Τι είναι;
Το πιτόγυρο είναι ένα πιάτο της Ελληνικής κουζίνας, το οποίο ανήκει στην κατηγορία του γρήγορου φαγητού. Στην κλασική του εκδοχή, περιλαμβάνει ελληνική πίτα και ψητό κρέας, είτε σε μορφή γύρου είτε σε σουβλάκι. Ο γύρος αποτελείται από ψητό κρέας κομμένο σε λεπτές φέτες, το οποίο ψήνεται σε σούβλα που περιστρέφεται, ενώ το σουβλάκι αποτελείται από κομμάτια κρέατος περασμένα σε μικρές ξύλινες «σούβλες». Τα πιο δημοφιλή είδη κρέατος που χρησιμοποιούνται είναι το χοιρινό και το κοτόπουλο. Στο εσωτερικό της πίτας, εκτός από το κρέας, προστίθενται συχνά τηγανητές πατάτες, ντομάτα, κρεμμύδι, μαρούλι και διάφορες σως, όπως τζατζίκι, σως μουστάρδας ή γιαουρτιού.
Διαβάστε επίσης: Ποιά η Διατροφική Αξία των Ελληνικών Τροφίμων;
Το πιτόγυρο αποτελεί ένα δημοφιλές και αγαπημένο γεύμα της Ελληνικής κουζίνας λόγω της γεύσης του, της ταχύτητας παρασκευής, αλλά και της δυνατότητας να καταναλωθεί σε οποιοδήποτε μέρος. Όμως, όπως κάθε είδος fast food, εγείρει ερωτήματα για τη διατροφική του αξία και τα οφέλη ή τα μειονεκτήματά του στην υγεία μας.
Ποια η Διατροφική του αξία;
Η διατροφική αξία του πιτόγυρου εξαρτάται από τα υλικά που περιέχει και την ποσότητα που καταναλώνεται. Ας εξετάσουμε τα βασικά συστατικά:
Πίτα
Η πίτα είναι συνήθως φτιαγμένη από αλεύρι, νερό και αλάτι. Μία παραδοσιακή πίτα για σουβλάκι αποδίδει περίπου 200-250 θερμίδες, και αποτελείται κυρίως από υδατάνθρακες και κάποια ποσότητα πρωτεϊνών. Ωστόσο, οι θερμίδες της πίτας μπορεί να αυξηθούν, καθώς πολλά καταστήματα προσθέτουν λάδι κατά το ψήσιμο για να ενισχύσουν τη γεύση της.
Γύρος ή σουβλάκι
Το κρέας που προστίθεται στο σουβλάκι περιέχει πρωτεΐνη, αλλά και αρκετά λιπαρά, ειδικά εάν το κρέας είναι πλούσιο σε εκείνα, όπως το χοιρινό. Για παράδειγμα, 100 γραμμάρια χοιρινού γύρου περιέχει περίπου 15-20 γραμμάρια λίπους, εκ των οποίων ένα σημαντικό ποσοστό είναι κορεσμένα λιπαρά, ενώ μπορεί να αποδίδουν 200-250 θερμίδες.
Πατάτες τηγανητές
Οι τηγανητές πατάτες αποτελούν ένα από τα πιο λιπαρά συστατικά του πιτόγυρου, με θερμιδική αξία που μπορεί να φτάσει μέχρι και τις 90 θερμίδες ανά τεμάχιο - κομμάτι πατάτας, ένα σημαντικό θερμιδικό περιεχόμενο δεδομένης της μικρής ποσότητας στην οποία προστίθενται! Πέρα από τις αυξημένες θερμίδες, έχουν και χαμηλή διατροφική αξία λόγω της υψηλής περιεκτικότητάς τους σε trans και κορεσμένα λιπαρά και αλάτι.
Σως
Το τζατζίκι, η σως γιαουρτιού ή άλλες σως προσθέτουν γεύση, αλλά και θερμίδες. Το τζατζίκι είναι σχετικά πιο ελαφρύ, καθώς περιέχει γιαούρτι, αγγούρι, σκόρδο και λίγο ελαιόλαδο, ενώ οι υπόλοιπες σως είναι συνήθως πλουσιότερες σε θερμίδες και λιπαρά.
