Στην Κύπρο υπάρχει νομοθεσία για το διαχωρισμό μεταξύ διατροφολόγων, διαιτολόγων και κλινικών διαιτολόγων καθώς και για την εγγραφή των διαιτολόγων σε μητρώο από το 1996. Το επάγγελμα του διαιτολόγου είναι κατοχυρωμένο στην Κύπρο από το 1996. Βάσει της νομοθεσίας στην Κύπρο ο κλινικός διαιτολόγος πρέπει να κάνει μεταπτυχιακό ή πρακτική κλινική εξάσκηση πέραν του πτυχίου του. Αυτό είναι σύμφωνα με την Κυπριακή Νομοθεσία που έχει εναρμονιστεί με την Ευρωπαϊκή του 2004, δηλώνει η κλινική διαιτολόγος Ελένη Ανδρέου, σε συνέντευξή της στη δημοσιογράφο, Μίνα Ράλλη.
Παρά το γεγονός ότι η κλινική διαιτολογία έκανε τα πρώτα της βήματα στην Αμερική πριν από 80(1931) χρόνια, σε Ελλάδα και Κύπρο η επιστήμη γνωρίζει άνθηση τα τελευταία 15-20 χρόνια, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν παρατηρούνται ελλείψεις στα κρατικά νοσοκομεία και των δύο χωρών, επισημαίνει η πρόεδρος του Συνδέσμου Διαιτολόγων Κύπρου. Ο ρόλος της νοσοκομειακή διατροφής είναι πολύ σημαντικός, υπογραμμίζει, αφού μπορεί να μειώσει το κόστος της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης έως και 20 %.
Πόσο σημαντική είναι η διατροφή στα νοσοκομεία;
Η διατροφή στα νοσοκομεία είναι πολύ σημαντική τόσο στην πρωτοβάθμια θεραπεία όσο και στη δευτεροβάθμια. Όταν λέμε πρωτοβάθμια θεραπεία εννοούμε σε προληπτικούς τομείς. Μπορεί να είναι για διαβήτη τύπου 2 ή για παχυσαρκία ούτως ώστε να μπορέσει να αποτρέψει περαιτέρω προβλήματα ή παρενέργειες των συγκεκριμένων παθήσεων. Όσον αφορά τη δευτεροβάθμια, που μπορεί να είναι σε θεραπευτική μορφή, είναι και εκεί πολύ σημαντική η διατροφική παρέμβαση γιατί μπορεί να συμβάλει στην καλύτερη θεραπεία του ατόμου.
Η νοσοκομειακή διατροφή, αν τη δούμε καθαρά από πλευράς κόστους για ένα κράτος, έχει αποδειχτεί ότι μπορεί να μειώσει το κόστος της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης έως και 20%.
Η κλινική διαιτoλογία εφαρμόζεται τα τελευταία χρόνια;
Ίσως είναι πολύ πιο διαδεδομένη τα τελευταία χρόνια στην Κύπρο και στην Ελλάδα αλλά η κλινική διαιτολογία είναι ένας κλάδος των επαγγελματιών υγείας που υπάρχει εδώ και πολλά χρόνια. Το πρώτο ιστορικό της κλινικής ιατρικής διατροφικής παρέμβασης το βλέπουμε πριν από 80 χρόνια στην Αμερική. Στην Ελλάδα και στην Κύπρο παρόλο που υπήρχαν κλινικοί διαιτολόγοι εδώ και αρκετά χρόνια, άρχισαν να εφαρμόζουν τις αρχές της κλινικής διαιτολογίας τα τελευταία 15-20 χρόνια.
Διαβάστε επίσης: Marketing στο Διαιτολογικό Γραφείο [Δωρεάν EBOOK]
Ποιος ο ρόλος του νοσοκομειακού διαιτολόγου;
Ο νοσοκομειακός ή κλινικός διαιτολόγος είναι μέρος της ομάδας των επαγγελματιών υγείας ενός νοσοκομείου. Η ομάδα αυτή αποτελείται από το γιατρό, τον κλινικό διαιτολόγο, το νοσηλευτή, το φαρμακοποιό και άλλες ειδικότητες ανάλογα με το πρόβλημα που υπάρχει.
Το κύριο καθήκον του κλινικού διαιτολόγου είναι η διατροφική αξιολόγηση του ατόμου, η οποία πηγάζει από τα στοιχεία που μπορεί να πάρει από το ίδιο το άτομο, από σωματικές μετρήσεις για αξιολόγηση του βάρους αλλά και από καθαρά κλινικά στοιχεία δηλαδή αναλύσεις και βιοχημικούς ελέγχους. Αυτά θα τα συνδέσει με τη συγκεκριμένη πάθηση, για την οποία γίνεται η εισαγωγή στο νοσοκομείο.
