Στο συγκεκριμένο άρθρο μπορείτε να βρείτε τις απαντήσεις από τη συνέντευξη του medNutrition, στην Κλινική Διαιτολόγο Στέλλα Σαρηπαναγιώτου όσον αφορά τις Διατροφικές Παρεμβάσεις σε ασθενείς με Κοιλιοκάκη.
Ποιος είναι ο επιπολασμός της κοιλιοκάκης στην Ελλάδα;
Η κοιλιοκάκη είναι ως γνωστόν το αυτοάνοσο νόσημα κατά το οποίο η κατανάλωση γλουτένης προκαλεί μια σειρά σοβαρών γαστρεντερικών συμπτωμάτων όπως η καταστροφή των εντερικών λαχνών στο λεπτό έντερο. Η νόσος φαίνεται να έχει μεγάλο επιπολασμό τα τελευταία χρόνια και πιθανολογείται πως 1 στους 100 παγκοσμίως ενδέχεται να νοσεί! Το πρόβλημα στο να γίνει σωστή καταμέτρηση και επιδημιολογική μελέτη είναι πως αρκετοί ασθενείς είναι ασυμπτωματικοί με αποτέλεσμα ένας μεγάλος αριθμός ασθενών να είναι αδιάγνωστοι. Επομένως δεν υπάρχουν επίσημα δεδομένα στην Ελλάδα και χρειάζονται περισσότερες νέες μελέτες.
Πώς εντοπίζουμε το όριο ανοχής στη γλουτένη για κάθε περιστατικό;
Το όριο ανοχής στη γλουτένη στον κάθε έναν από μας είναι πολύ διαφορετικό και βασίζεται στην παρατήρηση και την εμφάνιση ή όχι διαφόρων εντερικών συμπτωμάτων όπως φουσκώμα, μετεωρισμός , κοιλιακός πόνος, ακόμα και διάρροια ή αίμα στα κόπρανα. Επομένως δεν θα μπορούσε αυτό από μόνο του να είναι κριτήριο για να διαγνωστεί η νόσος. Για να γίνει η διάγνωση της κοιλιοκάκης πρέπει να γίνουν πολύ συγκεκριμένες εξετάσεις κι ενδοσκοπήσεις με βιοψία.
Αν και η βιομηχανία τροφίμων έχεις αναπτυχθεί πολύ στον τομέα αυτό και τα τρόφιμα είναι οικονομικότερα από ότι 10 χρόνια πριν εν τούτοις εξακολουθούν να είναι πολύ ακριβότερα από τα συμβατικά. Για παράδειγμα τα 250γρ (5-6 φέτες) συσκευασμένου ψωμιού χωρίς γλουτένη του εμπορίου κοστίζει περίπου 3-4 €.
Πώς ξεχωρίζουμε την κοιλιοκάκη από την αλλεργία στο σιτάρι;
Στην αλλεργία στο σιτάρι τα συμπτώματα προκύπτουν από την κατανάλωση κάποιας από τις πρωτεΐνες του σιταριού: γλοιαδίνη, σφαιρίνη, αλβουμίνη και γλουτένη. Σε κάποιες περιπτώσεις υπάρχουν αλλεργικές αντιδράσεις ακόμα και με την εισπνοή σκόνης από αλεύρι σιταριού (πολύ συχνό στους αρτοποιούς). Τα συμπτώματα είναι τα γνωστά που συναντάμε και σε άλλες αλλεργίες, όπως κνησμός τόσο στο δέρμα όσο και στον βλεννογόνο του ανώτερου αναπνευστικού, πρήξιμο, αναφυλαξία, ρινική καταρροή, ερεθισμός στα μάτια, πονοκέφαλος, κτλ .
Στην κοιλιοκάκη το ανοσοποιητικό αντιδράει στην παρουσία γλουτένης από οποιοδήποτε δημητριακό την περιέχει. Η γλουτένη υπάρχει εκτός από το σιτάρι, στην σίκαλη, το κριθάρι και την βρώμη όταν αυτή επεξεργάζεται στους ίδιους χώρους με άλλα σιτηρά ( επιμόλυνση). Τα συμπτώματα είναι κυρίως εντερικά αλλά υπάρχουν και εξωεντερικά όπως συγκεκριμένα δερματικά εξανθήματα τα οποία συνήθως υποχωρούν σημαντικά όταν το άτομο διακόψει εντελώς την παραμικρή κατανάλωση γλουτένης
Πώς ξεχωρίζουμε την κοιλιοκάκη από το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου;
Τα κοινά εντερικά συμπτώματα του ΣΕΕ και της κοιλιοκάκης ήταν και είναι το βασικότερο πρόβλημα για τα αδιάγνωστα περιστατικά. Ο κοιλιακός πόνος, τα φουσκώματα, οι διάρροιες η ατονία και η δυσφορία είναι συμπτώματα που μπορούμε να συναντήσουμε και στις δυο καταστάσεις. Έτσι μπορεί να καθυστερήσει η διάγνωση γιατί ίσως ο γιατρός δεν θα δώσει άμεσα τις συγκεκριμένες ιατρικές εξετάσεις που απαιτούνται για τη διάγνωση της κοιλιοκάκης. Τα τελευταία χρόνια ευτυχώς υπάρχει μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση.
