Οι ολοένα και πιο έντονοι ρυθμοί ζωής, τα ωράρια εργασίας σε συνδυασμό με τις αυξημένες διατροφικές ανάγκες, φέρνουν στο παρασκήνιο την αναγκαία χρήση διατροφικών συμπληρωμάτων. Υπάρχει βέβαια μια κατηγορία ανθρώπων οι οποίοι προσφεύγουν σε αυτά λόγω μιας ελκυστικής διαφήμισης είτε επειδή προσπαθούν να ακολουθήσουν μια πιο υγιεινή διατροφή.
Τι ορίζεται ως συμπλήρωμα διατροφής;
Τα συμπληρώματα διατροφής είναι συμπυκνωμένα θρεπτικά συστατικά (μέταλλα, βιταμίνες, αμινοξέα, λιπαρά οξέα) τα οποία διατίθενται στην αγορά με τη μορφή μιας συνιστώμενης δόσης είτε ως χάπια, δισκία, κάψουλες, σκονάκια. Προορίζονται για άτομα με διατροφικές ελλείψεις ή ακόμη και για την ενίσχυση φυσιολογικών λειτουργιών. Δε θεωρούνται φάρμακα καθώς δε δύνανται να ασκήσουν ανοσολογική θεραπευτική ή μεταβολική δράση. Τι ισχύει όμως πραγματικά με τη νομοθεσία αυτών των σκευασμάτων και από πού μπορούμε να τα προμηθευτούμε;
Τι προσδιορίζει η νομοθεσία των συμπληρωμάτων;
Οι εταιρείες που επιθυμούν να διαθέσουν στο εμπόριο καινοτόμο σκεύασμα που περιέχει ουσία η οποία δε συμπεριλαμβάνεται στον επιτρεπόμενο κατάλογο της EFSA (Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια Τροφίμων), θα πρέπει να υποβάλλουν αίτηση στο τμήμα αξιολόγησης λοιπών προϊόντων του ΕΟΦ (Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων) και κατόπιν αξιολόγησής της ως ασφαλής και σε συνεργασία με την EFSA θα συνταχθεί ο ενημερωμένος κατάλογος. Το νέο αυτό σκεύασμα θα έχει πενταετή άδεια κυκλοφορίας και δυνατότητα ανανέωσης μετά το πέρας αυτής.
Σύμφωνα με την τελευταία οδηγία της ΕΕ επιβάλλεται η αναγραφή των παρακάτω επισημάνσεων (άρθρο 6):
- Η κατηγορία στην οποία ανήκει η θρεπτική ουσία του σκευάσματος
- Η συνιστώμενη ασφαλής ημερήσια δόση
- Προειδοποίηση να μην υπερβαίνεται η αναγραφόμενη δοσολογία
- Δήλωση ότι τα σκευάσματα αυτά δε χρησιμοποιούνται ως υποκατάστατα διατροφής, αλλά ως συμπλήρωμα μιας ισορροπημένης δίαιτας
- Προτροπή φύλαξης αυτών μακριά από παιδιά
- Ο αριθμός γνωστοποίησης στον ΕΟΦ
- Οι διαφημίσεις αυτών να μην αποδίδουν στα συμπληρώματα ιδιότητες, όπως πρόληψη ή θεραπεία ανθρώπινης νόσου
Νόμιμος τρόπος διαφήμισης των συμπληρωμάτων διατροφής
Η πιο βασική προϋπόθεση σε ένα διαφημιζόμενο διατροφικό συμπλήρωμα είναι να μην παραπλανά τον καταναλωτή. Πολύ συχνά βλέπουμε σε προώθηση σκευάσματος να πρωταγωνιστούν πρόσωπα τα οποία λόγω του περιβάλλοντός τους (π.χ. φαρμακείο, ιατρείο) δίνουν την αίσθηση πως το εν λόγω προϊόν είναι ελεγμένο από επιστήμονες υγείας ενώ στην πραγματικότητα μπορεί να μην έχει ερευνηθεί η ασφάλειά του. Άλλες φορές αφήνουν να εννοηθεί πως το άτομο που το προωθεί έχει «υπεράνθρωπες» ιδιότητες λόγω της χρήσης του ή ότι μπορεί να θεραπευτεί από την ασθένεια την οποία πάσχει.
