Κάψιμο στο θώρακα και ρέψιμο μετά το γεύμα, τι συμβαίνει;
Είναι φυσιολογικό μετά από ένα γεύμα να παρουσιαστεί ρέψιμο το οποίο να συνοδεύεται από κάψιμο στο θώρακα, πίσω από το στέρνο, και το οποίο υποχωρεί σε λίγα λεπτά. Αυτό οφείλεται στο «πισωγύρισμα» (παλινδρόμηση) του περιεχομένου του στομάχου (ο χώρος που αποθηκεύεται προσωρινά η τροφή που καταναλώνουμε) προς τον οισοφάγο (ο σωλήνας που βρίσκεται στο θώρακα, μέσω του οποίου η τροφή μεταφέρεται στο στόμαχο).
Πότε συμβαίνει αυτό;
Όπως εξηγεί το Ελληνικό Ίδρυμα Γαστρεντερολογίας και Διατροφής (ΕΛΙΓΑΣΤ), αυτό συμβαίνει όταν συνδυάζονται δύο καταστάσεις: όταν έχουμε «παραφάει» και δεν μπορεί να αδειάζει το στομάχι γρήγορα και όταν ο σφικτήρας που βρίσκεται λίγο πριν το στόμαχο δεν είναι καλά κλεισμένος (είναι χαλαρός). Το περιεχόμενο αυτό είναι όξινο, λόγω του υδροχλωρικού οξέος που περιέχει για την πέψη της τροφής. Το στομάχι είναι κατασκευασμένο να αντέχει αυτό το οξύ, σε αντίθεση με τον οισοφάγο, που είναι πολύ ευαίσθητος και για αυτό προκαλούνται οι καούρες.
Πότε μιλάμε για Γαστροοισοφαγική Παλινδρομική Νόσο (ΓΟΠΝ);
Ο οργανισμός μας διαθέτει μηχανισμούς που «διώχνουν» το οξύ, είτε με το σάλιο που καταπίνουμε είτε με κινήσεις που κάνει ο οισοφάγος «σπρώχνοντάς» το προς το στομάχι. Αν αυτές οι καούρες είναι πολύ συχνές σε σημείο να ταλαιπωρούν πολύ τον ασθενή και να μειώνουν την ποιότητα ζωής του, τότε μιλάμε για τη «Γαστροοισοφαγική Παλινδρομική Νόσο» (ΓΟΠΝ).Το ΕΛΙΓΑΣΤ απαντά στις πιο συχνές ερωτήσεις.
Μπορούν οι καούρες να μου δημιουργήσουν και άλλα προβλήματα;
Όταν παλινδρομεί το όξινο περιεχόμενο του στομάχου προς τα πίσω μπορεί να φτάσει στους πνεύμονες, στις φωνητικές χορδές και στη στοματική κοιλότητα με αποτέλεσμα να παρουσιάζονται συμπτώματα όπως : κρίσεις άσθματος, λοιμώξεις στους πνεύμονες, βραχνάδα στη φωνή, κακοσμία στόματος και φθορά των οδόντων.
Πώς μπορώ να διορθώσω τις καούρες χωρίς φάρμακα;
Θα πρέπει να αποφεύγεται οτιδήποτε αυξάνει την πίεση στο στομάχι, ή οτιδήποτε το πιέζει. Δηλαδή, τα γεύματα θα πρέπει να είναι μικρά και συχνά, να αποφεύγονται τα στενά ρούχα στην περιοχή της μέσης (κορσέδες, στενά παντελόνια, σφικτές ζώνες) και η γυμναστική με βάρη, ιδίως μετά από γεύματα. Επίσης, τα παχύσαρκα άτομα θα πρέπει να χάσουν βάρος.
Τι πρέπει να αποφεύγω;
Επίσης, θα πρέπει να αποφεύγεται οτιδήποτε χαλαρώνει το σφικτήρα στο κατώτερο τμήμα του οισοφάγου και οτιδήποτε είναι όξινο στη γεύση.
