Άλλο ένα Live streaming για το 2023 από το Facebook page του medNutrition πραγματοποιήθηκε! Το θέμα, αυτή τη φορά ήταν η Πολιτική Διατροφής και παρουσιάστηκε από τον Διαιτολόγο-Διατροφολόγο Δημήτρη Μπερτζελέτο. Το απόσπασμα είναι πλέον διαθέσιμο να το ξαναδείτε μέσω του Youtube μας στο παρακάτω σύνδεσμο ενώ σύντομες απαντήσεις μας παρείχε και ο συνάδελφος γραπτώς για τις ερωτήσεις σας που τέθηκαν!
Γιατί να μιλήσω για την ΠΟΛΙΤΙΚΗ της ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ;
Η ιδέα να μιλήσω για την ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ήρθε από το Χαΐνη τον Αποστολάκη και έναν εγκάρδιο φίλο που μου μίλησε γι' αυτόν..
Ο Αποστολάκης σε κάποιο σημείο στο βιβλίο του "Φτου ξελευτερία για όλους" έγραφε για τη σαλάτα. Επιτρέψτε μου να διαβάσω ένα απόσπασμα:
"..Η σαλάτα διαφέρει από όλα τα άλλα πιάτα στο τραπέζι. Προσέρχεται πρώτη και καλύτερη και καταλαμβάνει την αυτοκρατορική αρχιερατική θέση στο κέντρο του τραπεζιού. Όμως το κυριότερο χαρακτηριστικό της είναι ότι δεν είναι ατομικό πιάτο. Είναι ομαδικό και μάλιστα το τελευταίο ομαδικό πιάτο. Μέχρι πρότινος, όλα τα πιάτα ήταν ομαδικά, για τους ανθρώπους μέχρι και τους ελέφαντες. Η εξάπλωση του ατομικού φαντασιακού από την Αναγέννηση και μετά διαχώρισε τα πιάτα και έμεινε μόνο η σαλάτα να μας θυμίζει το αγελαίο παρελθόν μας, την αρμονία των αρχέγονων μη ιδιοκτησιακών σχέσεων, καθώς και τη γαλήνη της έλλειψης συνοριακών διαφορών. Η σαλάτα πραγματώνει την έννοια «σύν-τροφος», την ισχυρότερη συνάφεια μεταξύ ομοειδών υποκειμένων, σ’ έναν κόσμο που δεσπόζει ο αδυσώπητος αγώνας για επιβίωση.."
(«Φτου ξελευτερία για όλους», εκδόσεις Καστανιώτη 2015)
Άλλη μια ιδέα μου έδωσε ο Βάτσλαβ Σμιλ- τσεχοκαναδός επιστήμονας και αναλυτής πολιτικών- στο βιβλίο του "Πως λειτουργεί πραγματικά ο κόσμος" ο οποίος λέει:
"..το παγκόσμιο σύστημα τροφίμων μπορεί να προσφέρει 2400 θερμίδες σε έως 3.4 δισ ανθρώπους. Τα 9,2 δισ άνθρωποι μπορούν να συντηρηθούν μόνο με αναδασμούς, καλύτερη διαχείριση νερού, μείωση σπατάλης τροφής, διατροφικές προσαρμογές.." κάπου αλλού λέει: "ενώ οι ανάγκες του μέσου ενήλικα είναι 2100-2400 θερμίδες, υπάρχει μεγάλο ποσοστό ενηλίκων που καταναλώνει 3200-4000 θερμίδες την ημέρα..". Αυτές οι θερμιδικές ανισότητες προκαλούν ανισορροπία στον ίδιο τον πλανήτη μας..
Σκέφτηκα πόσο πολύ οδηγούμαστε μονόπατα στον ατομικισμό ! Πόσο λείπει ο συλλογικός βίος. Πόσο πολύ η ευτυχία μας εδώ στο δυτικό κόσμο είναι ατομοκεντρική και καταναλωτική. Ακόμα και εμείς οι διαιτολόγοι μπαίνουμε σε αυτό το τριπάκι του "κάντο μόνος σου", "ζήσε μόνος σου" "αποφάσισε για τη διατροφή σου μόνος σου"..