Από εκεί και πέρα ο διαιτολόγος θα κάνει τις εισηγήσεις του για τη θεραπεία και αφού εγκριθούν από την ομάδα των επαγγελματιών υγείας θα καταρτιστεί το σχέδιο διατροφής για το συγκεκριμένο άτομο.
Ο νοσοκομειακός διαιτολόγος εκτός από τη διατροφική παρέμβαση που μπορεί να έχει για να δοθεί συγκεκριμένο διαιτολόγιο στο άτομο, μπορεί να χρειαστεί να εγγυηθεί για το σχέδιο της εντερικής ή της παρεντερικής σίτισης δηλαδή της σίτισης που μπορεί να γίνει από ρινογαστρικό σωλήνα με συγκεκριμένα συμπληρώματα ή ροφήματα διατροφής ή της παρεντερικής διατροφής που μπορεί να γίνει με ενδοφλέβια σίτιση.
Πόσο εξατομικευμένη είναι η διατροφή των ασθενών στα νοσοκομεία;
Τα νοσοκομεία της Κύπρου διαθέτουν τμήμα διατροφής και αρχίζει να υπάρχει εξειδίκευση των διαιτολόγων ανάλογα με το πρόβλημα. Συγκεκριμένοι διαιτολόγοι θα δουν ασθενείς στην εντατική μονάδα, άλλοι διαιτολόγοι θα είναι στην κλινική του διαβήτη, άλλοι θα είναι για τους καρδιοπαθείς, για τα μεταβολικά νοσήματα, για παιδιατρικά προβλήματα, για ογκολογικά προβλήματα. Υπάρχει εξειδίκευση ανάλογα με το πρόβλημα υγείας και έτσι πρέπει να γίνεται. Αυτή είναι μία πολύ πρόσφατη εικόνα για τους διαιτολόγους, η οποία θα λέγαμε ότι τοποθετείται στα τελευταία 5-7 χρόνια.
Στην Αμερική υπάρχει ακόμη περισσότερη εξειδίκευση. Ο κλινικός διαιτολόγος έχει ακαδημαϊκή αλλά και πρακτική εξειδίκευση για να μπορέσει να δουλέψει σε συγκεκριμένους τομείς της διαιτολογίας και αυτό γίνεται για να έχει ο ασθενής τη μέγιστη φροντίδα που γίνεται σε αυτό τον τομέα.
Στην Κύπρο αλλά και στην Ελλάδα υπάρχει παρόμοια εικόνα με το εξωτερικό, ίσως σε πιο αργούς ρυθμούς.
Πόσο σημαντική είναι η συνεργασία γιατρού και διαιτολόγου;
Είναι πολύ σημαντική και ο βασικός λόγος είναι ότι χωρίς τη δική τους συνεργασία δε θα μπορέσουν να υλοποιηθούν τα σχέδια και οι στόχοι για το καλό του ασθενούς. Ο διαιτολόγος μπορεί να κάνει τη δική του αξιολόγηση αλλά η εφαρμογή γίνεται μετά από έγκριση του θεράποντα γιατρού, ο οποίος έχει τον πρωταρχικό ρόλο και λόγο για τη θεραπεία του ασθενούς. Επομένως θα πρέπει να υπάρχει αυτή η άμεση συνεργασία.
Η καλή συνεργασία εξαρτάται καθαρά από το πόσο, θα τολμήσω να πω αυτό τον όρο, «προοδευτικός» είναι ο γιατρός και πόσο δεκτικός σε εισηγήσεις από άλλες ειδικότητες εκτός της ιατρικής. Στην ιατρική και στα επαγγέλματα υγείας τώρα και με την εξειδίκευση που υπάρχει στην κλινική διαιτολογία βλέπουμε ότι αν οι εισηγήσεις που γίνονται από το διαιτολόγο είναι τεκμηριωμένες και πηγάζουν από συγκεκριμένη ιατρική θεραπεία, εισακούονται και μπορούν να υλοποιηθούν για το καλό του ασθενούς. Αν υπάρχει διαφωνία θα πρέπει να τεκμηριώσει ο διαιτολόγος τις εισηγήσεις του για να δεχτεί ο γιατρός ή οποιοσδήποτε άλλος επαγγελματίας υγείας τις συγκεκριμένες διατροφικές παρεμβάσεις.