Η κοιλιοκάκη έχει κάποια χαρακτηριστικά που ένας έμπειρος ιατρός και διατροφολόγος μπορούν να εντοπίσουν. Στην κοιλιοκάκη συναντάμε κάποιες συννοσηρότητες όπως άλλα αυτοάνοσα νοσήματα (Hashimoto, ΣΔ1, Πολλαπλή σκλήρυνση, κτλ) και συμπτώματα όπως μειωμένη ανάπτυξη και αναιμία στα παιδιά, δερματικά εξανθήματα, πόνους σε αρθρώσεις κτλ.
Για να χαρακτηρίσουμε πως ένας άνθρωπος έχει ευερέθιστο έντερο βασιζόμαστε μόνο στα συμπτώματα και δεν υπάρχει βιοχημικός έλεγχος που να το επιβεβαιώνει ενώ η διάγνωση της κοιλιοκάκης γίνεται αποκλειστικά και μόνο εργαστηριακά! Πολύ συχνά έχουμε ασθενείς με κοιλιοκάκη και ευερέθιστο έντερο και σε αυτήν την περίπτωση για να ανακουφιστεί ο ασθενής μας χρειάζονται πραγματικά εξειδικευμένοι χειρισμοί.
Ο ασθενής χρειάζεται να λαμβάνει διατροφικά συμπληρώματα δια βίου;
Δεν θα λέγαμε δια βίου αλλά καλό θα είναι να προσέχει την επάρκεια σε κάποια διατροφικά στοιχεία και να κάνει τακτικά βιοχημικούς ελέγχους. Συνήθως υπάρχει δυσαπορρόφηση ειδικά εάν η καταστροφή των λαχνών είναι μεγάλη. Αυτό το συναντάμε συχνά σε περιστατικά που ήταν αδιάγνωστα για χρόνια. Στα μικρά παιδιά επίσης που οι ανάγκες σε θρέψη για τη σωστή τους ανάπτυξη είναι αυξημένη πιθανών θα προταθεί η λήψη κάποιων συμπληρωμάτων.
Προσωπική μου γνώμη είναι οι ασθενείς με κοιλιοκάκη να λαμβάνουν τακτικά προβιοτικά ένζυμα και L-γλουταμίνη, ειδικά στα πρώτα χρόνια της διάγνωσης.
Ποια διατροφικά συστατικά είναι πιθανό να εκλείψουν, ακολουθώντας μακροχρόνια μια διατροφή χωρίς γλουτένη;
Λόγω της ίδιας της βλάβης που ενδέχεται να έχουν υποστεί οι λάχνες του εντέρου, λόγω των λοιπών εντερικών συμπτωμάτων, αλλά και λόγω της συχνής έλλειψης των φυτικών ινών στα έτοιμα προϊόντα χωρίς γλουτένη, τα θρεπτικά στοιχεία που είναι πιθανών να εκλείψουν είναι κυρίως ο σίδηρος, οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β και περισσότερο η Β12, η βιταμίνη Κ, το μαγνήσιο και η βιταμίνη D3.
Είναι σημαντικό επίσης να διατηρήσουμε ένα υγιές εντερικό μικροβίωμα γι αυτό είναι χρήσιμη η λήψη ενός κατάλληλου συμπληρώματος με προβιοτικά ένζυμα.
Εδώ να τονίσω πως θα πρέπει να προσέχουν οι ασθενείς την κατανάλωση ζάχαρης γιατί φαίνεται να την λαμβάνουν πιο συχνά μέσα από τα έτοιμα προϊόντα χωρίς γλουτένη του εμπορίου, γι αυτό συχνά καταλήγουν να ασθενούν με διαβήτη τύπου 2 ή και παχυσαρκία.
Όλα τα συμπληρώματα που τυχόν θα χρησιμοποιηθούν θα πρέπει να έχουν την αναγραφή gluten free!