Λαχανικά
Τα πιο συνηθισμένα λαχανικά που προστίθενται στο πιτόγυρο είναι η ντομάτα, το κρεμμύδι και το μαρούλι. Αυτά, όπως και όλα τα λαχανικά είναι πλούσια σε βιταμίνες και φυτικές ίνες, αλλά βρίσκονται σε μικρές ποσότητες, οι οποίες δεν επηρεάζουν σημαντικά τη συνολική διατροφική αξία του γεύματος.
Συνολικά, ένα σουβλάκι μπορεί να ξεπεράσει τις 600 θερμίδες, ανάλογα με τα υλικά που θα προστεθούν σε αυτό!
Ποια τα οφέλη του;
Παρά το γεγονός ότι το πιτόγυρο θεωρείται fast food, μπορεί να προσφέρει ορισμένα θρεπτικά οφέλη, ιδιαίτερα εάν τα υλικά του επιλέγονται προσεκτικά:
Πηγή πρωτεΐνης
Το κρέας που προστίθεται στο σουβλάκι είναι καλή πηγή πρωτεΐνης, ειδικά αν προτιμηθεί κοτόπουλο αντί για χοιρινό. Η πρωτεΐνη αποτελεί ένα θρεπτικό συστατικό απαραίτητο για τη σωστή λειτουργία του σώματός μας. Μία από τις σημαντικότερες λειτουργίες της είναι η ανάπτυξη και επιδιόρθωση των ιστών. Ακόμη, συμβάλλει στη διατήρηση και στην αύξηση της μυϊκής μάζας.
Βιταμίνες και μέταλλα
Κάποια από τα συστατικά του πιτόγυρου είναι πλούσια σε βιταμίνες και μέταλλα. Για παράδειγμα, τα λαχανικά, όπως ντομάτα, μαρούλι και κρεμμύδι περιέχουν βιταμίνες όπως η βιταμίνη C, αλλά και φυτικές ίνες. Το κρέας, ιδιαίτερα το χοιρινό, περιέχει σίδηρο και βιταμίνες, όπως βιταμίνη Β6.
Υδατάνθρακες
Η πίτα αποτελεί πηγή υδατανθράκων, οι οποίοι είναι απαραίτητοι για την παροχή ενέργειας και τη σωστή λειτουργία του οργανισμού μας. Ακόμη, ανάλογα με το αλεύρι που χρησιμοποιείται μπορεί να αποτελέσει πηγή μετάλλων και βιταμινών, όπως βιταμίνες του συμπλέγματος Β. Σε περίπτωση που η πίτα παράγεται από αλεύρι ολικής άλεσης, περιέχει και αυξημένη ποσότητα φυτικών ινών.
Ποια τα μειονεκτήματά του;
Παρά τα οφέλη του, το πιτόγυρο έχει αρκετά μειονεκτήματα όταν καταναλώνεται συχνά ή σε μεγάλες ποσότητες:
Υψηλή περιεκτικότητα σε θερμίδες
Ορισμένα συστατικά του πιτόγυρου, όπως το χοιρινό κρέας και οι τηγανητές πατάτες, έχουν αυξημένη περιεκτικότητα σε λιπαρά, γεγονός που μπορεί να αυξήσει σημαντικά το θερμιδικό του περιεχόμενο. Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, η θερμιδική αξία ενός πιτόγυρου μπορεί να ξεπεράσει τις 600 θερμίδες. Συνεπώς, η συχνή κατανάλωσή του μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες στο σωματικό βάρος, οδηγώντας μακροπρόθεσμα στην αύξησή του.
Υψηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα και trans λιπαρά
Ο χοιρινός γύρος και το χοιρινό σουβλάκι, ειδικά αν αποτελούνται από λιπαρά κομμάτια κρέατος, είναι πλούσια σε κορεσμένα λιπαρά. Ακόμη, οι τηγανιτές πατάτες είναι πλούσιες σε trans λιπαρά εξαιτίας του τηγανίσματός τους σε πολυχρησιμοποιημένα σπορέλαια χαμηλής ποιότητας. Τόσο τα κορεσμένα όσο και τα trans λιπαρά έχουν συσχετιστεί με διάφορες επιπτώσεις στην υγεία, όπως είναι η αύξηση του κινδύνου εμφάνισης καρδιαγγειακών προβλημάτων.
