Tι είναι οι διατροφικές διαταραχές;
Ακόμη και στις μέρες μας παρατηρούμε την ύπαρξη ενός στερεότυπου, πως δηλαδή οι διατροφικές διαταραχές αποτελούν ένα είδος «lifestyle». Στην πραγματικότητα οι διατροφικές διαταραχές είναι σοβαρές ασθένειες που σχετίζονται με τη διατροφική συμπεριφορά, τις σκέψεις και τα συναισθήματα ενός ατόμου.
Ποιες είναι οι διατροφικές διαταραχές;
Έρευνες έχουν δείξει ότι οι διατροφικές διαταραχές προκαλούνται από μια περίπλοκη αντίδραση μεταξύ των γενετικών, βιολογικών, συμπεριφοριστικών, ψυχολογικών και κοινωνικών παραγόντων. Μπορούν να επηρεάσουν ανθρώπους όλων των ηλικιών καθώς και των δύο φίλων, αν και στατιστικά επηρεάζουν περισσότερο τον γυναικείο πληθυσμό. Επίσης, παρουσιάζονται πιο συχνά μεταξύ των ηλικιών 12- 35 έτη. Υπάρχουν τρείς βασικοί τύποι διατροφικής διαταραχής :
- Η νευρογενής ανορεξία
- Η νευρογενής βουλιμία
- Η αδηφαγική διαταραχή
Νευρογενής Ανορεξία (ΝΑ):
Η νευρογενής ανορεξία μπορεί να διαγνωστεί όταν το βάρος των ασθενών είναι 15% λιγότερο απ’ ότι το φυσιολογικό υγιές βάρος, σε αναλογία με το ύψος τους.
Βασικά σημάδια της ΝΑ αποτελούν τα παρακάτω:
- Μειωμένη πρόσληψη φαγητού
- Φόβος στη σκέψη του επιπλέον βάρους και λίπους στο σώμα
- Έντονη ανησυχία σχετικά με την εικόνα σώματος
- Άρνηση αποδοχής του χαμηλού σωματικού βάρους
- Διαχωρισμό φαγητού σε πολύ μικρά κομμάτια, τοποθετώντας τα γύρω από τα πιάτα χωρίς να τα καταναλώνουν
- Πηγαίνουν αμέσως μετά το φαγητό τουαλέτα (εκκαθάριση)
- Άρνηση κατανάλωσης φαγητού όταν παρευρίσκονται στο τραπέζι κ άλλα άτομα
- Κρύψιμο τροφίμων
Επιπλέον τα άτομα με ΝΑ δεν μπορούν να διατηρήσουν το σωματικό τους βάρος σε φυσιολογικά επίπεδα, διότι διακατέχονται από άρνηση για κατανάλωση τροφής σε επαρκή ποσότητες φαγητού που θα τους εξασφαλίσει το ιδανικό βάρος. Πολύ συχνά ασκούνται υπερβολικά (κάψιμο θερμίδων), χρησιμοποιούνε καθαρκτικά για να ‘’χάσουν’’ κιλά ή ακόμη αναγκάζουν τον εαυτό τους να αποβάλλει την τροφή διαμέσου του αυτοαποκαλούμενου εμετού.
Όλα τα παραπάνω στο πέρασμα του χρόνου, βλάπτουν τον οργανισμό και το σώμα μπαίνει σε κατάσταση πείνας με τις ακόλουθες συνέπειες:
- Διακοπή έμμηνου ρύσης στις γυναίκες (πολύ χαμηλό BMI)
- Οστεοπενία ή οστεοπόρωση (εξασθένηση των οστών, λόγω έλλειψης καλίου)
- Δυσκοιλιότητα
- Αδύναμα νύχια και μαλλιά
- Ήπια αναιμία
- Αφυδάτωση του δέρματος, το οποίο αρχίζει να έχει μια κιτρινωπή (χλωμή) απόχρωση
- Απώλεια μυϊκού ιστού, συμπεριλαμβανομένου και του καρδιακού μυ
- Υπόταση, δυσκολία αναπνοής και μειωμένοι παλμοί
- Υποθερμία
- Κατάθλιψη και λήθαργο
Νευρογενής Βουλιμία (ΝΒ):
Τα άτομα με νευρογενή βουλιμία αν και συχνά μπορεί να κάνουν <<δίαιτα>> και έντονη σωματική άσκηση υπάρχει η περίπτωση να είναι υπέρβαρα, παχύσαρκα, να έχουν ιδανικό βάρος ακόμα κ κάτω του φυσιολογικού. Οι βουλιμικοί ασθενείς συχνά τρώνε πιο πολλές φορές μέσα στη μέρα σε σχέση με τα μη-βουλιμικά άτομα και καταναλώνουν αρκετά μεγαλύτερη ποσότητα τροφής σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα καταναλώνοντας κατά συνέπεια κ χιλιάδες θερμίδες με υψηλή περιεκτικότητα σε απλά σάκχαρα , απλούς υδατάνθρακες και λιπαρά. Πολλές φορές καταναλώνουν την τροφή τους σε μικρό χρονικό διάστημα, χωρίς καν να το δοκιμάζουν. Τα βουλιμικά επεισόδια συχνά τελειώνουν μόνο όταν διακόπτονται από άλλο άτομο ή κοιμούνται ή το στομάχι τους πονά από το τέντωμα εξαιτίας του υπερφαγικού επεισοδίου. Μετά από μια τέτοια εκδήλωση οι πόνοι στο στομάχι και ο φόβος για τυχόν αύξηση βάρους είναι συνηθισμένοι λόγοι για τους οποίους τα άτομα με ΝΒ κάνουν εκκαθάριση του οργανισμού με αυτοαποκαλούμενο εμετό ή με τη βοήθεια κάποιου καθαρκτικού. Αυτός ο φαύλος κύκλος επαναλαμβάνεται συνήθως αρκετές φορές την εβδομάδα ή σε ποιο σοβαρές περιπτώσεις πολλές φορές το μήνα.
