Μερικοί γονείς, στην αγωνία τους να διασφαλίσουν τη σωστή διατροφή για τα παιδιά τους, συγχέουν την έννοια της σωστής ποσότητας κατανάλωσης φρούτων/λαχανικών με τις μεγάλες μερίδες φρούτων και λαχανικών ανά γεύμα. Με άλλα λόγια, «όσο μεγαλύτερη μερίδα λαχανικών του ετοιμάσω ανά γεύμα, τόσο πιο καλό του κάνω». Διατρέχουμε τον κίνδυνο, βάσει αυτής της λογικής, να δώσουμε λάθος εντυπώσεις στα παιδιά για το μέγεθος των μερίδων; Ή δεν συντρέχει λόγος ανησυχίας;
Σε ποιες υποπεριόδους χωρίζεται η παιδική ηλικία;
Η χρονική περίοδος από τη βρεφική ηλικία μέχρι την εφηβεία, δηλαδή μέχρι την στιγμή που αρχίζουν να διαφοροποιούνται τα δύο φύλα, ονομάζεται παιδική ηλικία, και μπορεί να χωρισθεί σε τρείς υποπεριόδους:
- τη νηπιακή ηλικία(1-3 ετών)
- την προσχολική (4-6 ετών)
- τη σχολική περίοδο (7-10 ετών)
Ποιες οι ανάγκες σε θρεπτικά συστατικά;
Η ανάπτυξη και οι λειτουργικές αλλαγές που συμβαίνουν κατά την παιδική ηλικία απαιτούν και αντίστοιχη πρόσληψη θρεπτικών συστατικών. Το παιδί χρειάζεται ενέργεια και θρεπτικά συστατικά προκειμένου να:
- διατηρήσει τις φυσιολογικές λειτουργίες του οργανισμού
- αναπληρώσει τις φυσιολογικές «φθορές» με παραγωγή νέων κυττάρων
- αντεπεξέλθει στις καθημερινές σωματικές δραστηριότητες
- αναπτυχθεί
- δημιουργήσει αποθέματα στον οργανισμό για διάφορα θρεπτικά συστατικά
Μία ισορροπημένη διατροφή, που περιλαμβάνει ποικιλία τροφίμων από όλες τις κατηγορίες μπορεί να προσφέρει στο παιδί τα θρεπτικά συστατικά και την ενέργεια που είναι απαραίτητα για την ομαλή ανάπτυξη και τη διατήρηση τις υγείας του.
Ποιες οι συστάσεις για φρούτα και λαχανικά;
Τα φρούτα και τα λαχανικά, είναι μία απαραίτητη κατηγορία στη καθημερινή διατροφή του παιδιού και οι συστάσεις προτείνουν:
- μια μικρή μερίδα σαλάτα σε κάθε κυρίως γεύμα, μαγειρεμένα λαχανικά ή χορτόσουπα
- 2-4 φρούτα την ημέρα ( ωμά, πολτοποιημένα, ή ως χυμό ή κομπόστα)
Τα φρούτα και τα λαχανικά μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως μικρογεύματα για μικρά παιδιά που μπορούν να πιάσουν με το χέρι
- φέτες μπανάνα
- τεμαχισμένα μαλακά φρούτα
- ψιλοκομμένο μήλο/ αχλάδι
- κονσερβοποιημένα ή βρασμένα λαχανικά ( πράσινα φασόλια, μπρόκολο, καρότο)
Να αποφεύγονται: τα ξηρά φρούτα, μικρά φρούτα με φλοιό ή φλούδα (π.χ. σταφύλια), ωμά λαχανικά
Με ποιους τρόπους μπορούμε να αυξήσουμε την κατανάλωσή τους;
Εκτός από τους προαναφερθέντες, υπάρχουν και άλλοι εύκολοι και πρακτικοί τρόποι για να αυξήσουμε την πρόσληψη φρούτων και λαχανικών στα παιδιά.
Βόλτα στην αγορά
Πολλές φορές τα παιδιά θέλουν να συμμετάσχουν στις διάφορες δραστηριότητες με τους γονείς τους και οι γονείς είναι διστακτικοί. Γιατί να μην πάρετε τα παιδιά μαζί στο σούπερ- μάρκετ, στην λαϊκή αγορά ή στο μανάβικο της γειτονιάς, όπου θα έχουν την ευκαιρία να μάθουν τα φρούτα και λαχανικά καθώς και τις ποικιλίες τους;
Βάλτε τα παιδιά στην κουζίνα
Αφήστε τα παιδιά να βοηθήσουν στην κουζίνα, πλένοντας, καθαρίζοντας ή και κόβοντας (πάντα υπό επίβλεψη) λαχανικά για το μεσημεριανό γεύμα. Συμμετέχοντας στη διαδικασία του μαγειρέματος τα παιδιά θεωρούν λιγότερο εκφοβιστικό το γεγονός να δοκιμάσουν ένα καινούριο τρόφιμο.
Προσθέστε λαχανικά και φρούτα σε αγαπημένα φαγητά
Μια σπιτική πίτσα ή μακαρονάδα (αγαπημένα φαγητά όλων των παιδιών) με ψιλοκομμένα ή πολτοποιημένα λαχανικά έχει αρκετές πιθανότητες να γίνει αποδεκτή. Την ίδια αποδοχή θα έχει και ένα σπιτικό κέικ με φρέσκα φρούτα ή μια σπιτική μηλόπιτα που θα καλύψει τόσο την διάθεση για γλυκό, όσο και τις θρεπτικές ανάγκες τους, σε αντίθεση με τα επεξεργασμένα και έτοιμα γλυκά του εμπορίου.
