Ένα εξωτερικό ή εσωτερικό ερέθισμα όπως κίνδυνος ή φόβος μπορεί να αναταράξει ξαφνικά την ισορροπία του ανθρώπινου οργανισμού. Το στρες είναι η φυσική άμυνα του οργανισμού. Αυτή η άμυνα είναι καλή σε περιπτώσεις ανάγκης. Μπορεί όμως να προκαλέσει σωματικά συμπτώματα αν συνεχιστεί για μεγάλο χρονικό διάστημα όπως στις καθημερινές προκλήσεις και αλλαγές.
Όλες οι αλλαγές στη ζωή μας προκαλούν στρες, ακόμη και οι καλές (π.χ. ένας γάμος, η γέννηση ενός παιδιού). Ο τρόπος αντίδρασης του κάθε ατόμου στις αλλαγές είναι καθοριστικός. Το στρες μπορεί να προκαλέσει προβλήματα υγείας ή να κάνει υπάρχοντα προβλήματα χειρότερα.
Τα συμπτώματα του στρες είναι :
- Άγχος,
- πόνος στη μέση,
- διάρροια ή δυσκοιλιότητα,
- κατάθλιψη,
- κούραση,
- πονοκέφαλοι,
- υψηλή αρτηριακή πίεση,
- αϋπνία,
- προβλήματα στις σχέσεις,
- «κομμένη» αναπνοή,
- αυχενικοί πόνοι,
- ναυτία,
- αύξηση ή μείωση σωματικού βάρους.
Μορφές του στρες
1.Εντονο στρες
Είναι η πιο συχνή μορφή στρες και προέρχεται από τις απαιτήσεις και τις πιέσεις του πρόσφατου παρελθόντος σε συνδυασμό με τις απαιτήσεις και πιέσεις του κοντινού μέλλοντος. Το έντονο στρες είναι εκστατικό σε μικρές δόσεις αλλά εξοντωτικό σε μεγάλες.
Συμπτώματα έντονου στρες:
- συναισθηματική ένταση – θυμός ή ενόχληση, άγχος, κατάθλιψη
- μυο-σκελετικά προβλήματα όπως ημικρανίες και πόνοι στη μέση
- προβλήματα στο στομάχι και το έντερο, όπως καούρα, έλκος, διάρροια, δυσκοιλιότητα και σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου
- αύξηση αρτηριακής πίεσης, ταχυκαρδία, ιδρωμένες παλάμες, ζαλάδες, κρύα χέρια και πόδια, «κομμένη» αναπνοή, πόνος στο στήθος
2. Επεισοδιακό έντονο στρες
Υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι υποφέρουν από έντονο στρες συχνά. Βιάζονται συνεχώς αλλά είναι πάντα καθυστερημένοι. Πιστεύουν πως αν κάτι μπορεί να πάει στραβά, θα πάει. Είναι συχνό φαινόμενο σε ανθρώπους με έντονο στρες να είναι συνεχώς σε διέγερση, ενόχληση, να έχουν άγχος και ένταση. Συχνά, περιγράφουν τον εαυτό τους ως «νευρικό».
Ο τύπος προσωπικότητας Α
Αυτός ο τύπος προσωπικότητας εισήχθη από καρδιολόγους για να περιγράψει μια ακραία περίπτωση επεισοδιακού έντονου στρες. Οι άνθρωποι που ανήκουν σε αυτό τον τύπο προσωπικότητας έχουν μια έντονη τάση για ανταγωνισμό, επιθετικότητα, ανυπομονησία, και βιασύνη. Έχει βρεθεί επίσης, πως έχουν την τάση να αναπτύξουν καρδιοπάθειες.
Διαρκής ανησυχία
Οι ανήσυχοι άνθρωποι βλέπουν την καταστροφή γύρω τους σε κάθε βήμα τους. Γι' αυτούς, ο κόσμος είναι ένα επικίνδυνο μέρος όπου κάτι κακό σίγουρα πρόκειται να συμβεί.
