toddler Study), που δημοσιεύτηκε στο Περιοδικό του Αμερικανικού Διαιτολογικού Συνδέσμου τον Δεκέμβριο του 2010. Σύμφωνα με τη μελέτη αυτή, η διατροφή των νηπίων χαρακτηρίστηκε έως «απέχουσα» από τις συνιστώμενες οδηγίες. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τα νήπια καταναλώνουν υπερβολικές ποσότητες νατρίου, κορεσμένων λιπαρών και επεξεργασμένης ζάχαρης και ελάχιστες ποσότητες φρούτων, λαχανικών και προϊόντων ολικής αλέσεως.
Το 1/3 των νηπίων 2 ετών και ¼ των νηπίων 3 ετών καταναλώνει πλήρες γάλα τουλάχιστον 1 φορά την ημέρα παρόλο που συστήνεται και θεωρείται ασφαλής η χρήση στα νήπια γαλακτοκομικών χαμηλών λιπαρών. Επίσης, περίπου το 85% των νηπίων καταναλώνουν κάποιο αναψυκτικό ή γλυκό ή αλμυρό σνακ, τουλάχιστον μια φορά την ημέρα.
Ποιο το αποτέλεσμα της έρευνας;
Το κοινό συμπέρασμα πολλών ερευνητών είναι ότι πλέον, τόσο στο σπίτι όσο και στο νηπιαγωγείο, τα νήπια καταναλώνουν τροφές φτωχές σε θρεπτικά συστατικά και υπερβολικά υψηλές σε κορεσμένα λιπαρά (CACFP, Child & Adult Care Food Program, USDA- 1997). Με λίγα λόγια, το πρότυπο της Μεσογειακής διατροφής με την προεξέχουσα θέση του ελαιολάδου, των φρούτων, των λαχανικών, των ψαριών και των οσπρίων, τείνει να εξαλειφθεί.
Φυσική δραστηριότητα των νηπίων
Από την άλλη πλευρά, εξίσου σημαντική με την διατροφή είναι και η φυσική δραστηριότητα. Οι ομοσπονδιακές οδηγίες για φυσική δραστηριότητα σε νήπια έως τώρα είναι γενικευμένες και σχεδόν ανύπαρκτες. Σύμφωνα με την Αμερικανική Παιδιατρική Ακαδημία, τα νήπια άνω των 2 ετών πρέπει να συμμετέχουν σε τουλάχιστον 60 λεπτά μέτριας ή έντονης φυσικής δραστηριότητας καθημερινώς.
Δυσάρεστα είναι όμως τα ευρήματα επιστημονικής μελέτης «Child Activity and Movement Study» που πραγματοποιήθηκε σε παιδιά νηπιακής ηλικίας και δείχνει ότι ακόμα και με 60λεπτη φυσική δραστηριότητα καθημερινώς, τα νήπια ξοδεύουν υπερβολικά πολλές ώρες σε καθιστική ζωή (τηλεόραση, υπολογιστή κ.λπ.).
Ποια είναι η αντιμετώπιση της παχυσαρκίας;
Την τελευταία δεκαετία, πολλά προγράμματα έχουν ξεκινήσει (όχι τόσο σε ελληνικό έδαφος, με φωτεινή εξαίρεση τα προγράμματα «Παιδειατροφή» και «Μερίδες, το μέγεθος μετράει!» με σκοπό την επιμόρφωση παιδιών και ενηλίκων όσον αφορά στην υγιεινή διατροφή και την φυσική δραστηριότητα, γεγονός αρκετά ενθαρρυντικό.
Παχυσαρκία: ποιος είναι ο σημαντικότερος παράγοντας;
Τέλος, είναι πολύ σημαντικό να τονιστεί ότι το περιβάλλον στο οποίο μεγαλώνει ένα νήπιο αποτελεί την βάση για μια υγιή ενήλικη ζωή. Φρέσκο μαγειρεμένο φαγητό, σωστές διατροφικές συμπεριφορές, τακτική φυσική δραστηριότητα, οικογενειακή συμμετοχή και στήριξη καθώς και σωστή επιμόρφωση παιδιών και οικογένειας από επιστήμονες υγείας, είναι οι βάσεις για την θεμελίωση υγιούς ενήλικης ζωής, από τη νηπιακή ηλικία και την εξάλειψη της επιδημίας της παχυσαρκίας.