Ποιες οδηγίες διατροφές πρέπει να δώσουμε σε περίπτωση που κάποιος ασθενής κατά λάθος καταναλώσει γλουτένη και ξεκινήσουν τα συμπτώματα;
Εάν κάποιος ασθενής με κοιλιοκάκη καταναλώσει κατά λάθος γλουτένη, αρχικά δεν θα πρέπει να πανικοβληθεί. Θα καταναλώσει ένα γεύμα που δεν θα του δημιουργούσε κάποιο επιπλέον εντερικό σύμπτωμα, π,χ ας αποφύγει να φάει πολλά λαχανικά ή όσπρια κι ας προτιμήσει μια ελαφριά πρωτεΐνη με κάποιον υδατάνθρακα π.χ μια κοτόσουπα με ρύζι. Να είναι εξαιρετικά προσεκτικός με την κατανάλωσε γλουτένης και την επιμόλυνσης για το επόμενο διάστημα και να αντιμετωπίσεις το κάθε σύμπτωμα που τυχόν προκύψει εξατομικευμένα με τον γιατρό του και τον διατροφολόγο του.
Γιατί αξίζει κάποιος συνάδελφος να παρακολουθήσει την εκπαίδευση;
Φαντάζομαι πως όποιος διατροφολόγος έχει διαβάσει τα παραπάνω θα έχει ήδη καταλάβει γιατί είναι σημαντικό να παρακολουθήσει αυτήν την εξειδικευμένη, εφ όλης της ύλης εκπαίδευση για την κοιλιοκάκη! Οι ασθενείς είναι πραγματικά μπερδεμένοι και δεν γνωρίζουν τι πρέπει να φάνε, αρκετοί είναι στα όρια της ατροφίας και της εξάντλησης, κάποιοι καταναλώνουν ακόμα γλουτένη χωρίς να γνωρίζουν πόσο κακό κάνουν στον εαυτό τους, ενώ παράλληλα τα προϊόντα του εμπορίου, ναι μεν είναι περισσότερα από παλιά, αλλά δεν σημαίνει πως είναι όλα θρεπτικά. Η συγκεκριμένη εκπαίδευση 6 ωρών είναι μια πλήρη προσέγγιση της νόσου από όλες της πλευρές και ο κάθε διατροφολόγος που θα την παρακολουθήσει θα αποκτήσει την βεβαιότητα για να αναλάβει αντίστοιχα περιστατικά όχι μόνο με κοιλιοκάκη αλλά και με δυσανεξία στη γλουτένη.
Αφορά μεγάλο μέρος του πελατολογίου των διαιτολόγων η συγκεκριμένη πάθηση;
Εγώ προσωπικά που ασχολούμαι χρόνια με περιστατικά που αφορούν παθήσεις του εντέρου βλέπω συνέχεια ασθενείς με κοιλιοκάκη και δυσανεξία στη γλουτένη. Ένα περίπου 30% του πελατολογίου μου έχει κάποιο θέμα με τη γλουτένη! Οπότε εξαρτάται από την κατάρτιση του κάθε συναδέλφου το πόσα αντίστοιχα περιστατικά θα τον επισκέπτονται στο γραφείο του. Το βέβαιο είναι πως η πάθηση δυστυχώς συναντάται όλο και πιο συχνά, οι ασθενείς είναι πιο ευαισθητοποιημένοι και αναζητούν βοήθεια, αλλά και οι ιατροί αφουγκράζονται καλύτερα τα συμπτώματα, προχωρούν σε περισσότερες διαγνώσεις και αναζητούν συνεργάτες διατροφολόγους που θα βοηθήσουν τα περιστατικά τους!
Αξίζει λοιπόν 100% να εξειδικευτεί κάποιος διατροφολόγος πάνω στην κοιλιοκάκη τόσο γιατί θα αναβαθμιστεί επαγγελματικά αλλά κυρίως γιατί υπάρχουν ασθενείς που αναζητούν απεγνωσμένα, σωστά καταρτισμένους θεραπευτές για την ίασή τους!
Σας περιμένω με χαρά στην εκπαίδευση «Διατροφικές παρεμβάλεις σε ασθενείς με Κοιλιοκάκη» να γνωριστούμε και ν’ αλληλοεπιδράσουμε!
Λίγα Λόγια για την Εκπαιδεύτρια
Στέλλα Σαρηπαναγιώτου
«Ένας καλός διατροφολόγος δεν είναι απλά αδυνατιστής αλλά φροντιστής και θεραπευτής»
Γεννήθηκα στη Θεσσαλονίκη στις 14/6/1980. Από πολύ μικρή ασχολήθηκα με τον αθλητισμό και την φροντίδα του σώματος μέσω της εκγύμνασης και της καλής τροφής. Ένα από τα όνειρά μου πραγματοποιήθηκε όταν οι Πανελλήνιες εξετάσεις με οδήγησαν στο τμήμα Διατροφής και Διαιτολογίας του Τεχνολογικού Εκπαιδευτικού Ιδρύματος Κρήτης, όπου και αποφοίτησα το Φεβρουάριο του 2006.
