Ποια τα ποσοστά της υπέρτασης;
Στις χώρες του Δυτικού κόσμου περίπου το 30% του πληθυσμού πάσχει από υπέρταση. Εκτιμάται ότι 90% των ενηλίκων, θα παρουσιάσουν υψηλή πίεση, μέχρι να φτάσουν στην ηλικία των 65 ετών. Η υπέρταση ορίζεται ως η αύξηση της αρτηριακής πίεσης πάνω από τα φυσιολογικά επίπεδα, δηλαδή πάνω από 140mm Hg για τη συστολική πίεση και 90mm Hg για τη διαστολική πίεση.
Πού οφείλεται η υπέρταση;
Η υπέρταση, στο 90% περιπτώσεων, δεν οφείλεται σε κάποιο συγκεκριμένο παθολογικό αίτιο, είναι δηλαδή ιδιοπαθής.
Για το υπόλοιπο 10% ευθύνονται διάφοροι παράγοντες, όπως:
- η παχυσαρκία
- η υπερκατανάλωση νατρίου (αλατιού)
- η χαμηλή πρόσληψη καλίου
- ο διαβήτης
- η ηλικία
Ποιες οι επιπτώσεις στην υγεία;
Η αυξημένη αρτηριακή πίεση έχει σημαντικές επιπτώσεις στην υγεία του ανθρώπου.
Αποτελεί παράγοντα προδιάθεσης για:
- εγκεφαλικό επεισόδιο
- αθηροσκλήρωση
- έμφραγμα του μυοκαρδίου
- νεφρική ανεπάρκεια
Παρά τις συνεχείς εξελίξεις στη θεραπεία της υπέρτασης, τα τελευταία χρόνια, εξακολουθεί να αποτελεί ένα από τα βασικότερα προβλήματα υγείας.
Ο ρόλος της διατροφής στην αρτηριακή πίεση
Είναι επιστημονικά τεκμηριωμένο ότι η διατροφή μας επηρεάζει την αύξηση της αρτηριακής πίεσης. Κατά το παρελθόν, οι ερευνητές προσπάθησαν να ανακαλύψουν τί είναι αυτό στη διατροφή που επηρεάζει την αρτηριακή πίεση, δοκιμάζοντας πολλά μεμονωμένα διατροφικά στοιχεία, όπως το ασβέστιο και το μαγνήσιο.
Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτές οι μελέτες γίνονταν κυρίως με διατροφικά συμπληρώματα και τα αποτελέσματα δεν ήταν συμπερασματικά.
Πρόσφατα, η Ευρωπαϊκή Καρδιολογική Εταιρεία εξέδωσε οδηγίες με στόχο τη μείωση της χρήσης αντιυπερτασικών φαρμάκων αλλά και την αντιμετώπιση της υπέρτασης.
Κύριες συστάσεις της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας
- διακοπή του καπνίσματος
- μείωση του σωματικού βάρους
- μετρίαση της κατανάλωσης αλκοόλ
- αύξηση της άσκησης
- μείωση της πρόσληψης νατρίου
- αύξηση της κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών (και μέσω αυτών η αύξηση στην πρόσληψη καλίου)
Δίαιτα DASH
Όταν η υγεία μας καθιστά αναγκαία μία γενναία στροφή του τρόπου ζωής μας και ιδιαίτερα της διατροφής μας, η ιδέα και μόνο των ανάλατων και άνοστων φαγητών, κάτι δηλαδή, σαν …γρασίδι με το μέτρο προκαλεί απέχθεια και τάση αναβολής των αναγκαίων αλλαγών.
Η Βιολογία όμως της Διατροφής παρουσιάζει συνεχώς νέα διατροφικά σχήματα για τη ρύθμιση πολλών παθήσεων, όπως η υπέρταση, τα οποία κάθε άλλο πάρα άνοστα θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν. Κάτι τέτοιο είναι και το Σχέδιο Διατροφής DASH.
Η λεγόμενη DASH diet- Dietary Approaches to Stop Hypertension είναι η πιο γνωστή, και μέχρι σήμερα αποτελεσματική, διατροφική μέθοδος αντιμετώπισης της υπέρτασης. Πρόκειται για μία δίαιτα που συστήνεται σε προϋπερτασικά και υπερτασικά άτομα και περιλαμβάνει φρούτα, λαχανικά και γαλακτοκομικά προϊόντα χαμηλών λιπαρών. Είναι αποδεδειγμένο, ότι η δίαιτα DASH έχει εμφανή επίδραση στην αρτηριακή πίεση μέσα σε μόλις 14 μέρες από την έναρξή της.