Τέλος, απαγορεύεται η χρήση συμβόλων όπως EU και CE αλλά και οποιονδήποτε άλλων συμβόλων που παραπέμπουν σε εγκεκριμένο, ελεγμένο, αποτελεσματικό σκεύασμα. Όλα τα ανωτέρω μέσα διαφήμισης διατροφικών σκευασμάτων αφορούν παραπλάνηση και χειραγώγηση του αγοραστικού κοινού και απαγορεύονται δια νόμου (ΚΥΑ Υ1/Γ.Π.127962/03 ΦΕΚ Β’ 395/2004).
Ποια τα σημεία πώλησης των συμπληρωμάτων διατροφής;
Χώροι πώλησης των Σ.Δ. ορίζονται εκτός από τα φαρμακεία, εξειδικευμένα καταστήματα τα οποία είναι εγγεγραμμένα στο μητρώο του Δ.Ι.Υ και Υ.Δ.Υ. (υπουργείο υγείας ιατρικές υπηρεσίες και υπηρεσίες δημόσιας υγείας υγειονομικές υπηρεσίες) Τα καταστήματα αυτά πρέπει να έχουν καταρτισμένο προσωπικό όπως Διαιτολόγο/επιστήμονα τροφίμων, ιατρό ή φαρμακοποιό. Η πώληση αυτών εξ αποστάσεως επιτρέπεται μόνο από τις παραπάνω πηγές και εφόσον πληρούνται οι ειδικοί όροι της νομοθεσίας για πωλήσεις εξ αποστάσεως.
Ποια η γνώμη του διαιτολόγου;
Επειδή όπως προαναφέραμε τα συμπληρώματα ήρθαν στην ζωή μας να καλύψουν τα κενά που παρουσιάζει η καθημερινή μας διατροφή, έτσι και εμείς πρέπει να μάθουμε πώς θα τα έχουμε συνοδοιπόρο μιας ισορροπημένης δίαιτας. Εσείς που έχετε αυξημένες ανάγκες (π.χ. αθλητές) ή προβλήματα δυσαπορρόφησης, τα συμπληρώματα θα πρέπει να αποτελούν τον πολυτιμότερο σύμμαχό σας. Με τη σύμφωνη γνώμη του ιατρού ή του διατροφολόγου σας μπορείτε να τα εντάξετε με ασφάλεια στην καθημερινότητά σας.
Ωστόσο, παρόλο που λαμβάνονται εξονυχιστικά μέτρα ασφαλείας για κάθε νέο σκεύασμα που πρόκειται να κυκλοφορήσει, υπάρχουν στο εμπόριο συμπληρώματα διατροφής που δεν έχουν λάβει αριθμό κυκλοφορίας από τον ΕΟΦ. Τα περισσότερα από αυτά ενδέχεται περιέχουν συστατικά φαρμακευτικά, τα οποία δεν αναγράφονται στο προϊόν. Με αυτόν τον τρόπο πωλούνται συνήθως διαδικτυακά όπου είναι πιο δύσκολο να ελεγχθούν από την αρμόδια υπηρεσία. Θα ήταν σώφρον λοιπόν, πριν προμηθευτείτε κάποιο διατροφικό σκεύασμα να συμβουλευτείτε κάποιον ειδικό.
Επίσης, τα άτομα που λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή για υπάρχον νόσημα, καλό θα ήταν πριν από τη λήψη κάποιου συμπληρώματος, να συμβουλευτούν τον ιατρό τους καθώς αυτό πιθανόν να έχει συνεργιστική δράση με την δραστική ουσία του φαρμάκου και να ελλοχεύει κίνδυνος για την υγεία του ασθενούς. Γενικά-συμβουλευόμενοι πάντα τον θεράποντα ιατρό-θα πρέπει να δίνουμε με σύνεση στον οργανισμό μας όλα όσα έχει ανάγκη χωρίς όμως να τον υπερφορτώνουμε με σκευάσματα που δεν τα χρειάζεται.
