Η λέξη πρόπολη είναι μία σύνθετη λέξη από το «προ» και το «πόλις», μπροστά δηλαδή από την πόλη. Η ετυμολογία της λέξης, εμπεριέχει την έννοια της προστασίας και της άμυνας. Την πρόπολη την συναντάμε στην κοινωνία των μελισσών. Είναι μία κολλώδης ουσία η οποία συντίθεται από τις μέλισσες με σκοπό την οχύρωση και υπεράσπιση των κυψελών τους. Οι ίδιες οι μέλισσες συλλέγουν την πρόπολη από τους βλαστούς διαφόρων φυτών και την επεξεργάζονται προσθέτοντας κερί, γύρη, ένζυμα και διάφορες άλλες ουσίες μέχρι να την φέρουν στην τελική της κολλώδη μορφή. Έπειτα, τη χρησιμοποιούν ως κόλλα για να λειάνουν και να καλύψουν τυχόν ρωγμές ή τρύπες στις κυψέλες τους, με σκοπό την προστασία τους από εχθρούς ή δυσμενείς καιρικές συνθήκες. Τη χρησιμοποιούν επίσης και για τις αντισηπτικές της ιδιότητες, για να απολυμάνουν το εσωτερικό των κυψελών όπου θα φιλοξενηθούν οι γόνοι των μελισσών και θα αποθηκευτούν το μέλι και η γύρη.
Η χημική σύσταση της πρόπολης
Το χρώμα της πρόπολης ποικίλει από κίτρινο-πράσινο, πορτοκαλο-πράσινο μέχρι καστανό και σκούρο καφέ. Τόσο το χρώμα της όσο και η σύστασή της, εξαρτάται κάθε φορά από το φυτό προέλευσής της, καθώς διαφορετικά φυτά δίνουν διαφορετικές εκκρίσεις στις μέλισσες, αλλά και από την αναλογία προσμείξεων κεριού και γύρης καθώς και από το χρόνο παραμονής της πρόπολης στην κυψέλη. Η χημική σύσταση της πρόπολης είναι ιδιαίτερα περίπλοκη, καθώς έχουν ανιχνευθεί περισσότερες από 300 διαφορετικές χημικές ενώσεις. Στο μεγαλύτερο ποσοστό της αποτελείται από ρητίνες (50%) και κερί (30%). Σε μικρότερο βαθμό περιέχει αιθέρια έλαια, γύρη, βιταμίνες, ιχνοστοιχεία και άλλα συστατικά.
Τέλος, σχετικά με τις φυσικές της ιδιότητες, η πρόπολη σε χαμηλές θερμοκρασίες, μικρότερες από 15oC, είναι υαλοποιημένη και επομένως ιδιαίτερα σκληρή. Όταν βρεθεί σε θερμοκρασίες μεγαλύτερες από 30oC αρχίζει και μαλακώνει και αποκτά την κολλώδη υφή της.
Η θεραπευτική αξία της πρόπολης
Οι θεραπευτικές ιδιότητες της πρόπολης ήταν γνωστές από την αρχαιότητα, τις τελευταίες όμως δεκαετίες προκαλεί έντονο ερευνητικό ενδιαφέρον παγκοσμίως, καθώς δημοσιεύονται περισσότερα από 300 επιστημονικά άρθρα για την πρόπολη ετησίως. Σε γενικές γραμμές, η πρόπολη φαίνεται να έχει δράση ενάντια στα παθογόνα βακτήρια, στους ιούς και στους μύκητες, αντιφλεγμονώδη δράση καθώς και θετική επίδραση σε διάφορες παθήσεις του δέρματος. Παρακάτω θα αναφερθούμε στις κυριότερες δράσεις της πρόπολης στην υγεία του ανθρώπου.
Υγεία γαστρεντερικού συστήματος
Η παρασιτική μόλυνση της γαστρεντερικής οδού είναι αρκετά συχνή και περιλαμβάνει συμπτώματα όπως κοιλιακό άλγος, διάρροια, φούσκωμα και ναυτία. Αρκετές μελέτες υποστηρίζουν την αποτελεσματική δράση της πρόπολης ενάντια στις λοιμώξεις του γαστρεντερικού συστήματος. Συγκεκριμένα, υπάρχουν μελέτες οι οποίες υποστηρίζουν την ευεργετική δράση της πρόπολης ενάντια στο ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού (Helicobacter Pylori) και στο παράσιτο Giardia lamblia, το οποίο αποικίζει στο λεπτό έντερο και μπορεί να προκαλέσει λοίμωξη με συμπτώματα διάρροιας, ναυτίας και στομαχόπονου. Η χρήση πρόπολης μπορεί επίσης να έχει θετικά αποτελέσματα στη θεραπεία της γαστρίτιδας, σε έλκη του δωδεκαδαχτύλου καθώς και στη χρόνια κολίτιδα.