Ένα ρόφημα με φρούτα, γιαούρτι ή γάλα, στίκς φρούτων ή λαχανικών με ντιπ από γιαούρτι ή χούμους καθώς και ψητά λαχανικά με ελαιόλαδο & μυρωδικά αποτελούν εξαιρετικές ιδέες για να ενσωματώσετε τα λαχανικά και τα φρούτα στη διατροφή των παιδιών.
Μην μαλώνετε τα παιδιά
Τα παιδιά έχουν την τάση να γίνονται περισσότερο αντιδραστικά όταν κάποιος γίνεται πιεστικός με το φαγητό, συνεπώς το αποτέλεσμα είναι το αντίθετο από το επιδιωκόμενο. Σε προηγούμενο άρθρο έχουμε αναφερθεί εκτενώς στις διατροφικές συνήθειες των παιδιών και στους παράγοντες που τις επηρεάζουν.
Ένας από αυτούς είναι η λεγόμενη «νεοφοβία» (=φόβος για το καινούριο). Η αποφυγή ή απροθυμία, δηλαδή, του ατόμου να καταναλώσει ένα τρόφιμο που δεν το έχει δοκιμάσει ποτέ πριν. Η πίεση, λοιπόν, σε ένα παιδί για να δοκιμάσει ένα τρόφιμο μπορεί να οδηγήσει σε άρνηση κατανάλωσης του τροφίμου, ακόμη και στην ενήλικη ζωή.
Προσφέρετε ένα νέο λαχανικό ή φρούτο μαζί με ένα που είναι ήδη οικείο στο παιδί
Περισσότερες πιθανότητες έχει ένα παιδί να δοκιμάσει ένα νέο φρούτο ή λαχανικό αν του προσφερθεί μαζί με μια γνώριμη γεύση. Το βασικότερο είναι να μην το βάζετε κάτω! Μπορεί να χρειαστούν αρκετές προσπάθειες έως ότου ένα παιδί αποφασίσει να δοκιμάσει ή να εξοικειωθεί με ένα φρούτο ή λαχανικό.
Οι γονείς αποτελούν πρότυπο
Είναι δύσκολο ένα παιδί να καταναλώσει κάτι, όταν ο ίδιος ο γονιός είναι αρνητικός. Αντιθέτως, όταν οι γονείς διατηρούν έναν υγιεινό τρόπο διατροφής, τότε είναι περισσότερο εφικτό να τον υιοθετήσει και το παιδί.
Με το σωστό προγραμματισμό και χειρισμό από την οικογένεια, και με την κατάλληλη επιμόρφωση και υλοποίηση διατροφικών εκστρατειών από το σχολείο και την κοινωνία (με τη συνεργασία ειδικών επιστημόνων) μπορούμε να είμαστε πιο αισιόδοξοι για την βελτίωση των ποσοστών και την αύξηση της κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών τόσο στα παιδιά, όσο και σε ολόκληρη την οικογένεια!
Δείτε περισσότερα στο infographic που ακολουθεί:
Πρακτικές οδηγίες
- Στα παιδιά συνήθως αρέσουν τα φρούτα και τα λαχανικά με έντονα χρώματα
- Τα παιδιά προτιμούν τα τραγανά και όχι τα μαλακά λαχανικά.
Για το λόγο αυτό τα λαχανικά πρέπει να παρασκευάζονται με τέτοιο τρόπο ώστε όχι μόνο να είναι τραγανά, αλλά να διατηρούν μεγάλο μέρος της υγρασίας, του χρώματος, του αρρώματος και της γεύσης, καθώς και των θρεπτικών συστατικών τους. Δεν πρέπει να βράζουν για πολύ ώρα σε μεγάλες ποσότητες νερού, αλλά για σύντομο χρονικό διάστημα σε λίγο νερό.
- Προσοχή πρέπει να δίνεται σε φρούτα και λαχανικά που μπορεί να προκαλέσουν πνιγμό στα μικρά παιδιά ( ξηροί καρποί, ελιές, αρακάς, σταφύλια, καρότα, κλπ)
- Σε πολλά παιδιά αρέσει να «βουτάνε» κομμάτια ωμών λαχανικών σε τριμμένο τυρί ή διάφορες σάλτσες, κυρίως όταν τις έχουν παρασκευάσει μόνα τους.
- Όταν κανείς ψωνίζει μαζί με τα παιδιά καλό είναι να τα παρακεινεί να διαλέξουν φρούτα και λαχανικά, και ίσως κάποια από τα είδη που δεν έχουν δοκιμάσει ποτέ στο παρελθόν.
Συμπερασματικά
Διαπιστώνουμε ότι είναι σημαντικό να διαπαιδαγωγήσουμε τα παιδιά μας να συμπεριλαμβάνουν τα φρούτα και τα λαχανικά στο καθημερινό τους διαιτολόγιο, χρησιμοποιώντας στρατηγικές, όπως για παράδειγμα τα ροφήματα φρούτων και λαχανικών, που θα βοηθήσουν στην αύξηση της πρόσληψής τους. Θα πρέπει να κατανοήσουν ότι τα λαχανικά και τα φρούτα θα πρέπει να αποτελούν συνοδευτικά πιάτα όλων των βασικών γευμάτων, παράλληλα όμως καλό είναι να μην ξεπερνούν τις συνιστώμενες ημερήσιες προσλήψεις ανάλογα με την ηλικία του παιδιού.