Πόσοι διαιτολόγοι ασκούν το επάγγελμα σε νοσοκομεία σήμερα;
Στην Κύπρο υπάρχουν 150 διαιτολόγοι. Από αυτούς οι 45 είναι κλινικοί διαιτολόγοι. Στα κρατικά νοσηλευτήρια της Κύπρου δεν υπάρχουν πολλοί διαιτολόγοι. Στα πέντε μεγάλα νοσοκομεία απασχολούνται εφτά κλινικοί διαιτολόγοι. Υπάρχουν όμως πολύ περισσότεροι κλινικοί διαιτολόγοι που είναι συνεργάτες στα ιδιωτικά νοσοκομεία ή σε κλινικές όπως το Μεταμοσχευτικό Κέντρο, που είναι εξειδικευμένο για νεφροπαθείς.
Υπάρχει σχετικός κανόνας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας για τους διαιτολόγους, σύμφωνα με τον οποίο πρέπει να υπάρχει ένας κλινικός διαιτολόγος κάθε 25.000 πληθυσμού.
Τα κυπριακά δεδομένα είναι ένας διαιτολόγος κάθε 13.000 πληθυσμού. Επομένως στην Κύπρο έχουμε πολύ περισσότερους διαιτολόγους από ό,τι χρειάζονται και ειδικά κλινικούς αλλά δεν εργάζονται στους κατάλληλους τομείς.
Υπάρχουν ελλείψεις στα κρατικά νοσηλευτήρια και στην Κύπρο.
Η σωστή αναλογία είναι ένας διαιτολόγος κάθε 100 κρεβάτια, δυστυχώς είναι πολύ λιγότεροι οι διαιτολόγοι κατά αναλογία κρεβατιών
Στην Κύπρο βέβαια είναι λίγο διαφορετικό το σύστημα. Έχουμε τα κρατικά νοσοκομεία στις πέντε μεγάλες πόλεις και από εκεί και πέρα υπάρχουν τα ιδιωτικά νοσοκομεία ή κλινικές, όπου δεν παρατηρούνται ελλείψεις.
Τι κίνδυνοι υπάρχουν από έλλειψη προσωπικού διαιτολόγων;
Ο κίνδυνος είναι ουσιαστικά ότι δε θα μπορέσουν οι λιγοστοί διαιτολόγοι να δουν όλους τους ασθενείς. Έτσι παρατηρείται μεγάλη αναμονή μέχρι να δουν το διαιτολόγο και αυτό μπορεί να επιδεινώσει το πρόβλημα υγείας ή πολλές φορές δυστυχώς έχουμε φτάσει στο σημείο να φύγει ο ασθενής από το νοσοκομείο οικειοθελώς ή να δημιουργηθεί κάποιο θλιβερό γεγονός πριν προλάβει ο διαιτολόγος να δει τον ασθενή.
Υπάρχουν διαφορές μεταξύ ιδιωτικών και δημόσιων νοσοκομείων στο ρόλο των διαιτολόγων;
Όπως είναι η δομή των ιδιωτικών και των κρατικών νοσηλευτηρίων στην Κύπρο δεν υπάρχουν διαφοροποιήσεις στην εφαρμογή της κλινικής διαιτολογίας. Δουλεύουν παρόμοια, με τα ίδια πρωτόκολλα. Ωστόσο στα δημόσια νοσοκομεία είναι μεγαλύτερος ο αριθμός των ασθενών γιατί η κρατική περίθαλψη στην Κύπρο είναι δωρεάν. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι στο δημόσιο νοσοκομείο μπορεί ο διαιτολόγος να χρειαστεί να δει έναν ασθενή σε πολύ λιγότερο χρόνο και ο φόρτος εργασίας είναι μεγαλύτερος. Πάντως τόσο στα ιδιωτικά όσο και στα κρατικά νοσοκομεία η δουλειά είναι εμπεριστατωμένη και μπορούμε να πούμε ότι έχουμε φτάσει σε καλό επίπεδο.
Ποια η κατάσταση σήμερα σε ευρωπαϊκό επίπεδο;
Από την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Διαιτολόγων προκύπτει ότι δεν υπάρχει ομοιόμορφη εικόνα των διαιτολόγων σε όλη την Ευρώπη. Αυτό αρχίζει από τον τρόπο εκπαίδευσής τους. Υπάρχουν χώρες που έχουν διαιτολόγους από δικά τους εκπαιδευτικά ιδρύματα, σε άλλες χώρες οι διαιτολόγοι μετά την απόκτηση πτυχίου κάνουν κλινική εξάσκηση και μεταπτυχιακό. Σε καθεμία χώρα η νομοθεσία καθορίζει ποιος είναι ο κλινικός διαιτολόγος. Επομένως σε ολόκληρη την Ευρώπη η εφαρμογή της κλινικής διαιτολογίας διαφέρει ανάλογα με την χώρα.