Υψηλή περιεκτικότητα σε νάτριο
Το πιτόγυρο έχει συνήθως αυξημένη περιεκτικότητα σε αλάτι, από τα καρυκεύματα του κρέατος, την σως, το αλάτι που προστίθεται στις τηγανιτές πατάτες, καθώς και το αλάτι που περιέχεται στην πίτα. Το αλάτι είναι πλούσιο σε νάτριο, και η υπερβολική κατανάλωση του μπορεί να αυξήσει την αρτηριακή πίεση και να οδηγήσει σε καρδιαγγειακά προβλήματα.
Έχει θέση στη Διατροφή μας;
Το πιτόγυρο μπορεί να έχει θέση στη διατροφή μας, αρκεί να καταναλώνεται με μέτρο και να συνδυάζεται με έναν ισορροπημένο τρόπο ζωής. Όπως συμβαίνει με κάθε φαγητό που ανήκει στην κατηγορία του fast food, η συχνότητα και η ποσότητα στην οποία καταναλώνεται παίζουν καθοριστικό ρόλο. Αν το πιτόγυρο αποτελεί περιστασιακό γεύμα, ειδικά όταν επιλέγονται πιο υγιεινές επιλογές, μπορεί να ενταχθεί σε μια ισορροπημένη διατροφή.
Ακόμα και για όσους προσέχουν τη διατροφή τους ή βρίσκονται σε διαδικασία απώλειας βάρους, το πιτόγυρο μπορεί να βρει τη θέση του στην καθημερινή τους διατροφή. Επιλέγοντας πιο υγιεινά και λιγότερο λιπαρά υλικά, μπορούν να το μετατρέψουν σε ένα θρεπτικό γεύμα. Με αυτή την προσέγγιση, το πιτόγυρο όχι μόνο μπορεί να ικανοποιήσει τις γευστικές επιθυμίες, αλλά και να συμβάλλει σε έναν υγιεινό τρόπο ζωής.
Tips για να γίνει πιο υγιεινό
Αν και το πιτόγυρο είναι ένα γευστικό και δημοφιλές φαγητό, υπάρχουν τρόποι να γίνει πιο υγιεινό, διατηρώντας ταυτόχρονα τη γεύση του:
Επιλογή άπαχου κρέατος
Προτιμήστε κοτόπουλο αντί για χοιρινό, και ιδανικά σουβλάκι από στήθος κοτόπουλου, καθώς αποτελεί την επιλογή κρέατος με τα λιγότερα λιπαρά.
Ψητές πατάτες αντί για τηγανητές
Σε περίπτωση που διατίθεται αυτή η επιλογή, όπως όταν φτιάχνετε ένα σπιτικό πιτόγυρο, μπορείτε να αντικαταστήσετε τις τηγανητές πατάτες με ψητές. Αυτή η επιλογή θα σας βοηθήσει να μειώσετε τα κορεσμένα λιπαρά και τις θερμίδες. Αν δεν υπάρχει δυνατότητα να προσθέσετε ψητές πατάτες, σκεφτείτε να τις παραλείψετε εντελώς και να προσθέσετε περισσότερα λαχανικά. Έτσι, θα ενισχύσετε τη διατροφική αξία του γεύματος και θα απολαύσετε μια πιο ελαφριά και υγιεινή επιλογή!
Πίτα ολικής άλεσης
Επιλέξτε πίτα ολικής άλεσης, η οποία περιέχει περισσότερες φυτικές ίνες και θα σας κρατήσει χορτάτους για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
Επιλογή πιο υγιεινής σως
Η σως με τις χαμηλότερες θερμίδες που μπορείτε να επιλέξετε είναι η μουστάρδα. Σε περίπτωση που δεν την προτιμάτε, μπορείτε να επιλέξετε τζατζίκι, καθώς περιέχει θρεπτικά συστατικά όπως ελαιόλαδο, αγγούρι και γιαούρτι.
Περισσότερα λαχανικά
Αυξήστε την ποσότητα των λαχανικών στο πιτόγυρό σας, προσθέτοντας περισσότερο μαρούλι, ντομάτα και κρεμμύδι, ώστε να αυξηθεί η περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες και βιταμίνες.
Συμπέρασμα
Το πιτόγυρο είναι αναμφίβολα ένα ιδιαίτερα γευστικό είδος φαγητού. Ωστόσο, όπως συμβαίνει με όλα τα είδη fast food, απαιτεί προσοχή στην κατανάλωσή του. Με σωστή διαχείριση και προσεκτικές επιλογές, μπορεί να ενταχθεί σε μια ισορροπημένη διατροφή, χωρίς να επιβαρύνει την υγεία μας.
