Εισαγωγή
Η χρόνια δυσκοιλιότητα είναι μια διαδεδομένη γαστρεντερική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από σπάνιες κινήσεις του εντέρου, δυσκολία στην αποβολή κοπράνων και συναφή συμπτώματα όπως κοιλιακή δυσφορία και φούσκωμα.
Οι περισσότερες μελέτες δείχνουν ότι μεταξύ των διαφόρων στρατηγικών διαχείρισης, η χορήγηση συμπληρωμάτων φυτικών ινών μπορεί να βελτιώσει τα συμπτώματα, αν και οι συστάσεις σχετικά με τον τύπο των φυτικών ινών, τη δόση και τη διάρκεια της θεραπείας είναι ασαφείς.
Οι φυτικές ίνες αναφέρονται σε μία ομάδα σύνθετων υδατανθράκων που αντιστέκονται στην πέψη στο λεπτό έντερο και μεταφέρονται άθικτες στο παχύ έντερο. Κατηγοριοποιούνται σε δύο βασικούς τύπους: διαλυτές και αδιάλυτες φυτικές ίνες.
Οι διαλυτές φυτικές ίνες σχηματίζουν μία ουσία που μοιάζει με τζελ όταν αναμιγνύεται με νερό, συμβάλλοντας στην καλύτερη εντερική υγεία. Μπορεί κανείς να τις προσλάβει από τρόφιμα, όπως η βρώμη, το κριθάρι, τα όσπρια και τα φρούτα. Οι αδιάλυτες φυτικές ίνες προσθέτουν όγκο στα κόπρανα, με αποτέλεσμα να μειώνεται ο χρόνος διέλευσής τους στο παχύ έντερο και να επιταχύνεται η διαδικασία αποβολής τους. Εμπεριέχονται σε δημητριακά ολικής αλέσεως, λαχανικά και ξηρούς καρπούς.
Σκοπός της Μελέτης
Η παρούσα μετα-ανάλυση τυχαιοποιημένων ελεγχόμενων δοκιμών, είχε ως στόχο την διερεύνηση των αποτελεσμάτων της χορήγησης φυτικών ινών στην παραγωγή κοπράνων σε ενήλικα άτομα με χρόνια δυσκοιλιότητα και τον προσδιορισμό του βέλτιστου τύπου φυτικών ινών και της κατάλληλης δόσης και διάρκειας θεραπείας. Επιπλέον διερευνήθηκε ο αντίκτυπος στα συμπτώματα και στην ποιότητα ζωής τους γενικότερα.
Πως Σχεδιάστηκε;
Στην μετα-ανάλυση, συμπεριλήφθηκαν 16 τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες μελέτες, στις οποίες συμμετείχαν 1.251 άτομα συνολικά. Ως κριτήριο επιλογής ήταν μελέτες σε ενήλικες οποιουδήποτε φύλου ή εθνικότητας με χρόνια ιδιοπαθή δυσκοιλιότητα. Ωστόσο, αποκλείστηκαν μελέτες με κριτήρια ένταξης ≥3 κενώσεων την εβδομάδα και κανένα άλλο σύμπτωμα ενδεικτικό της δυσκοιλιότητας, όπως επίσης αποκλείστηκαν και όσες συμπεριλάμβαναν άτομα με δευτερογενή δυσκοιλιότητα ή συγκεκριμένες ομάδες πληθυσμού (π.χ. έγκυες γυναίκες).
Η επιλέξιμη δόση ήταν ≥3 g/ημέρα (μέθοδος Englyst) ή ≥4 g/ημέρα (μέθοδος Association of Analytical Chemists) για τουλάχιστον 2 εβδομάδες. Οι μελέτες που βασίζονταν σε διατροφικές συμβουλές, για την αύξηση της πρόσληψης φυτικών ινών ως παρέμβαση, αποκλείστηκαν.
Με την ολοκλήρωση της συλλογής δεδομένων, παρατηρήθηκε διακύμανση στον τύπο των ινών (π.χ. ψύλλιο, πολυδεξτρόζη), στη δόση (4 έως 40g/ημέρα) και στη διάρκεια της θεραπείας (2 έως 8 εβδομάδες).
Τι έδειξαν τα Αποτελέσματα;
Τα αποτελέσματα της μετα-ανάλυσης έδειξαν τα εξής:
- Η συμπληρωματική χορήγηση φυτικών ίνών φάνηκε να έχει θετική επίδραση στη συχνότητα των κοπράνων, η οποία μάλιστα αυξήθηκε ακόμα περισσότερο στις υψηλές δόσεις (>10g/ημέρα).
- Τα συμπληρώματα που δεν περιείχαν πρεβιοτικά και τα πρεβιοτικά μεμονωμένα, αύξησαν την ανταπόκριση στη θεραπεία, εν αντιθέσει με το μείγμα αυτών, ενώ ιδιαίτερα τα συμπληρώματα που δεν περιείχαν πρεβιοτικά βελτίωσαν σημαντικά τη συνοχή των κοπράνων.