Ένα σημαντικό σημείο που συζητά η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Διαιτολόγων είναι να γίνει μία ομοιογενής εξάσκηση της κλινικής διαιτολογίας με την εφαρμογή ενδεχομένως συγκεκριμένων εξετάσεων σε όλη την Ευρώπη.
Πώς επηρεάζεται σήμερα ο ρόλος των νοσοκομειακών διαιτολόγων;
Το άμεσο πρόβλημα στα δημόσια νοσοκομεία στην Κύπρο είναι ότι θεωρούνται οι νοσοκομειακοί γιατροί, διαιτολόγοι και νοσηλευτές πολύ λίγοι για τη δουλειά που έχουν να κάνουν. Αυτό μπορεί να τους περιορίζει στο φάσμα της εργασίας που θα μπορούσαν να προσφέρουν. Ακόμη και τώρα όμως λόγω της καλής οργάνωσης που υπάρχει πιστεύω ότι μπορούν να αποδώσουν στο μέγιστο βαθμό κάτω από τις περιστάσεις που αναγκάζονται να δουλέψουν. Αυτό είναι το σοβαρότερο πρόβλημα στην Κύπρο. Όσον αφορά τη διαδικασία και την εφαρμογή της κλινικής διαιτολογίας όλα τα άλλα μπορούν να αντιμετωπιστούν.
Ποιες ενέργειες έχουν γίνει για την αναβάθμιση των υπηρεσιών;
Στην Κύπρο υπάρχει ένας σύνδεσμος, ο Σύνδεσμος Διαιτολόγων Κύπρου, στον οποίο ανήκουν οι διαιτολόγοι, οι διατροφολόγοι και οι κλινικοί διαιτολόγοι, οι νοσοκομειακοί.
Πιστεύω ότι ο κάθε σύνδεσμος πρέπει να είναι μία οντότητα, μία ομπρέλα, κάτω από την οποία βρίσκονται διαφορετικές ειδικότητες.
Ως σημείο αναφοράς μπορούμε να αναφέρουμε τον Σύνδεσμο Διαιτολόγων της Αμερικής, που αριθμεί 77.000 μέλη. Είναι ένας σύνδεσμος με πολλές υπο- ομάδες και ειδικότητες. Είναι μεγάλη δύναμη για ένα σύνδεσμο να έχει πολλά μέλη με κοινούς στόχους αλλά και με ιδιαίτερους στόχους ανάλογα με την ειδικότητα.
- Στην Κύπρο είμαστε περήφανοι γιατί από το 1996 ισχύει η νομοθεσία για την εγγραφή των διαιτολόγων στο μητρώο των διαιτολόγων ανάλογα με την ειδικότητά τους. Με αυτό τον τρόπο το επάγγελμα του διαιτολόγου προστατεύεται από άτομα που είναι ανειδίκευτα και θέλουν να ασκήσουν το επάγγελμα. Έχει ο κάθε διαιτολόγος συγκεκριμένα καθήκοντα και κριτήρια. Είναι σημαντικό ότι η Κύπρος, αν και μικρή χώρα, έχει καταφέρει να έχει νομοθετικό πλαίσιο για την προστασία και κατοχύρωση του επαγγέλματος του διαιτολόγου.
- Στην Ελλάδα, από ό,τι είμαι σε θέση να γνωρίζω από την επαφή με τους συναδέλφους μου, δεν υπάρχει νομοθεσία για εγγραφή των διαιτολόγων σε μητρώο. Η ειδικότητά τους ορίζεται ουσιαστικά από το εκπαιδευτικό ίδρυμα που αποφοιτά ο κάθε διαιτολόγος.
Στην Αμερική υπάρχει ανάλογο σύστημα με την Κύπρο. Είναι το commission of dietic registration, που σημαίνει συμβούλιο εγγραφής των διαιτολόγων. - Το αντίστοιχο για την Ευρώπη και ειδικά για την Αγγλία είναι το HPC δηλαδή Health Proffessional Council, το οποίο είναι το αρμόδιο σώμα που δίνει την άδεια ασκήσεως επαγγέλματος σε κλινικούς διαιτολόγους και σε όλους τους επαγγελματίες υγείας.
Ωστόσο η κάθε χώρα μπορεί να μην έχει εγγραφεί σε αυτό το συμβούλιο.
