Το «παράδοξο της παχυσαρκίας» που αφορά στη σχέση ανάμεσα στον αυξημένο ΔΜΣ και την μειωμένη θνησιμότητα σε υγιή άτομα, έχει παρατηρηθεί ερευνητικά ακόμη και σε εκφάνσεις της καρδιαγγειακής νόσου, όπως η καρδιακή ανεπάρκεια, η στεφανιαία νόσος, το εγκεφαλικό επεισόδιο και η περιφερική αγγειακή νόσος.
Στην πλειοψηφία των ερευνών, η παχυσαρκία έχει αξιολογηθεί βάση του ΔΜΣ, ο οποίος όμως, δεν αντανακλά τις διακυμάνσεις στο επίπεδο της λιπώδους μάζας σε σχέση με τη μυϊκή μάζα.
Πρόσφατες μελέτες της σχέσης ανάμεσα στη σύσταση του σώματος και τη θνησιμότητα, στις οποίες η σύσταση του σώματος αξιολογήθηκε με βιοηλεκτρική εμπέδηση, έχουν προτείνει έναν προστατευτικό ρόλο της μυϊκής μάζας στη θνησιμότητα και το μεταβολισμό υγιών ατόμων.
Θεωρείται πλέον πολύ πιθανό ότι το κλειδί για την ερμηνεία της παθοφυσιολογίας του «παράδοξου της παχυσαρκίας» βρίσκεται στην αναλογία της λιπώδους και μυϊκής μάζας.
Τι αξιολόγησε η μελέτη;
Ερευνητές του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια εξέτασαν τη σχέση ανάμεσα στη σύσταση του σώματος και τη θνησιμότητα σε ασθενείς με καρδιαγγειακή νόσο. Για τους σκοπούς της μελέτης, χρησιμοποιήθηκαν δεδομένα της National Health and Nutrition Examination Survey 1999 – 2004.
Η αξιολόγηση της σύνθεσης του σώματος έγινε με απορροφησιομετρία ακτίνων Χ, και συσχετίστηκε με την συνολική και την καρδιαγγειακή θνησιμότητα σε 6.451 ασθενείς με καρδιαγγειακή νόσο. Οι ασθενείς κατηγοριοποιήθηκαν σε 4 ομάδες, ως εξής: 1. χαμηλή μυϊκή/χαμηλή λιπώδης μάζα, 2. χαμηλή μυϊκή/υψηλή λιπώδης μάζα, 3. υψηλή μυϊκή/χαμηλή λιπώδης μάζα, και 4. υψηλή μυϊκή/υψηλή λιπώδης μάζα.
Στον πληθυσμό της μελέτης, η πλειοψηφία των ατόμων με χαμηλή μυϊκή/χαμηλή λιπώδη μάζα συνέπιπταν στην κατηγορία ΔΜΣ φυσιολογικού βάρους, ενώ τα άτομα με υψηλή μυϊκή/χαμηλή λιπώδης μάζα κατηγοριοποιούνταν ως υπέρβαροι βάση του ΔΜΣ.
Τι έδειξαν τα αποτελέσματα;
Τα αποτελέσματα της ανάλυσης έδειξαν ότι αυξημένη τόσο μυϊκή μάζα όσο και λιπώδης μάζα, και ΔΜΣ σχετίζονται με βελτιωμένη επιβίωση των ασθενών με καρδιαγγειακή νόσο.
Η ομάδα υψηλής μυϊκής/χαμηλής λιπώδους μάζας παρουσίασε την χαμηλότερη θνησιμότητα από καρδιαγγειακά αίτια (HR = 0,32; CI 95%; 0,14-0,73) και φυσικά αίτια (HR = 0,38; CI 95%; 0,22-0,68), συγκριτικά με την ομάδα χαμηλή μυϊκή/χαμηλή λιπώδης μάζα, αλλά και σε σύγκριση με όλους τους υπόλοιπους τύπους σωματικής σύνθεσης.
Η στρωματοποιημένη ανάλυση έδειξε ότι η συσχέτιση της υψηλής μυϊκής/χαμηλής λιπώδους μάζας με τη μειωμένη θνησιμότητα από καρδιαγγειακά και φυσικά αίτια, δεν ήταν στατιστικά σημαντική στις γυναίκες, σε άτομα ηλικίας <50 ετών, καπνιστές και μη-διαβητικούς.
Ποιός ο ρόλος της μυϊκής μάζας;
Αν και το «παράδοξο της παχυσαρκίας» έχει ήδη περιγραφεί σε ασθενείς με καρδιαγγειακή νόσο, είχε βασιστεί στα επίπεδα του ΔΜΣ. Στην παρούσα εργασία, χρησιμοποιήθηκαν, για πρώτη φορά, δεδομένα της σύνθεσης σώματος που προέρχονται από μετρήσεις με τη μέθοδο της απορρόφησης ακτίνων Χ.
Το γεγονός ότι η πλειοψηφία των ασθενών με αυξημένη μυϊκή μάζα είχαν ΔΜΣ στις κατηγορίες υπέρβαρο, παχυσαρκία και νοσογόνα παχυσαρκία, υποδεικνύει ότι η αυξημένη μυϊκή μάζα μπορεί να εξηγήσει το «παράδοξο της παχυσαρκίας» που έχει παρατηρηθεί σε υπέρβαρους και παχύσαρκους υγιείς πληθυσμούς και ασθενείς με καρδιαγγειακά νοσήματα.
Οι μηχανισμοί, οι οποίοι έχουν προταθεί για τον προστατευτικό ρόλο της μυϊκής μάζας απέναντι στη θνησιμότητα περιλαμβάνουν, την αυξημένη διάθεση της γλυκόζης και επιθυμητές μεταβολικές αλλαγές, και την μειωμένη μυϊκή ατροφία που οφείλεται στον παράγοντα νέκρωσης όγκων-α και στην ιντερλευκίνη-6.
Τι να κρατήσετε;
Τα αποτελέσματα της ανάλυσης υποστηρίζουν τη σημασία της αξιολόγησης της σύνθεσης του σώματος για την πρόγνωση της καρδιαγγειακής και συνολικής θνησιμότητας σε ασθενείς με καρδιαγγειακή νόσο. Παράλληλα, τα ευρήματα υπογραμμίζουν τη σημασία της διατήρησης της μυϊκής μάζας μέσω κατάλληλης διατροφής και άσκησης, αντί της εστίασης στην απώλεια βάρους αποκλειστικά.
Μελλοντικές έρευνες θα πρέπει να αξιολογήσουν παρεμβάσεις στον τρόπο ζωής και στις διατροφικές συνήθειες, ικανές να οδηγήσουν σε ευνοϊκή σύνθεση του σώματος, οι οποίες ενδεχομένως θα αυξήσουν την επιβίωση των ασθενών με καρδιαγγειακή νόσο.