Διατροφική πολιτική ένας ορισμός:
Είναι ένα σύστημα οργανωμένων δραστηριοτήτων που προγραμματίζονται σε τοπικό, πανελλαδικό, πανευρωπαϊκό, παγκόσμιο επίπεδο που στοχεύουν στη διασφάλιση της υγείας ενός πληθυσμού. και την εξασφάλισης της δυνατότητας πρόσβασης του πληθυσμού σε επαρκή και ασφαλή τρόφιμα (ΠΟΥ).
Η διατροφική πολιτική ουσιαστικά περιστρέφεται γύρω από 4 άξονες:
- Τι τρώμε;
καταγραφή και προσπάθεια για διαλεύκανση και γνώση για την πραγματική διατροφή - Που βρισκόμαστε;
ποσοστά υπέρβαρων, παιδική και εφηβική παχυσαρκία, υγεία Ελλήνων - ποσοστά σε κρίσιμους δείκτες υγείας - Τι πρέπει να τρώμε;
εξυπηρετεί στη διαμόρφωση διατροφικών στόχων. - Τι παράγουμε, αλλά και προτασεις για το τι να παραγουμε
Ενημέρωση, εκπαίδευση και κίνητρα προς τον αγροτοδιατροφικού τομέα για παραγωγή χρήσιμων τροφών για υγεία- οικονομία-περιβάλλον.
Δώστε ένα παράδειγμα ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ μέσα από ένα διαιτολογικό γραφείο
Λέμε πόσο καλό είναι το κινόα.. λέμε σε ασθενείς και κοινό: "φάτε κινόα".. Έτσι αβίαστα το λες αυτό.. Όχι δεν πρέπει να γίνεται αυτό..
Οκ ο μεγάλος ντόρος γύρω από την κινόα, αυτό το ψευδοδημητριακό από τη Λατινική Αμερική, δεν είναι ανεξήγητος. Περιέχει αρκετή και υψηλής ποιότητας πρωτεΐνης.
Αποτελεί πολύ καλή πηγή μαγνησίου, ψευδαργύρου, και σιδήρου. Περιέχει πολλές φυτικές ίνες και παρουσιάζει πλούτο σε βασικά αντιοξειδωτικά που μας προστατεύουν από τις ελεύθερες ρίζες, όπως η κουερσετίνη και η καμπεφερόλη. Βράζει εύκολα, μπαίνει επίσης εύκολα σε συνταγές διάφορες. Δεν περιέχει γλουτένη, οπότε μετατρέπεται σε ένα πολύ χρήσιμο τρόφιμο για όσους παρουσιάζουν δυσανεξία στη γλουτένη (πχ κοιλιοκάκη).
Φτάσαμε η ζήτηση να έχει υπερβεί κατά πολύ την ικανότητα για τον κανονικό ρυθμό με τον οποίο παράγεται η κινόα, κάτι που αυξάνει την τιμή και αποκλείει τους αρχικούς καταναλωτές της (αγρότες της Λ. Αμερικής, του τόπου παραγωγής- συνήθως φτωχότεροι από το μέσο Δυτικό πληθυσμό).
Η επιπλέον παραγωγή έχει οικολογικές και γεωργικές συνέπειες, συμπεριλαμβανομένης της διάβρωσης του εδάφους, της μείωσης της γονιμότητας του εδάφους και της αύξησης των προβληματικών παρασίτων. Η γη παραγωγής της κινόα δουλεύεται όλο το χρόνο για να καλύψει τη ζήτηση, οπότε αυξάνεται και η πιθανότητα ερημοποίησης. Αυτό οδηγεί τους αγρότες να αναζητούν ολοένα και περισσότερη γη για παραγωγή κινόα, η οποία δεν είναι βιώσιμη για τη συνεχή αύξηση της ζήτησης και είναι επιζήμια για τη βιοποικιλότητα και την επισιτιστική ασφάλεια της περιοχής.
Οπότε τι πρέπει να κάνουμε;
- Μια πρώτη λύση είναι να αγοράζουμε ως καταναλωτές κινόα πιστοποιημένη από το Fair Trade, έναν οργανισμό που συνεργάζεται απευθείας με αγρότες.