Πιστεύετε ότι κάποια στιγμή θα υπάρξει ο Ευρωπαίος διαιτολόγος;
Είναι αναγκαίο να υπάρξει. Με την συνομοσπονδία των διαιτολόγων στην Ευρώπη πιστεύω ότι είναι θέμα χρόνου. Είναι σημαντικό γιατί θα δώσει οντότητα και εγκυρότητα στο επάγγελμα του διαιτολόγου. Αυτό είναι που δίνει οντότητα και στο επάγγελμα του γιατρού ή του νοσηλευτή.
Ποια η διαφορά μεταξύ διατροφολόγου και κλινικού διαιτολόγου;
Ο διατροφολόγος είναι αυτός που έχει ως ειδικότητα την επιστήμη της διατροφής. Δίνει συμβουλές διατροφής σε υγιή άτομα ή υγιείς ομάδες ατόμων.
Ο κλινικός διαιτολόγος είναι αυτός που εφαρμόζει τη διατροφή σε άτομα με συγκεκριμένα προβλήματα υγείας όπως είναι η παχυσαρκία, τα μεταβολικά σύνδρομα, ο διαβήτης, οι καρδιοπάθειες, οι νεφροπάθειες.
Ο ρόλος του διατροφολόγου μπορεί να είναι προληπτικός αλλά του κλινικού διαιτολόγου είναι θεραπευτικός.
Διατροφολόγος Κάτοχος πανεπιστημιακού πτυχίου ή/και μεταπτυχιακού στην επιστήμη της ανθρώπινης διατροφής . Ο Κλινικός Διατροφολόγος είναι ο διατροφολόγος με μεταπτυχιακό με τίτλο «Clinical Nutrition». Ο διατροφολόγος ή/ και κλινικός διατροφολόγος μπορεί να εξασκεί το επάγγελμα του διαιτολόγου μόνο εάν κατέχει πτυχίο στην διαιτολογία και πληρεί τις προϋποθέσεις για να είναι διαιτολόγος ή /και κλινικός διαιτολόγος.
Ο διατροφολόγος ή/ και κλινικός διατροφολόγος αναγνωρίζεται από συγκεκριμένα διεθνή επιστημονικά σώματα εφόσον πληρεί τα αναγκαία κριτήρια που τίθενται από τα αρμόδια σώματα.
Διαιτολόγος
Κάτοχος τουλάχιστο πανεπιστημιακού διπλώματος (BSc) ή ισότιμου πτυχίου στην διαιτολογία ή διαιτολογία και επιστήμη διατροφής. Είναι ο ειδικός που εκπαιδεύτηκε στην διατροφή, επιστήμη τροφίμων, και σχεδιασμό συγκεκριμένων διαιτολογίων ή μενού για συγκεκριμένες καταστάσεις υγείας. O διαιτολόγος που κατέχει πανεπιστημιακό δίπλωμα με τίτλο σπουδών στην Επιστήμη Διατροφής/Διαιτολογίας μπορεί να ονομάζεται και Διατροφολόγος. O Διαιτολόγος μπορεί να είναι απόφοιτος πανεπιστημιακής εκπαίδευσης (ΠΕ) ή ανώτατης τεχνολογικής εκπαίδευσης (π.χ. Ανώτατου Τεχνολογικού Ινστιτούτου) (ΤΕ). O τίτλος σύμβουλος διατροφής δεν είναι κατοχυρωμένος αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο από τους διαιτολόγους.
Κλινικός Διαιτολόγος
Ο Κλινικός Διαιτολόγος δρα σαν μέλος της Ομάδας Επαγγελματιών Υγείας. Ο εγγεγραμμένος Κλινικός Διαιτολόγος για σκοπούς του παρόντος νόμου εκτός από τα καθήκοντα του έως διαιτολόγος μπορεί να παρακολουθεί προβλήματα υγείας που απαιτούν διατροφική παρέμβαση.
Ο διαιτολόγος που μετά το πτυχίο του ή κατά την διάρκεια του πτυχίου από πανεπιστήμιο ή άλλο ισότιμο εκπαιδευτικό ίδρυμα συμπλήρωσε την απαιτούμενη αναγνωρισμένη ειδίκευση και πρακτική εξάσκηση, είναι κάτοχος του τίτλου RD ή ισότιμου προσόντος και διατηρεί τον ακαδημαϊκό του τίτλο με συνεχή μετεκπαίδευση ή κατέχει μεταπτυχιακό με τίτλο την Κλινική Διαιτολογία Ο τίτλος του RD δίδεται από το CDR, του SRD από το HPC πρώην CPSM ή ανάλογο σώμα από άλλες χώρες.