Τροφές που ευθύνονται για αυτό είναι κυρίως:
- Τα λιπαρά γεύματα (λιπαρά κρέατα, σφολιάτα, τηγανητά, σούπες, σάλτσες)
- Το αλκοολ
- Ο καφές
- Η σοκολάτα
- Τα ροφήματα σοκολάτας
- Τα ανθρακούχα και κυρίως τα προϊόντα τύπου cola, τα οποία δεν πρέπει να καταναλώνονται μαζί με το φαγητό
- Τα εσπεριδοειδή και οι χυμοί τους
- Η μέντα
- Τα καρυκεύματα
- Το σκόρδο
- Το κρεμμύδι
- Το κάπνισμα
Χρήσιμες συμβουλές για όσους ταλαιπωρούνται από ΓΟΠΝ
Πολύ σημαντικό είναι τα γεύματα να απέχουν τουλάχιστον 2-3 ώρες από τον ύπνο. Επίσης, βοηθά η κλίση στο κρεβάτι (περίπου 30-40 μοίρες). Αυτό επιτυγχάνεται τοποθετώντας ξύλινους τάκους πάνω στους οποίους θα πατήσει το προσκέφαλο του κρεβατιού ή ειδικές σφήνες κάτω από το στρώμα οι οποίες υπάρχουν σε καταστήματα με ορθοπεδικά είδη.
Εγκυμοσύνη και ΓΟΠΝ
Ιδιαίτερη περίπτωση αποτελούν οι έγκυες, λόγω της εξωτερικής πίεσης στο στόμαχο από το έμβρυο και των ορμονικών αλλαγών που επηρεάζουν τον κατώτερο οισοφαγικό σφικτήρα. Αν δεν ανταποκριθούν στις αλλαγές της διατροφής και του τρόπου ζωής θα πρέπει να αναζητήσουν βοήθεια από ειδικό.
Υπάρχει θεραπεία για τις καούρες;
Παλαιότερα, είχαν χρησιμοποιηθεί φάρμακα, όπως τα αντιόξινα και οι αναστολείς των υποδοχέων της ισταμίνης 2, τα οποία είχαν μόνο πρόσκαιρα αποτελέσματα. Νεότερα φάρμακα, όπως οι αναστολείς της αντλίας πρωτονίων (ομεπραζόλη, λανσοπραζόλη, παντοπραζόλη, ραμπεπραζόλη, εσομεπαζόλη) έχουν πολύ καλύτερα αποτελέσματα, τα οποία θα πρέπει πάντοτε να χορηγούνται μετά από τη σύσταση του γαστρεντερολόγου.
Χειρουργική αντιμετώπιση θα χρειαστούν οι νεαροί ασθενείς, οι οποίοι ναι μεν ανταποκρίνονται στην φαρμακευτική αγωγή, αλλά υποτροπιάζουν χωρίς αυτήν και θέλουν να σταματήσουν να παίρνουν φάρμακα, καθώς και οι ασθενείς με μεγάλη διαφραγματοκήλη (μέρος του στομάχου περνά μέσω του διαφράγματος προς το θώρακα).
Τι διαγνωστικές εξετάσεις μπορώ να κάνω για την παλινδρόμηση;
Υπάρχουν εξετάσεις που μπορούν να διαγνώσουν την παλινδρόμηση. Η 24ωρη πεχαμετρία, μέσω κάποιων λεπτών καλωδίων που τοποθετούνται στον οισοφάγο και συνδέονται σε έναν μικρό υπολογιστή, καταγράφει σε διάστημα ενός 24ώρου το οξύ που παλινδρομεί στη περιοχή του οισοφάγου. Νεότερη εξέλιξή της αποτελεί η εμπέδηση, η οποία έχει τη δυνατότητα να διακρίνει το είδος του περιεχομένου που παλινδρομεί. Επίσης η γαστροσκόπηση μπορεί να αναδείξει βλάβες που μπορεί να έχει προκαλέσει το οξύ στον κατώτερο οισοφάγο όπως έντονο ερεθισμό, έλκη ή ακόμα και στένωση (πεπτική στένωση) η οποία μπορεί να προκαλεί συμπτώματα δυσφαγίας (αίσθημα στάσης του φαγητού).
Μπορεί τελικά να έχω κάτι άλλο και όχι καούρες;
Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δίνεται, όταν οι καούρες υπάρχουν μαζί με κάψιμο ή πόνο στην κάτω γνάθο ή στο χέρι, γιατί μπορεί να είναι εκδηλώσεις από την καρδιά, όπου θα πρέπει να γίνεται άμεση παραπομπή σε καρδιολόγο.
Επίσης ασθενείς με καούρες, αναιμία, δυσπεπτικά ενοχλήματα, ανορεξία, απώλεια βάρους θα πρέπει αναζητούν άμεσα ιατρική βοήθεια.