Γρήγορα συνειδητοποίησα τον σημαντικό ρόλο της ψυχολογίας αλλά και της ιατρικής παρέμβασης στα πλαίσια της διατροφικής υποστήριξης όσων με επισκέπτονται. Έτσι με τον σύζυγό μου καθηγητή φυσικής αγωγής Θοδωρή Σημάδη αποφασίσαμε να εκπαιδευτούμε στις Διατροφικές Διαταραχές και την Παχυσαρκία. Παράλληλα διατηρούμε συνεργασία με εξειδικευμένους ψυχολόγους για την καλύτερη και πιο ολιστική προσέγγιση των ασθενών με διατροφικές διαταραχές.
Ο χώρος που διατηρούμε από τον Αύγουστο του 2009 δε θέλαμε να είναι ένα ακόμα διαιτολογικό γραφείο που θα τονίζει τα νούμερα των μετρήσεων και της ζυγαριάς, αλλά ένας χώρος εκπαίδευσης γύρω από τα οφέλη της τροφής και τη φροντίδα του σώματος.
Επαγγελματική πορεία
- Το 2021 ολοκλήρωσα με αριστεία τις μεταπτυχιακές μου σπουδές στην «Κλινική Διαιτολογία» του Π.Μ.Σ –Δι.Πα.Ε
- Το 2011 ολοκλήρωσα το πρόγραμμα Εξειδίκευσης στις Διατροφικές Διαταραχές και την Παχυσαρκία (Μaster Practitioner Programme in Eating Disorders & Obesity) που τελείται από τον ΚΕΑΔΔ, υπό την αιγίδα του Ινστιτούτου Διατροφικών Μελετών & Ερευνών σε συνεργασία με το Εθνικό Κέντρο Διατροφικών Διαταραχών της Μεγάλης Βρετανίας NCFED.
- Από το 2011 είμαι συνεργάτης του Iατρείου Χρονίων Νοσήματων και Μεταβολικών Διαταραχών του Dr. Δημήτρη Τσουκαλά, στην Αθήνα.
- Είμαι κάτοχος του πτυχίου του European Institute of Nutritional Medicine-E.I.Nu.M που με καθιστά ειδικό σε θέματα Διατροφικής Ιατρικής.
- Από το 2011 πραγματοποιώ εξετάσεις Μεταβολομικής ανάλυσης (Metabolomic Profile).
- Παρακολουθώ συστηματικά από το 2012 σεμινάρια για τον Μητρικό Θηλασμόκαι τον υποστηρίζω μέσα από τη δουλειά μου σε κάθε ευκαιρία.
- Έως σήμερα έχω υπάρξει διατροφολόγος τοπικών ποδοσφαιρικών ομάδων καθώς και αθλητών που φέρουν σημαντικούς τίτλους διάκρισης και Ολυμπιακά μετάλλια.
- Είμαι επιστημονικός συνεργάτης κι εκπαιδεύτρια του ομίλου Διατροφή (www.diatrofi.gr) και του Κέντρου Εκπαίδευσης και Αντιμετώπισης Διατροφικών Διαταραχών (www.keadd.gr).
- Το 2019 μου αποδόθηκε το βραβείο «Γε’ν’εο επιχειρείν» στην κατηγορία «Γυναικεία επιχειρηματικότητα»
- Έχω ασχοληθεί εκτενώς με θέματα Κοιλιοκάκης και δυσανεξίας στη γλουτένη και γενικότερα με τις Φλεγμονώδεις νόσους του εντέρου και το Ευερέθιστο έντερο.
Το μότο μου είναι
Κάθε φορά που θα νοιώθεις θυμό, οργή, λύσσα, τσαντίλα, μην ξεσπάς στην τροφή σου. Ο μόνος τρόπος να γλυτώσεις είναι να βγάλεις τα αρνητικά συναισθήματα από πάνω σου μετατρέποντάς τα σε δράση. Σε αντίθετη περίπτωση το μόνο που θα καταφέρεις αργά ή γρήγορα θα είναι να εξοργιστείς και με τον ίδιο σου τον εαυτό!
Εξειδίκευση
Στις Διατροφικές Διαταραχές, σε θέματα Διατροφικής Ιατρικής και Μεταβολομικής, την Παχυσαρκία παιδιών κι ενηλίκων , την διατροφική υποστήριξη του Μητρικού Θηλασμού, τη διατροφική αποκατάσταση αθλητών και την βελτίωση ασθενών με εντερικές ευαισθησίες.
Στέλλα Σαρηπαναγιώτου
Διατροφολόγος ATEIK
Master Practitioner in Eating Disorders and Obesity
Κάτοχος τίτλου του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Διατροφικής Ιατρικής (Ε.Ι.Νu.M)
Εφαρμογές Μεταβολικής Ανάλυσης