Tι προσόντα πρέπει να έχει ο κλινικός διαιτολόγος;
Στην Κύπρο βάσει νομοθεσίας, η οποία είναι εναρμονισμένη με τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης – γι’αυτό και λέμε ότι θα ισχύει αυτό που καθορίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση όταν όλες οι χώρες θα έχουν ανάλογη νομοθεσία - ο διαιτολόγος έχει το πρώτο του πτυχίο στη διαιτολογία και πρέπει να κάνει είτε μεταπτυχιακές σπουδές στην κλινική διαιτολογία είτε κλινική εξάσκηση και εξετάσεις για να του δοθεί ο τίτλος του κλινικού διαιτολόγου.
Υπάρχουν βέβαια άτομα που αυτοαποκαλούνται κλινικοί διαιτολόγοι χωρίς να πληρούν τις προϋποθέσεις και αυτό συμβαίνει σε όλες τις χώρες.
Το θετικό στην Κύπρο είναι ότι ακριβώς επειδή υπάρχει η νομοθεσία μπορεί να γίνει καταγγελία και το άτομο να αναγκαστεί να ανακαλέσει τον τίτλο.
Στην Ελλάδα τα πράγματα είναι πιο δύσκολα λόγω του ότι δεν υπάρχει νομοθεσία. Όταν υπάρξει νομοθεσία θα λυθούν τα προβλήματα.
Καθήκοντα
Διαιτολόγος
Αναγνωρίζεται ως υπεύθυνος για τη διατροφή του ατόμου. Βοηθά μεμονωμένα άτομα, αλλά και σύνολα ατόμων να επιλέγουν τα σωστά τρόφιμα ( ποσοτικά και ποιοτικά), σχεδιάζοντας το κατάλληλο διαιτολόγιο με σκοπό την προμήθεια του ανθρώπινου οργανισμού με κατάλληλες θρεπτικές ουσίες για την εξασφάλιση μιας υγιεινής ζωής και την πρόληψη και αντιμετώπιση ορισμένων καταστάσεων που σχετίζονται με τη διατροφή για υγιή άτομα και συγκεκριμένες καταστάσεις υγείας. Μπορεί επίσης να ασχοληθεί με έρευνα ή με την εκπαίδευση ή με την νομοθεσία και την πολιτική σε σχέση με τα τρόφιμα και την διατροφή. Θεωρείται μέλος των παραϊατρικών επαγγελμάτων ή άλλων ιατρικών υπηρεσιών. Μπορεί να έχει κατεύθυνση στην κοινοτική ή/και διοικητική διαιτολογία.
Κλινικός Διαιτολόγος
Ο κλινικός διαιτολόγος, εκτός από τα καθήκοντα του ως Διαιτολόγος, βασισμένος πάνω σε συγκεκριμένη διάγνωση βοηθά άτομα με προβλήματα υγείας που έχουν σχέση με τη κλινική διαιτολογία να βελτιώσουν την κατάσταση τους, σχεδιάζοντας για αυτά το κατάλληλο διαιτολόγιο και την κατάλληλη διατροφική / διαιτολογική θεραπευτική αγωγή δρώντας σαν μέλος της Ομάδας Επαγγελματιών Υγείας. Θεωρείται μέλος των παραϊατρικών επαγγελμάτων ή άλλων ιατρικών υπηρεσιών. Μπορεί επίσης να ασχοληθεί με έρευνα ή με την εκπαίδευση ή με την νομοθεσία και την πολιτική σε σχέση με τα τρόφιμα και την διατροφή.
Μπορεί να έχει κατεύθυνση στην κοινοτική, διοικητική, κλινική διαιτολογία.
Διατροφολόγος
Ο διατροφολόγος ή/και κλινικός διατροφολόγος δικαιούται να δώσει γενικές συμβουλές σε μεμονωμένες ομάδες από υγιή άτομα, σε σχέση με την υγιεινή διατροφή και την πρόληψη χωρίς να σχεδιάζουν ατομικά διαιτολόγια. Μπορεί επίσης να αναμιχθεί σε έρευνα ή με την εκπαίδευση ή με την νομοθεσία και την πολιτική σε σχέση με τα τρόφιμα και την διατροφή. Μπορεί να έχει κατεύθυνση στην κοινοτική διαιτολογία.
* Παραδείγματα παθήσεων ή κατηγορίες παθήσεων ή καταστάσεων υγείας αναφέρονται στους κανονισμούς Συ.Δι.Κυ
- Διατροφή σε φυσιολογικές καταστάσεις: Διατροφή και κύηση – θηλασμός, Διατροφή στην βρεφική, παιδική και εφηβική ηλικία, Διατροφή στην ενήλικη και γεροντική ηλικία, κ.τ.λ.
