Ένα βασικό θέμα το οποίο αναφέρουμε από την αρχή της εκπαίδευσης στο ΚΕΑΔΔ και το οποίο επαναλαμβάνουμε συχνά είναι η αξία και αποτελεσματικότητα της διεπιστημονικής συνεργασίας στην αντιμετώπιση των περιστατικών διατροφικής διαταραχής. Η εμπειρία που έχουμε πλέον αποκτήσει αποδεικνύει ότι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος διαχείρισης αυτών των περιστατικών είναι η ταυτόχρονη θεραπευτική παρέμβαση από εξειδικευμένους επαγγελματίες διαφορετικών μεν κατευθύνσεων αλλά κοινής φιλοσοφίας και εκπαίδευσης.
Ο διαιτολόγος που αναλαμβάνει περιστατικό με διατροφική διαταραχή πρέπει οπωσδήποτε να συνεργαστεί με εξειδικευμένο ψυχολόγο
Από την άλλη μεριά ο ψυχολόγος που αναλαμβάνει το περιστατικό θα ωφεληθεί σε μεγάλο βαθμό παραπέμποντας το περιστατικό του σε εξειδικευμένο διαιτολόγο, ώστε να διαχειριστούν οι διατροφικές ανεπάρκειες και να υπάρχει ένα ελάχιστο επίπεδο θρέψης το οποίο θα εξασφαλίσει την λειτουργία του εγκεφάλου και του υπόλοιπου νευροβιολογικού συστήματος που απαιτείται ώστε να είναι αποδοτική και η ψυχοθεραπεία. Ένας εγκέφαλος σε υποθρεψία δεν μπορεί να δεχτεί την ψυχοθεραπεία! Η συμμετοχή και άλλων επαγγελματιών υγείας όπως ο ιατρός (συνήθως παθολόγος/γενικός ιατρός/καρδιολόγος), ο ψυχίατρος, ο οικογενειακός θεραπευτής και ο γυμναστής είναι τις περισσότερες φορές απαραίτητη προκειμένου να φτάσουμε στην πλήρη ίαση.
Διαβάστε επίσης: Πώς να βοηθήσετε τον πελάτη σας με διατροφικές διαταραχές [Δωρεάν EBOOK]
Ένα τέτοιο περιστατικό στο οποίο η συνεργασία λειτούργησε αποτελεσματικά ήταν και της Χ. η οποία νοσούσε επί χρόνια από νευρική ανορεξία, και μάλιστα ιδιαίτερα βαριάς μορφής. Η Χ. ξεκίνησε το «ταξίδι» της στη νευρική ανορεξία από την ηλικία των 14 ετών. Δεν ήταν ποτέ ένα υπέρβαρο παιδί, όμως η ενασχόληση της με τον πρωταθλητισμό καθώς και η τελειομανία του χαρακτήρα της την έστρεψαν προς τo μονοπάτι της νευρικής ανορεξίας. Η μητέρα της αντιλήφθηκε από νωρίς το πρόβλημα και αναζήτησε θεραπεία.
Η Χ. δούλεψε μαζί μου το διατροφικό κομμάτι αλλά δυστυχώς δεν υπήρξε συνεργασία με ψυχολόγο, καθώς τότε κι εγώ δεν είχα χτίσει τις δικές μου δυνατές συνεργασίες. Μέσα σε διάστημα περίπου ενός έτους καταφέραμε να σταθεροποιήσουμε ένα ελάχιστο φυσιολογικό βάρος για την ηλικία της χωρίς όμως να έχουν διορθωθεί οι διαστρεβλωμένες πεποιθήσεις της σχετικά με το φαγητό. Για κάποιους σοβαρούς λόγους αναγκάστηκε να σταματήσει τη θεραπεία για αρκετό διάστημα. Όταν επέστρεψε στη θεραπεία είχε υπάρξει μια σοβαρή υποτροπή και έφτασε σε ηλικία 17 ετών να ζυγίζει 23 κιλά με ΔΜΣ μόλις 10!!! Δέχτηκα να την αναλάβω παίρνοντας ένα πολύ μεγάλο ρίσκο ευθύνης δεδομένου ότι η κατάσταση της υγείας της ήταν ιδιαίτερα επιβαρημένη. Όμως τέθηκαν κάποια πολύ αυστηρά όρια. Θα έπρεπε να σταματήσει τις σπουδές της, την οποιαδήποτε μορφής άσκηση και το μαγείρεμα, για το οποίο όλη την ευθύνη έπρεπε να πάρει η μητέρα της. Επίσης θα έπρεπε να επισκεφθεί παθολόγο και καρδιολόγο για τις απαραίτητες εξετάσεις καθώς και ψυχίατρο για να αξιολογήσει την πιθανότητα χορήγησης φαρμακευτικής αγωγής. Η νοσηλεία τελικά δεν αποφεύχθηκε, ήταν όμως ολιγοήμερη σε καρδιολογική κλινική με σκοπό την αποκατάσταση της ηλεκτρολυτικής ισορροπίας και της καρδιακής λειτουργίας. Δυστυχώς στη χώρα μας η δυνατότητα νοσηλείας σε εξειδικευμένες μονάδες ψυχιατρικών κλινικών είναι πολύ δύσκολη.
