Ο κ. Λουκόπουλος Ιωάννης, Χειρούργος, Α' Χειρουργικής Κλινικής, Μονάδας Μεταµοσχεύσεων, του Νοσοκοµείου "Ευαγγελισμός" έδωσε συνέντευξη απαντώντας σε ερωτήσεις σχετικά με τη Περι-εγχειριτική διατροφική υποστήριξη στον καρκίνο του πεπτικού.
Ποιες οι διαφορές προ-εγχειρητικής και μετεγχειρητικής διατροφής για χειρουργική επέμβαση καρκίνου του πεπτικού;
Η διατροφική υποστήριξη των ασθενών με καρκίνο πεπτικού τόσο πριν όσο και μετά το χειρουργείο μπορεί να γίνει είτε μέσω της εντερικής οδού (προτιμάται πάντα), είτε μέσω της παρεντερικής οδού (από τη φλέβα) σε ασθενείς που δεν μπορούν να σιτιστούν. Κατά την προεγχειρητική περίοδο η διατροφική υποστήριξη χρειάζεται σε όσους ασθενείς παρουσιάζουν μέτριου ή σοβαρού βαθμού υποθρεψία καθώς και σε περιπτώσεις που αναμένεται να καθυστερήσει σημαντικά η σίτιση του ασθενούς.
Υπάρχουν διαφορετικοί στόχοι που πρέπει να καλυφθούν;
Μετεγχειρητικά οι ασθενείς πρέπει να ενθαρρύνονται για λήψη τροφής όσο το δυνατόν γρηγορότερα το επιτρέπει η κατάστασή τους αλλά και το χειρουργείο (ακόμη και το 1ο 24ωρο). Κάποιου είδους διατροφική υποστήριξη θα χρειαστεί μόνο σε όσους καθυστερούν να λάβουν τροφή (ασθενείς που παρουσιάζουν επιπλοκές και η σίτισή τους καθυστερεί πάνω από 1 εβδομάδα) καθώς και σε όσους δεν μπορούν να λάβουν τις απαραίτητες ημερήσιες ανάγκες θρεπτικών συστατικών και θερμίδων από το στόμα.
Στόχος της προεγχειρητικής διατροφικής υποστήριξης είναι η αποκατάσταση της θρέψης των αρρώστων ώστε να μειωθεί η πιθανότητα να εμφανίσουν επιπλοκές από το χειρουργείο, ενώ ο στόχος της μετεγχειρητικής διατροφής είναι η κάλυψη των ημερησίων αναγκών του ασθενούς σε ενέργεια και θρεπτικά συστατικά.
Είναι σημαντική η προ-εγχειρητική διατροφή για την καλή έκβαση ενός σοβαρού χειρουργείου διατροφής;
Περίπου 50% των ασθενών με καρκίνο του πεπτικού παρουσιάζουν κάποιου βαθμού διαταραχές της θρέψης ενώ 16% από αυτούς παρουσιάζουν σοβαρές διαταραχές αυτής. Όπως έχει αποδειχθεί από πολλές μελέτες σχετικά με τη κατάσταση θρέψης των ασθενών, η τιμή της αλβουμίνης του ορού και η απώλεια βάρους πριν το χειρουργείο αποτελούν προγνωστικούς παράγοντες για την μετεγχειρητική τους πορεία.
Ποιες οι επιπλοκές σε περίπτωση μη ολοκληρωμένης διατροφικής προετοιμασίας;
Οι ασθενείς που πριν το χειρουργείο παρουσιάζουν κακή θρέψη, χαμηλή αλβουμίνη ορού, ή σημαντική απώλεια βάρους εμφανίζουν μεγαλύτερο ποσοστό κυρίως φλεγμονοδών επιπλοκών όπως καθυστέρηση σύγκλεισης των τραυμάτων, αποστήματα, διαφυγές από τις αναστομώσεις και ενδοκοιλιακή σήψη, συρίγγια, καθώς και καθυστέρηση κινητοποίησης.
Τα παραπάνω οδηγούν σε αυξημένο κόστος και σε παράταση της νοσηλείας των ασθενών ενώ καθυστερούν και την επιστροφή στην εργασία τους με συνέπεια μεγαλύτερο κόστος για την κοινωνία. Όλα αυτά καταδεικνύουν τη σημασία της προεγχειρητικής αξιολόγησης της θρέψης των ασθενών αυτών και τη διατροφική υποστήριξη όσων εμφανίζουν υποθρεψία ακόμη και αν αυτό οδηγήσει σε αναβολή του χειρουργείου.
Είναι εύκολο να καλυφθούν οι απώλειες σε βιταμίνες και θρεπτικά συστατικά;
Οι ασθενείς με καρκίνο πεπτικού εμφανίζουν υποθρεψία λόγω αυξημένου καταβολισμού, ελάττωση της όρεξης, ναυτία, εμέτους κλπ. Κατά την περιεγχειρητική περίοδο η συνήθης πρακτική είναι να λαμβάνουν λιγότερες από τις απαιτούμενες θερμίδες για σημαντικό χρονικό διάστημα. Επίσης μετά το χειρουργείο πολλοί από αυτούς παρουσιάζουν επιπλοκές όπως ειλεό, δυσαπορρόφηση, διαφυγές από την αναστόμωση, που καθυστερούν τη σίτισή τους. Τέλος η χήμειο και ακτινοθεραπεία που συνήθως ακολουθούν προκαλούν εμέτους, διάρροιες και ανορεξία.
Όλα τα παραπάνω οδηγούν τους ασθενείς αυτούς σε υποθρεψία και καθιστούν την αποκατάσταση της θρέψης τους δύσκολη. Συνεπώς, ιδιαίτερη αναφορά πρέπει να γίνει στη σημασία της διαιτολογικής υποστήριξης αφού όπως έχει αποδειχθεί οι ασθενείς που συμβουλεύονται διαιτολόγο κερδίζουν βάρος πολύ ποιο γρήγορα από όσους δεν ακολουθούν συγκεκριμένες διαιτολογικές οδηγίες.
Υπάρχουν τρόφιμα που είναι καλό να αποφεύγουν οι ασθενείς με καρκίνο του πεπτικού;
Επειδή οι ασθενείς με καρκίνο πεπτικού έχουν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν καρκίνο από τους ασθενείς με ελεύθερο ιστορικό, θα πρέπει να είναι περισσότερο προσεκτικοί όσον αφορά τις διαιτητικές τους συνήθειες από το γενικό πληθυσμό.
Όπως έχουν δείξει πολλές μελέτες, παράγοντες κινδύνου για ανάπτυξη καρκίνου του πεπτικού συστήματος είναι το κάπνισμα, το αλκοόλ, οι δίαιτες πλούσιες σε λιπαρά, το κόκκινο κρέας ενώ αντίθετα τα φρούτα, τα λαχανικά και το πράσινο τσάι φαίνεται να έχουν αντικαρκινικές ιδιότητες. Τέλος, θα πρέπει να τονιστεί η σημασία της τακτικής εξέτασης και παρακολούθησης των ασθενών αυτών σύμφωνα με τις οδηγίες του ογκολόγου τους.