- Διατροφή σε παθολογικές καταστάσεις: Διατροφή και παθήσεις του οισοφάγου και του στομάχου, Διατροφή και παθήσεις του λεπτού εντέρου, Διατροφή και παθήσεις παχέος εντέρου ή άλλων γαστρεντερολογικών παθήσεων, Διατροφή και παθήσεις ήπατος, παγκρέατος και πνευμονικών παθήσεων, Διατροφή και σακχαρώδης διαβήτης, Διαβήτης και άλλα μεταβολικά/ ενδοκρινολογικά προβλήματα, Διατροφή και παθήσεις των νεφρών, Διατροφή και καρδιοπάθειες, Παχυσαρκία –Τύπου Ι, Τύπου ΙΙ και Τύπου ΙΙΙ, Διατροφή σε τραύματα, εγκαύματα, χειρουργικές επεμβάσεις, εμπύρετες καταστάσεις, και ανοσοποιητικού συστήματος, Ειδικές μορφές διατροφής – εντερική και παρεντερική διατροφή, Διατροφή για ειδικές παιδιατρικές καταστάσεις, Διατροφή και Νευρολογικές και Ψυχιατρικές καταστάσεις (π.χ. νευρογενή ανορεξία και βουλιμία), Διατροφή λευχαιμίας, λεμφώματος, καρκίνου και καταστάσεις καρκίνου (χημειοθεραπεία, ακτινοθεραπεία), Διατροφή και μυοσκελετικά προβλήματα, αρθρίτιδα, Διατροφή και αιματολογικά προβλήματα, Διατροφή και Φαρμακευτική αγωγή, Διατροφή και κακή θρέψη, κ.τ.λ.
** Παραδείγματα καταστάσεων υγείας μπορεί να προσφέρει τις υπηρεσίες του ο Διαιτολόγος
Διατροφή σε φυσιολογικές καταστάσεις (παιδικής ηλικίας, ενηλικίωσης, τρίτης ηλικίας) και πρόληψη κακής θρέψης, Παχυσαρκία Τύπου Ι, Διαβήτη Τύπου ΙΙ (μη ινσουλινοεξαρτώμενου), διατροφικές ελλείψεις και υπερβολική λήψη θρεπτικών συστατικών σε μη παθολογικές καταστάσεις, υπερλιπιδαιμία, δυσκοιλιότητα, γαστρίτιδα ή σε οποιαδήποτε κατάσταση που ορίζεται από διεθνή και τοπική νομοθεσία και κανονισμούς.
Ο Διαιτoλόγoς / Κλινικός Διαιτολόγος μπoρεί vα πρoσφέρει υπηρεσίες σε μεγάλo φάσμα δραστηριoτήτωv :σε δημόσια voσoκoμεία και ιδιωτικές κλιvικές, σαv σύμβoυλoς σε πρoσωπική βάση σε θέματα διατρoφής και δίαιτας στov ιδιωτικό τoμέα, στη βιoμηχαvία τρoφίμωv , στη φαρμακευτική βιoμηχαvία, στηv εκπαίδευση, στα μέσα μαζικής εvημέρωσης, στη δημόσια υγεία , στηv επιστημovική έρευvα, στηv πρoώθηση τρoφίμωv, σε αθλητικές oργαvώσεις, oμάδες και σωματεία.
Ποια τα επαγγελματικά δικαιώματα των διαιτολόγων;
Το πρώτο δικαίωμα είναι ο τίτλος που μπορούν να έχουν και το μητρώο που μπορούν να είναι εγγεγραμμένοι για να έχουν την άδεια εξασκήσεως επαγγέλματος.
Ο διαιτολόγος μπορεί είτε να ανοίξει δικό του γραφείο και να βλέπει άτομα ανάλογα με την ειδικότητά του είτε να εργαστεί στη βιομηχανία τροφίμων ή στις επισιτιστικές μονάδες ως σύμβουλος. Μπορεί ακόμη να δουλέψει ως εκπαιδευτικός σε θέματα διατροφής στη μέση ή την δευτεροβάθμια εκπαίδευση.
Ποια τα προβλήματα στο ελεύθερο επάγγελμα;
Ένα πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι διαιτολόγοι είναι ο πόλεμος που μπορεί να έχουν από ανειδίκευτα άτομα ή από τους «τσαρλατάνους», ας μου επιτραπεί η έκφραση.
Ωστόσο πιστεύω ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα κυρίως στην Κύπρο και λιγότερο στην Ελλάδα είναι ότι είναι πολλοί οι διαιτολόγοι σε σύγκριση με τον πληθυσμό. Τουλάχιστον στην Κύπρο θεωρείται το επάγγελμα ήδη κορεσμένο.