Συμπτώματα του επεισοδιακού έντονου στρες
- διαρκείς έντονοι πονοκέφαλοι
- ημικρανίες
- υπερένταση
- πόνοι στο στήθος
- καρδιοπάθεια
3. Χρόνιο στρες
Αυτό είναι το στρες που καλύπτει κάποιους ανθρώπους κάθε μέρα και κάθε στιγμή. Το χρόνιο στρες καταστρέφει τη σωματική υγεία, το μυαλό και τις ζωές των ανθρώπων αυτών. Είναι συχνά το στρες της φτώχειας και της ανέχειας, το στρες της δυσλειτουργικής οικογένειας, του εγκλωβισμού σε ένα ατυχή γάμο, ή σε μια ανεπιθύμητη δουλειά και καριέρα.
Το χρόνιο στρες έρχεται όταν το άτομο δεν μπορεί να βγει από μια άθλια κατάσταση. Μερικές φορές το χρόνιο στρες προέρχεται από τραυματικές εμπειρίες της παιδικής ηλικίας. Το χειρότερο είναι ότι ο άνθρωπος μπορεί να συνηθίσει στο χρόνιο στρες.
Τα συμπτώματα του χρόνιου στρες είναι ότι μπορεί να σκοτώσει μέσα από αυτοκτονικές τάσεις, βία, έμφραγμα, εγκεφαλικό επεισόδιο ίσως και καρκίνο.
Πολεμώντας το στρες
Βήμα 1.
Μαθαίνω να αναγνωρίζω πότε αισθάνομαι στρες
Τα πρώτα σημάδια: ένταση στους ώμους και τον αυχένα
Βήμα 2.
Διαλέγω ένα τρόπο για να το πολεμήσω
Ένας τρόπος είναι να αποφύγω την πηγή του στρες (δύσκολο όμως τις περισσότερες φορές)
Βήμα 3.
Αλλάζω την αντίδραση μου στο στρες
Γενικές συμβουλές αντιμετώπισης του στρες
- μην ανησυχείς για πράγματα που δεν μπορείς να ελέγχεις (όπως τον καιρό)
- προετοιμάσου όσο το δυνατόν καλύτερα για γεγονότα που ξέρεις ότι μπορεί να προκαλέσουν στρες (μια συνέντευξη, μια παρουσίαση σε κοινό)
- προσπάθησε να δεις κάθε αλλαγή σαν θετική πρόκληση, και όχι ως απειλή.
- Προσπάθησε να λύσεις τις όποιες συγκρούσεις σου με άλλους
- Ζήτησε βοήθεια από φίλους, την οικογένεια ή ειδικούς
- Θέσε ρεαλιστικούς στόχους στην προσωπική και επαγγελματική σου ζωή
- Γυμνάσου τακτικά
- Τρώγε καλά ισορροπημένα γεύματα και κοιμήσου αρκετά
- Δραπέτευσε από καθημερινές εντάσεις μέσα από ομαδικά σπορ, κοινωνικές εκδηλώσεις και ενδιαφέροντα
- Χαλάρωσε
- Δοκίμασε μια μορφή διαλογισμού
Διαλογισμός
Η εστίαση του νου, και η συγκέντρωση σε μια λέξη, σκέψη, εικόνα ή κίνηση. Ο διαλογισμός είναι μια συμπληρωματική και εναλλακτική πρακτική. Είδη διαλογισμού:
- Διαλογισμός αυτοσυγκέντρωσης: ηρεμώντας το νου
- Διαλογισμός μέσω κίνησης: yoga, tai chi, περπάτημα, χορός
Πίστη
Η θρησκευτική πίστη μπορεί να προστατέψει την ψυχολογική υγεία ενισχύοντας την ελπίδα και την κοινωνική υποστήριξη εν μέσω στρεσσογόνων καταστάσεων.