Γυναικολογική φροντίδα
Οι δύο συνηθέστερες αιτίες της κολπίτιδας είναι η βακτηριακή κολπίτιδα και η καντιντίαση. Η κολπίτιδα παρουσιάζεται συνήθως εξαιτίας εξάντλησης του Lactobacillus spp. στον κόλπο και συνοδεύεται από υπερανάπτυξη κολπικών παθογόνων βακτηρίων και αυξημένο κολπικό pH. Εξαιτίας των αντιβιοτικών και αντιμυκητιασιακών δράσεων της πρόπολης, η συστηματική εφαρμογή υδατικού διαλύματος πρόπολης 5%, φαίνεται να προστατεύει από την ανάπτυξη κολπίτιδας και βελτιώνει την καλή υγεία του κόλπου. Επίσης, εξαιτίας και της αναισθητικής της δράσης, η οποία οφείλεται στα πτητικά της αιθέρια έλαια, η πρόπολη παρέχει και έγκαιρη ανακούφιση από τα συμπτώματα της κολπίτιδας.
Το διάλυμα πρόπολης δεν παρουσιάζει τοξικότητα στα ανθρώπινα κύτταρα, επομένως μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε περιπτώσεις χρόνιας κολπίτιδας, σε περιπτώσεις ανθεκτικότητας σε αντιμυκητιακά φάρμακα καθώς και σαν εναλλακτική θεραπεία σε ασθενείς που δεν μπορούν να λάβουν αντιβιοτικά εξαιτίας ταυτόχρονης φαρμακολογικής θεραπείας.
Τέλος, υπάρχουν νέες μελέτες οι οποίες παρουσιάζουν ότι η εφαρμογή αλοιφής πρόπολης μπορεί να βελτιώσει την επούλωση των βλαβών σε άτομα με έρπη των γεννητικών οργάνων.
Στοματική υγιεινή
Η στοματική κοιλότητα έχει μία άφθονη βακτηριακή μικροχλωρίδα και η υπερβολική βακτηριακή ανάπτυξη μπορεί να οδηγήσει σε διάφορες στοματικές ασθένειες. Μελέτες έχουν δείξει ότι η πρόπολη, εξαιτίας των αντιβακτηριδιακών ιδιοτήτων της, μπορεί να περιορίσει την ανάπτυξη βακτηριακής πλάκας και παθογόνων μικροοργανισμών, υπεύθυνων για την ανάπτυξη περιοδοντίτιδας.
Επιπλέον, έρευνες δείχνουν ότι χρήση στοματικού διαλύματος πρόπολης μπορεί να βελτιώσει την επούλωση και να μειώσει τον πόνο και το πρήξιμο μετά από χειρουργική επέμβαση στο στόμα. Η χρήση στοματικού διαλύματος πρόπολης, φαίνεται επίσης να βοηθά στη μείωση της φλεγμονής και στην ταχύτερη επούλωση των πληγών του στόματος που προκαλούνται από χημειοθεραπεία. Η πρόπολη επομένως μπορεί να χρησιμοποιηθεί είτε ως οδοντόκρεμα είτε ως στοματικό διάλυμα για την προστασία της στοματικής κοιλότητας από παθογόνους μικροοργανισμούς που προκαλούν ουλίτιδα και περιοδοντίτιδα.
Υγεία του δέρματος
Οι αντιμυκητιακές, αντιαλλεργικές και αντιοξειδωτικές δράσεις της πρόπολης την καθιστούν ιδιαίτερα αποτελεσματική στη διαδικασία επούλωσης των πληγών του δέρματος. Μελέτες έχουν δείξει ότι η πρόπολη μειώνει σημαντικά τη δραστηριότητα των ελευθέρων ριζών και προάγει τη σύνθεση κολλαγόνου και ελαστίνης, συμβάλλοντας έτσι στην επούλωση των τραυμάτων. Άλλες έρευνες συσχετίζουν την πρόπολη με θετικά αποτελέσματα στη θεραπεία της ακμής καθώς και με την επούλωση των ελκών του διαβητικού ποδιού. Η πρόπολη μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί σε εκζέματα και ελαφριά εγκαύματα, καθώς και σαν τοπικό αναισθητικό για την ανακούφιση συμπτωμάτων από το τσίμπημα της μέλισσας.
