Κάντε ένα μικρό τεστ: Μετρήστε σε πόσες περιπτώσεις το αυξημένο σωματικό βάρος των πελατών σας, οφείλεται σε κάποιο οργανικό πρόβλημα. Οι υπόλοιπες, πολύ πιθανώς να οφείλονται σε συναισθηματικούς ή ψυχολογικούς παράγοντες.
Ακόμα και η επίδραση της κληρονομικότητας αμφισβητείται, καθώς δεν μπορούμε να διαπιστώσουμε αν για το υπερβολικό βάρος ευθύνεται το DNA ή οι διατροφικές συνήθειες μιας οικογένειας.
Το σωματικό βάρος και η διατροφική συμπεριφορά ενός ατόμου μπορεί να αποτελεί κριτήριο συναισθηματικών διαταραχών (όπως κατάθλιψη και άγχος) ή ακόμα και σοβαρότερων ψυχιατρικών προβλημάτων, για αυτό και απαιτείται προσοχή στα συμπτώματα που φέρουν οι πελάτες σας.
Ποιο είναι το συναισθηματικό φαγητό;
Ας δούμε, καταρχήν, τις διαφορές μεταξύ «συναισθηματικής» και «φυσικής» πείνας:
| Συναισθηματική | Φυσική |
| Τη νιώθουμε ξαφνικά και είναι επείγουσα. | Έρχεται σταδιακά και συνήθως δεν απαιτεί άμεση ικανοποίηση. |
| Ικανοποιείται με συγκεκριμένες τροφές, υψηλές σε λιπαρά και ζάχαρη. | Ικανοποιείται σχεδόν με όλες τις τροφές. |
| Οδηγεί σε ασυναίσθητη κατανάλωση φαγητού, χωρίς να υπάρχει ικανοποίηση ή αυτο-έλεγχος. Μέσα σε λίγο χρόνο καταναλώνονται μεγάλες ποσότητες φαγητού. | Οδηγεί σε πιο συνειδητοποιημένη κατανάλωση φαγητού, η οποία συνηθώς διαρκεί περισσότερο. |
| Δεν ικανοποιείται όταν γεμίσει το στομάχι. Η κατανάλωση συνεχίζεται μέχρι σημείου αδιαθεσίας. | Η ικανοποίηση έρχεται όταν υπάρχει αίσθημα κορεσμού. |
| Συχνά οδηγεί σε αισθήματα ντροπής, τύψεων και ενοχής. | Δεν συνοδεύεται από κάποιο ιδιαίτερο συναίσθημα. Το φαγητό ικανοποιεί απλώς σωματικές ανάγκες. |
Το συναισθηματικό φαγητό καταναλώνεται για να κατευνάσει αρνητικά συναισθήματα, για να προσφέρει ικανοποίηση, για να λυτρώσει από την πλήξη ή ακόμα και για να ανταμείψει. Αν και όλοι μας, σε κάποια περίοδο της ζωής μας έχουμε στραφεί στο φαγητό για συναισθηματικούς λόγους, ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί όταν: τα επεισόδια αυτά συμβαίνουν τουλάχιστον 2 φορές την εβδομάδα, μέσα σε διάρκεια 3 μηνών και συνοδεύονται από τα παραπάνω συμπτώματα. Σε αυτή την περίπτωση (και αν δεν υπάρχουν αντιρροπιστικοί μηχανισμοί, όπως επίπονη άσκηση, πρόκληση εμέτου, χρήση καθαρτικών) μιλάμε για διαταραχή επεισοδιακής υπερφαγίας (binge eating disorder).
Πώς μπορεί να βοηθήσει ο διαιτολόγος
Τι πληροφορίες πρέπει να λάβετε;
Εκτός από τα συμπτώματα που αναφέρονται στον παραπάνω πίνακα, θα πρέπει να λάβετε πληροφορίες και για τα εξής:
- Πρόσφατες αλλαγές στην επαγγελματική, προσωπική ζωή που μπορεί να επηρεάζουν συναισθηματικά το άτομο.
- Δυσκολίες στον ύπνο, οι οποίες επιφέρουν αίσθημα κόπωσης, το οποίο οδηγεί σε υπερκατανάλωση φαγητού.
- Χρήση ουσιών (κυρίως αλκοόλ)
Πώς να παρακινείσετε τους πελάτες σας;
Παρακινείστε τους πελάτες σας να:
- Διακρίνουν τα συναισθήματα τους, όταν παρουσιάζουν ένα υπερφαγικό επεισόδιο.
- Αναγνωρίσουν τι είναι αυτό που προηγήθηκε της ανάγκης για υπερφαγία (triggers).
- Αναλογιστούν και να θυμηθούν το στόχο τους.
- Αναζητήσουν εναλλακτικούς τρόπους να αντιμετωπίσουν τα συναισθήματα τους (πχ γυμναστική, τηλέφωνο σε ένα φίλο κλπ)
Προσπαθήστε να κατευνάσετε τα αισθήματα ενοχής που ακολουθούν ένα υπερφαγικό επεισόδιο.
Ένα διατροφικό παράπτωμα δεν καθορίζει την όλη προσπάθεια ούτε και είναι ενδεικτικό ενός «αδύναμου» χαρακτήρα
Ο διαιτολόγος είναι συχνά ο πρώτος που έρχεται σε επάφη με άτομα που πάσχουν από κάποια διατροφική ή συναισθηματική διαταραχή, για αυτό και η παρέμβαση του είναι καίρια. Σε περιτπώσεις όπου διαπιστώνετε κάτι από τα παραπάνω, ακόμα και αν δεν είστε σίγουροι, ζητήστε τη συμβολή ενός ειδικού ψυχικής υγείας, τόσο για να εκτιμηθεί το περιστατικό, όσο και για να λάβει την απαραίτητη ψυχική βοήθεια.