Η σημασία του καλίου
Η συγκεκριμένη δίαιτα μοιάζει σε αρκετά σημεία με τη Μεσογειακή και έχει εγκριθεί από σημαντικούς αρμόδιους φορείς, όπως είναι η American Heart Association και ο World Health Organization. Είναι σημαντικό να τονίσουμε πως, καθώς η δίαιτα αυτή παρέχει υψηλές ποσότητες καλίου το οποίο, μπορεί να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο τη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης.
Το κάλιο είναι ένα πολύ σημαντικό μέταλλο, το οποίο αποτελεί φυσικό συστατικό των τροφίμων, με καλύτερες πηγές τα φρούτα και τα λαχανικά. Ο βιολογικός του ρόλος είναι ιδιαίτερα σημαντικός, καθώς συμμετέχει στις ίδιες λειτουργίες με το νάτριο αλλά με συμπληρωματικό τρόπο, γεγονός που καθιστά την ισορροπία μεταξύ των δύο αυτών στοιχείων ιδιαίτερα σημαντική.
Η υψηλή πρόσληψη νατρίου, η χαμηλή πρόσληψη καλίου ή ο συνδυασμός τους μπορεί να οδηγήσουν στην εμφάνιση υπέρτασης. Ειδικότερα στις κοινωνίες δυτικού τύπου, όπου η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών είναι χαμηλή και προτιμώνται τρόφιμα επεξεργασμένα με υψηλή περιεκτικότητα σε αλάτι, τα ποσοστά εμφάνισης της πάθησης είναι αρκετά υψηλά.
Αντιθέτως, στους χορτοφάγους και σε κοινωνίες με διατροφή πλούσια σε λαχανικά και φρούτα, όπου παρατηρείται υψηλή πρόσληψη καλίου και περιορισμένη πρόσληψη νατρίου, ο επιπολασμός της υπέρτασης είναι χαμηλότερος.
Πρόσφατη έρευνα που δημοσιεύτηκε στο Journal of Clinical Hypertension έδειξε πως,
όταν υπερτασικοί ασθενείς αύξησαν τη πρόσληψη καλίου, η συχνότητα εμφάνισης υπέρτασης μειώθηκε κατά 10% και παράλληλα αυξήθηκε το προσδόκιμο επιβίωσης
Πηγές καλίου
Οι καλύτερες πηγές καλίου είναι τα φρέσκα τρόφιμα που δεν έχουν υποστεί επεξεργασία, καθώς δεν έχει επηρεαστεί η περιεκτικότητα καλίου στο τρόφιμο λόγω κατεργασίας αλλά ούτε έχει προστεθεί νάτριο σε αυτά.
Ορισμένα από τα τρόφιμα με χαμηλή περιεκτικότητα σε νάτριο και υψηλή σε κάλιο, είναι:
- το βερίκοκο
- η μπανάνα
- το πορτοκάλι
- η τομάτα
- το μαρούλι
- το σπανάκι
- η πατάτα
- τα μανιτάρια
- τα φασόλια
- ο μαϊντανός
Τι περιέχει η δίαιτα;
Μια δίαιτα DASH 2000 θερμίδων περιλαμβάνει 4-5 μερίδες φρούτων και 4-5 μερίδες λαχανικών την ημέρα, 2-3 μερίδες άπαχων ή ημι-άπαχων γαλακτοκομικών προϊόντων ημερησίως, 2-3 μερίδες ψαριού την εβδομάδα και 4-5 μερίδες οσπρίων και ξηρών καρπών την εβδομάδα.
Αξίζει να σημειωθεί, ότι η δίαιτα DASH, λόγω της υψηλής περιεκτικότητάς της σε φυτικές ίνες, μπορεί να προκαλέσει διάρροια και φούσκωμα, αν δεν έχετε συνηθίσει να καταναλώνετε πολλά φρούτα και λαχανικά. Για να αποφύγετε τις παρενέργειες αυξήστε σταδιακά την κατανάλωση φρούτων, λαχανικών και των προϊόντων ολικής αλέσεως.
Πώς μειώνει την αρτηριακή πίεση;
Η δίαιτα DASH μειώνει την αρτηριακή πίεση, λόγω της υψηλής περιεκτικότητάς της σε φρούτα και λαχανικά, που έχουν χαμηλή περιεκτικότητα σε νάτριο, αλλά και λόγω της πρόσληψης μεγάλων ποσοτήτων ασβεστίου, μέσω των γαλακτοκομικών προϊόντων, το οποίο επίσης μειώνει την αρτηριακή πίεση.