Αντικαρκινική δράση
Η πρόπολη έχει συσχετιστεί με θετικά αποτελέσματα ενάντια στον καρκίνο του μαστού. Φαίνεται να παρουσιάζει ελάχιστη έως μηδαμινή τοξικότητα ενάντια στα φυσιολογικά κύτταρα και εκλεκτικές τοξικές ιδιότητες έναντι των καρκινικών κυττάρων, οδηγώντας τα προς απόπτωση. Μια άλλη μελέτη έδειξε ότι η πρόπολη ασκεί επιλεκτική κυτταροτοξική δράση σε ανθρώπινα καρκινικά κύτταρα του πνεύμονα, ελαχιστοποιώντας τον πολλαπλασιασμό τους. Υπάρχει πληθώρα μελετών που συσχετίζουν διάφορα συστατικά της πρόπολης και με άλλα είδη καρκίνων, χρειάζονται όμως περαιτέρω μελέτες για να διαπιστωθεί εάν και με ποιον τρόπο μπορεί να χρησιμοποιηθεί η πρόπολη στη θεραπεία διαφόρων καρκίνων.
Σε γενικές γραμμές η πρόπολη, εξαιτίας της πληθώρας οργανικών και ανόργανων ενώσεων που περιέχει, βοηθάει στη γενικότερη ενίσχυση του ανοσοποιητικού μας συστήματος .Αποτελεί μια εξαιρετική επιλογή για όσους θέλουν να θωρακίσουν τον οργανισμό τους ενάντια σε ιώσεις, λοιμώξεις και εποχιακές αλλεργίες. Η χρήση της πρόπολης δεν παρουσιάζει σοβαρές αντενδείξεις πέρα από την πιθανότητα ένα άτομο να παρουσιάσει αλλεργία. Σε περίπτωση που εμφανιστούν δυσάρεστα συμπτώματα μετά τη λήψη πρόπολης όπως, φαγούρα στο στόμα, εξανθήματα, ναυτία ή διάρροια, σταματάμε τη λήψη της και συμβουλευόμαστε αλλεργιολόγο.
Διαβάστε Επίσης: Πώς η Διατροφή συμβάλλει στη μάχη με τον Καρκίνο;
Σε ποιες μορφές μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την πρόπολη;
Την πρόπολη μπορούμε να τη βρούμε στο εμπόριο είτε στην ακατέργαστη μορφή της, ως στερεή πρόπολη, είτε με τη μορφή διαφόρων σκευασμάτων, όπως:
- Σε κρέμες και αλοιφές
- Σε οδοντόκρεμες και στοματικά διαλύματα
- Σε παστίλιες για τον πονόλαιμο ή την κακοσμία του στόματος και σε τσίχλες
- Σε σιρόπι
- Σε εκχύλισμα σε αιθυλική αλκοόλ (βάμμα πρόπολης)
- Σε στοματικά και ρινικά σπρέι
- Σε χάπια
- Σε σαπούνια και σαμπουάν
Τα σκευάσματα πρόπολης κυκλοφορούν στα φαρμακεία και σε εξειδικευμένα καταστήματα.
Δοσολογία
Η κατάλληλη δοσολογία πρόπολης εξαρτάται κάθε φορά από διάφορους παράγοντες όπως η ηλικία, το προφίλ υγείας του χρήστη, η σύσταση του σκευάσματος κ.α. Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν αρκετές επιστημονικές πληροφορίες για τον προσδιορισμό της κατάλληλης κλίμακας δόσεων για την πρόπολη. Να λαμβάνετε υπόψη σας ότι τα φυτικά προϊόντα δεν είναι πάντοτε απαραίτητα ασφαλή και οι δοσολογίες παίζουν σημαντικό ρόλο. Βεβαιωθείτε ότι ακολουθείτε σωστά τις οδηγίες χρήσης στις ετικέτες των προϊόντων και συμβουλευτείτε το γιατρό ή τον φαρμακοποιό σας πριν τη χρήση τους.