Πολλοί άνθρωποι δεν ξέρουν πότε ένα μέλος της οικογένεια ή ένας φίλος πάσχει από Ν.Β, καθώς τά άτομα αυτά ξέρουν αρκετά καλά να «κρύβονται» Και δεν εκδηλώνουν φανερά αυτή την διαταραχή, ωστόσο η ΝΒ περιλαμβάνει συμπτώματα που πρέπει να λαμβάνονται σοβαρά υπ’ όψη, αυτά είναι:
- Χρόνια φλεγμονή και πονόλαιμος (εξαιτίας των εμετών)
- Διογκωμένοι σιελογόνοι αδένες
- Πρησμένα μάγουλα και πρόσωπο
- Φθαρμένο σμάλτο δοντιών (εξαιτίας των εμετών και των οξέων του στομάχου)
- Γαστροισοφαγική παλινδρόμηση
- Εντερικά προβλήματα (εξαιτίας των καθαρκτικών χρήσεων)
- Προβλήματα νεφρών (εξαιτίας των διουρητικών)
- Αφυδάτωση
- Πιο σπάνια, δυνητικά θανατηφόρες επιπλοκές όπως πχ, γαστρική ρήξη, καρδιακές αρρυθμίες
Αδηφαγική Διαταραχή (ΑΔ):
Τα με αδηφαγική διαταραχή έχουν επεισόδια υπερβολικής κατανάλωσης τροφής σε σύντομο χρονικό διάστημα και αισθάνονται εκτός ελέγχου κατά τη διάρκεια των επεισοδίων .
Σε αντίθεση μα τα άτομα με ΝΒ δεν προσπαθούν να απαλλαγούν από το φαγητό προκαλώντας εμετό ή χρησιμοποιώντας καθαρκτικές μεθόδους. Η υπερβολική κατανάλωση τροφής είναι χρόνια και μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές στην υγεία, ιδιαίτερα σε σοβαρή παχυσαρκία, διαβήτη, υπέρταση και καρδιαγγειακές παθήσεις. Η ΑΔ συνεπάγεται με συχνή υπερκατανάλωση τροφής κατά την διάρκεια μια χρονικής περιόδου(τουλάχιστον μια φορά/εβδομάδα για τρεις μήνες), σε συνδυασμό με έλλειψη ελέγχου και σχετίζεται με τρία ή περισσότερα από τα ακόλουθα:
- Τα άτομα με ΑΔ καταναλώνουν το φαγητό τους πιο γρήγορα από το κανονικό μέχρι να αισθανθούνε άβολα και <<γεμάτοι>>
- Τα άτομα με ΑΔ καταναλώνουν μεγαλύτερες ποσότητες τροφής όταν δεν αισθάνονται πεινασμένοι σωματικά
- Προτιμάνε να τρώνε μόνοι τους επειδή αισθάνονται ντροπή για την ποσότητα που έχουν καταναλώσει
- Νιώθουν αίσθημα αηδίας για τον εαυτό τους, κατάθλιψη, ενοχές
- Αισθάνονται δυσφορία
Θεραπεία
Οι διατροφικές διαταραχές απεικονίζουν σαφώς τους στενούς δεσμούς μεταξύ ψυχικής και σωματικής υγείας.
- Το πρώτο βήμα για την θεραπεία της ΝΑ είναι σαν επαγγελματίες υγείας να βοηθήσουμε τους ασθενείς να ανακτήσουν το βάρος τους σε υγιές επίπεδο.
- Για ασθενείς με ΝΒ η διακοπή του κύκλου εκκαθάρισης είναι η πιο σημαντική.
- Τους ασθενείς με ΑΔ είναι σημαντικό να τους βοηθήσουμε αρχικά να σταματήσουν τα υπερφαγικά επεισόδια.
Η ψυχοθεραπεία βοηθά τα άτομα με διατροφικές διαταραχές να κατανοήσουν τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις συμπεριφορές που αποτελούν τις αιτίες για την πρόκληση αυτών των διατροφικών διαταραχών. Επίσης, ορισμένα φάρμα έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικά στη διαδικασία της θεραπείας.
Συμπέρασμα για τον επαγγελματία υγείας
Λόγω των σοβαρών σωματικών προβλημάτων που προκαλούνται από αυτές τις ασθένειες, είναι σημαντικό κάθε σχήμα θεραπείας των παραπάνω διατροφικών διαταραχών να περιλαμβάνει γενική ιατρική περίθαλψη, διατροφική διαχείριση και συμβουλές. Αυτά τα μέτρα συμβάλλουν στην ανοικοδόμηση της φυσικής ευεξίας και υγιεινής διατροφής.