- Επιπλέον, φάνηκε πως η πηκτίνη και το πίτουρο σίτου αύξησαν σημαντικά τη συχνότητα κοπράνων σε αντίθεση με τη πολυδεξτρόζη, τις φρουκτάνες τύπου ινουλίνης και τους γαλακτο-ολιγοσακχαρίτες.
- Το ψύλλιο και η πηκτίνη είχαν σημαντικά αποτελέσματα, αλλά η βελτίωση ήταν εμφανής μόνο με υψηλότερες δόσεις και μεγαλύτερη διάρκεια θεραπείας (≥ 4 εβδομάδες).
- Όσο υψηλότερη ήταν η δόση των φυτικών ινών, τόσο καλύτερη και η σύσταση των κοπράνων.
- Τα άτομα που ακολούθησαν την παρέμβαση με τις φυτικές ίνες, εμφάνισαν υψηλότερο μετεωρισμό συγκριτικά με τις ομάδες ελέγχου.
- To ψύλλιο φάνηκε να συμβάλλει στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων προ θεραπείας, ενώ η πολυδεξτρόζη και οι φρουκτάνες τύπου ινουλίνης (ITF) όχι.
- Δύο μελέτες μάλιστα, έδειξαν πως οι ITF επιδείνωσαν σημαντικά το αίσθημα του μετεωρισμού.
- Οι ανεπιθύμητες ενέργειες της θεραπείας που αναφέρθηκαν περιλάμβαναν ναυτία και κοιλιακό άλγος, ενώ σε ορισμένες μελέτες δεν αναφέρθηκαν σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες που να σχετίζονται με τα προϊόντα φυτικών ινών.
- Η μεγαλύτερη διάρκεια θεραπείας (≥ 4 εβδομάδες), οδήγησε σε σημαντικές βελτιώσεις των συμπτωμάτων και της ποιότητας ζωής (αξιολογήθηκε βάση της παγκόσμιας βαθμολογίας για την ποιότητα ζωής ατόμων με δυσκοιλιότητα - PAC-QoL).
Ποια τα Συμπεράσματα για τον επαγγελματία Διαιτολόγο – Διατροφολόγο;
Τα κυριότερα συμπεράσματα της μετα-ανάλυσης είναι τα εξής:
- Το συμπλήρωμα ψυλλίου φάνηκε πως μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως στρατηγική πρώτης γραμμής για τη διαχείριση της δυσκοιλιότητας.
- Οι δόσεις φυτικών ινών μεγαλύτερες από 10 g/ημέρα ήταν πιο αποτελεσματικές στη βελτίωση της ανταπόκρισης στη θεραπεία και της παραγωγής κοπράνων.
- Η διάρκεια θεραπείας 4 εβδομάδων ή περισσότερων φάνηκε ως βέλτιστη, με καλύτερα αποτελέσματα!
Τα συμπληρώματα φυτικών ινών, λοιπόν, φαίνεται να είναι αποτελεσματικά στη βελτίωση της δυσκοιλιότητας. Ωστόσο, είναι σημαντικό να αξιολογούμε την κάθε κατάσταση διεξοδικώς προτού τα συστήσουμε σε κάποιον πελάτη-ασθενή μας.
Η συμβολή του επαγγελματία διαιτολόγου-διατροφολόγου, είναι ύψιστης σημασίας, με σκοπό να παρέχει εξατομικευμένες συμβουλές βασισμένες στις ατομικές ανάγκες και εκτιμήσεις.
Ιδιαίτερη προσοχή οφείλουμε να δίνουμε στη σταδιακή αύξηση της πρόσληψης φυτικών ινών, ούτως ώστε να ελαχιστοποιηθούν τα γαστρεντερικά συμπτώματα, όπως μετεωρισμός και αέρια. Φυσικά, απαιτείται ύψιστη προσοχή στην επαρκή πρόσληψη υγρών για την πρόληψη πιθανής εντερικής απόφραξης.
Τέλος, από την παρούσα μετα-ανάλυση φάνηκε πως τα συμπληρώματα δεν είχαν επίδραση στην αντιμετώπιση συμπτωμάτων ατελούς εκκένωσης, κοιλιακού πόνου ή δυσφορίας. Αυτό υποδηλώνει ότι η συμπληρωματική χορήγηση φυτικών ινών μπορεί να είναι πιο κατάλληλη για συγκεκριμένες ομάδες ατόμων που εμφανίζουν ορισμένα συμπτώματα, όπως σπάνιες κινήσεις του εντέρου, σκληρά κόπρανα και καταπόνηση.
Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να επικεντρωνόμαστε στη σημασία της επιλογής του κατάλληλου τύπου ινών και δοσολογικού σχήματος, τόσο για τη βέλτιστη αποτελεσματικότητα όσο και για την πρόληψη των ανεπιθύμητων ενεργειών.
Ωστόσο, απαιτείται περισσότερη έρευνα για τον καθορισμό των βέλτιστων δόσεων και του τύπου των φυτικών ινών για την ολοκληρωμένη διαχείριση της χρόνιας δυσκοιλιότητας