Θεραπευτική προσέγγιση
Η Χ. παράλληλα είχε επισκεφτεί διάφορους ψυχολόγους (χωρίς εξειδίκευση στις διατροφικές διαταραχές) αλλά σταματούσε μετά από μερικές συνεδρίες. Ενώ συνέχιζα τη διατροφική υποστήριξη πρότεινα στην ίδια και τη μητέρα της να επισκεφτούν τη κ. Σχινά, ψυχολόγο εξειδικευμένη στην αντιμετώπιση περιστατικών διατροφικών διαταραχών. Η μεγάλη διαφορά σε σχέση με τις υπόλοιπες απόπειρες ψυχοθεραπείας ήταν ότι η κ. Σχινά δεν επικέντρωσε τη θεραπεία στην ίδια την ασθενή (ψάχνοντας να βρει την αιτιολογία της ασθένειας ή τα βαθιά συναισθηματικά προβλήματα). Αντιθέτως επικεντρώθηκε στο ρόλο της οικογένειας και ιδιαίτερα της μητέρας. Και πάλι η θεραπεία δεν αφορούσε στο παρελθόν, στο τι μας έφερε σε αυτό το σημείο. Αφορούσε το τώρα, ποια είναι τώρα τα βασικά προβλήματα, ποιοι είναι οι παράγοντες που συντηρούν τη διατροφική διαταραχή και οδηγούν αυτό το πλάσμα στον θάνατο. Η ασθενής δεν συμμετείχε καν στην πλειονότητα των συνεδριών με τη κ. Σχινά (αναμενόμενο λόγω της κακής θρεπτικής κατάστασης αλλά και αποδεκτό). Συνέχισε τις εβδομαδιαίες συναντήσεις μαζί μου, όπου προσπαθούσαμε να διαμορφώσουμε ένα διαιτολόγιο με σκοπό την αύξηση βάρους αλλά ταυτόχρονα αρεστό και εφικτό, με σεβασμό στις διατροφικές της προτιμήσεις αλλά και με σκοπό την αποκατάσταση της θρέψης. Ταυτόχρονα οι συζητήσεις μας στο γνωσιακό κομμάτι της διατροφής καταλάμβαναν ένα μεγάλο μέρος της εβδομαδιαίας μας συνάντησης που ποτέ δεν διαρκούσε λιγότερο από μία ώρα.
Οικογενειακή υπόθεση η θεραπεία
Προς μεγάλη έκπληξη αλλά και ανακούφιση, η θεραπεία άρχισε να αποδίδει μόλις η μητέρα ακολούθησε τις συμβουλές της κ. Σχινά αναφορικά με αλλαγές στον τρόπο συμπεριφοράς της απέναντι στην ασθένεια. Ένα σημαντικό κομμάτι της θεραπείας είναι να μάθει το περιβάλλον του ατόμου πότε μιλάει η φωνή της διαταραχής και πότε η υγιής φωνή, πώς να βάζουν όρια στην ανορεξία και πώς να ενισχύουν την υγιή στάση του παιδιού. Με σταθερότητα, επιμονή και υπομονή, η στάση της μητέρας άλλαξε όλη τη δυναμική της ασθένειας. Αρχικά εμφανίστηκαν υπερφαγικά επεισόδια, τα όποια όχι μόνο δεν αποτελούν υποτροπή αλλά είναι θετική εξέλιξη προς την ανάρρωση μιας και το ίδιο το σώμα αναζητά πλέον τη σωτηρία του. Η περίοδος των υπερφαγικών επεισοδίων περιέχει έντονες συναισθηματικές εκρήξεις, έρχονται στην επιφάνεια λόγια και συναισθήματα που η ανορεξία είχε κρύψει βαθιά. Αυτό απαιτεί μεγάλη υπομονή και ψυχικές αντοχές από τους θεραπευτές αλλά κυρίως την οικογένεια. Ευτυχώς η μητέρα της Χ. συνέχισε τις τακτικές συναντήσεις με τη κ.Σχινά και έμαθε να χειρίζεται «με μαεστρία» τις εναλλαγές της διατροφικής διαταραχής ώσπου αυτή άρχισε να εξασθενεί και να μικραίνει, ενώ ταυτόχρονα ένα υπέροχο πλάσμα άρχισε να ανθίζει και να ξεπροβάλλει με όλες τις χάρες του νέου και υγιούς ανθρώπου. Αυτό το κορίτσι μόνο περήφανους μπορεί να μας κάνει για τη δουλειά που αφιερώσαμε, καθώς πλέον σπουδάζει, δουλεύει και προχωράει στη ζωή της με χαμόγελο.
Μέσα στην όλη ιστορία δεν μπορώ να μην αναφέρω και τη συνάδελφο Κυριακή Απέργη, η οποία βοήθησε τόσο με τις γνώσεις και την εμπειρία της, όσο και με την αγάπη της, μένοντας δίπλα στην Χ. και την οικογένεια της σε δύσκολες στιγμές, μιλώντας για ώρες στο τηλέφωνο ή σε μηνύματα ή βοηθώντας τη να επανέλθει στον πραγματικό κόσμο με βόλτες και κοινωνικοποίηση.
Δεν μετανιώνω ούτε για μια στιγμή για τον κόπο και τον χρόνο που αφιέρωσα στο συγκεκριμένο περιστατικό, μόνο ευγνωμονώ τον Βαγγέλη Ζουμπανέα που πριν πολλά χρόνια με «υποχρέωσε» να εκπαιδευτώ στην αντιμετώπιση των διατροφικών διαταραχών, και έτσι έχω την ευλογία να βοηθάω αυτά τα άτομα. Η δε βοήθεια των εκπληκτικών συνεργατών μου και η συνεχής μετεκπαίδευση του ΚΕΑΔΔ με κάνει ακόμα πιο δυνατή!