- Μια άλλη λύση είναι να παραχθεί κινόα εκτός από την περιοχή των Άνδεων. Υπάρχουν δοκιμές χρηματοδοτούμενες είναι η αλήθεια, όμως είναι αμφισβητήσιμες λόγω απώλειας οργανικών ιδιοτήτων της κινόα μέσω χρήσης φυτοφαρμάκων ή γενετικής τροποποίησης.
- Μια καλή λύση είναι σιγά-σιγά να σταματήσουμε την κατανάλωση κινόα. Δε χρειάζεται σε ανεπτυγμένα κράτη τόσο πολύ. Μπορούμε να αυξήσουμε την κατανάλωση τοπικών καλών δημητριακών. Να θυμηθούμε το πλιγούρι το ελληνικό. Να το κάνουμε trendy, ένα τρόφιμο πραγματικά πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά.
Να μόλις είπα ένα παράδειγμα "ατομικής πολιτικής για την κινόα". "Ατομική διατροφική πολιτική" μπορεί να κάνει ο καθείς. Το πιρούνι μας όντως μπορούμε να το βάζουμε όπου θέλουμε. Αρκεί να έχουμε γνώση - ευαισθησία και ενσυναίσθηση. Να έχουμε πολιτειότητα..
Αυτές τις σκέψεις όμως μήπως πρέπει να τις μοιραστούμε και με σχεδιαστές υγείας, με φορείς κι οργανισμούς. Η "ατομική πολιτική της κινόα" δε φτάνει. Θέλει να μιλήσουν πολύ, να πειστούν πολλοί, να δράσουν πολλοί. Θέλει να οδηγηθούμε σε μια οργανωμένη διατροφική πολιτική που θα σχεδιάζεται κεντρικά και οριζόντια!
Να σχεδιάσουμε μια διατροφική πολιτική που θα εξετάζει ταυτόχρονα την ΥΓΕΙΑ- την ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ- το ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ.
Το καλάθι αγροτικών προϊόντων ανά περιφέρεια της χώρας, ένα καλό παράδειγμα για διατροφική πολιτική
Μπορούν να γίνουν συμπράξεις- συνέργιες- συμμετοχή Ανώτατων Ιδρυμάτων σε επίπεδο διαδημοτικό και περιφερειακό, με στόχο την καλύτερη οργάνωση, την καταλληλότερη ιεράρχηση και τεκμηρίωση. Όλος ο διατροφικός τόπος της περιοχής μπορεί να τοπικοποιήσει τη γνώση, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες και το «καλάθι αγροτικών προϊόντων» του τόπου του και να συμπράξει ώστε να επιτύχει τη δημιουργία καλύτερων, περισσότερων, ποιοτικότερων προϊόντων.
Μπορεί ένα σχέδιο «Τρώω Τοπικά - Σκέφτομαι Σφαιρικά» να έχει στόχο την ευαισθητοποίηση των πολιτών, των παραγωγικών δυνάμεων, του συνόλου των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής και όχι μόνο σε σχέση με τα τοπικά παραγόμενα προϊόντα και τα πλεονεκτήματα που εκβάλλουν από την κατανάλωσή τους (να ή σφαιρική σκέψη..). Η δράση «Τρώω Τοπικά - Σκέφτομαι Σφαιρικά» μπορεί να έχει στόχο την ανάδειξη της δυναμικής σχέσης υγεία-οικονομία-περιβάλλον.
Μπορεί να μετατραπεί σε μια σχεδιασμένη και στοχευμένη δράση για την υγεία και την καταναλωτική συμπεριφορά του πολίτη. Μακροπρόθεσμος στόχος είναι η θεμελίωση ρεαλιστικών, ποιοτικών, ποσοτικών στόχων με κατάλληλα εργαλεία αξιολόγησης στο πλαίσιο μίας σύγχρονης και εφαρμόσιμης αντίληψης τόσο της τοπικής ανάπτυξης, όσο και της υγείας των καταναλωτών.
Μια δράση «ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ, Τρώω Τοπικά - Σκέφτομαι Σφαιρικά» αποτελεί εργαλείο διατροφικής πολιτικής, αλλά και προωθητικό μέσο για την ανάδειξη των τοπικών προϊόντων και της τοπικής οικονομικής δραστηριότητας.