Xρειάζεται ίσως οι διαιτολόγοι να προσανατολίζονται και προς άλλες κατευθύνσεις εκτός από το να ανοίξουν ένα γραφείο.
Στο εξωτερικό και ιδιαίτερα στην Αμερική υπάρχουν διαιτολόγοι που παρέχουν συμβουλευτικές υπηρεσίες σε εταιρίες κολοσσούς που απασχολούν δικούς τους διαιτολόγους – διατροφολόγους. Αυτό θα μπορούσε να γίνει και στην Κύπρο. Υπάρχουν διαιτολόγοι που εργάζονται στην εκπαίδευση, στη διαφήμιση, στη δημοσιογραφία στον τομέα τους.
Στην Ελλάδα οι διαιτολόγοι δεν είναι τόσο πολλοί αναλογικά με τον πληθυσμό της. Επομένως ακόμη υπάρχει τρόπος να απορροφηθούν σε διάφορους τομείς.
Έχουν γίνει βήματα για την προστασία του επαγγέλματος;
Πιστεύω ότι συνεχώς γίνονται βήματα. Αν μιλήσουμε για την Κύπρο, που έχω πλήρη εικόνα, ο Σύνδεσμος Διαιτολόγων Κύπρου έχει διαρκή επικοινωνία με τα Υπουργεία Υγείας και Παιδείας. Παράλληλα συμμετέχει σε εθνικές συντονιστικές επιτροπές κυρίως του Υπουργείου Υγείας για θέματα υγείας και διατροφής. Όλα αυτά ενισχύουν τη θέση και τα δικαιώματα των διαιτολόγων.
Επίσης το Συμβούλιο εγγραφής των διαιτολόγων τηρεί το νόμο και είναι ένας ακόμη μοχλός πίεσης για την εφαρμογή της νομοθεσίας και την προστασία του επαγγέλματος.
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο τι βήματα έχουν γίνει;
Υπάρχει βάσει της ευρωπαϊκής ομοσπονδίας διαιτολόγων το πρόγραμμα diets, που προβλέπει ομοιόμορφη εκπαίδευση των διαιτολόγων και ειδικά των κλινικών διαιτολόγων ώστε να υπηρετούν κοινούς σκοπούς σε όλη την Ευρώπη.
Αυτό το ερευνητικό πρόγραμμα, διάρκειας δύο χρόνων, αρχίζει με το νέο χρόνο να υλοποιείται στην κλινική διαιτολογία σε όλη την Ευρώπη.
Ποιες ενέργειες πρέπει να γίνουν από τους διαιτολόγους για να κατοχυρώσουν τη θέση τους;
Από συνδικαλιστική πλευρά το μεγαλύτερο προτέρημα που έχει ο Σύνδεσμος Διαιτολόγων Κύπρου και το Συμβούλιο εγγραφής των διαιτολόγων στην Κύπρο είναι το δικαίωμά του να γίνονται καταγγελίες για να διατηρείται το επίπεδο του επαγγέλματος. Αυτή είναι η στρατηγική του συνδέσμου για την προστασία του επαγγέλματος.
Πέραν τούτου χρειάζεται συνεχής ενημέρωση του κόσμου μέσω των ΜΜΕ, άρθρων στα έντυπα μέσα, παρουσιάσεων σε εκπομπές, ανακοινώσεων για διάφορα διαιτολογικά θέματα μέσω της ιστοσελίδας, διαλέξεων. Αυτά όλα είναι η φωνή του συνδέσμου για να μπορεί κάποιος να ξεχωρίσει το σωστό διαιτολόγο από τον ανειδίκευτο που παραπλανά τον κόσμο και ουσιαστικά θέτει σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία. Ο σωστός επαγγελματίας ξέρει τα όριά του αλλά ξέρει και τα δικαιώματά του.
Ποιες οι διαφορές στον τομέα της διαιτολογίας μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου;
Καταρχήν οι διαιτολόγοι στην Κύπρο λόγω του ότι δεν υπήρχε μέχρι πρότινος αντίστοιχο πανεπιστήμιο – τώρα αρχίζουν δειλά δειλά να διδάσκονται μαθήματα διαιτολογίας στο πανεπιστήμιο της Λευκωσίας- έχουν σπουδάσει στην Αγγλία ή στην Αμερική και ένα μέρος στην Ελλάδα. Έτσι είναι διαιτολόγοι με διαφορετικές εκπαιδευτικές εμπειρίες. Αυτό δεν είναι αναγκαστικά αρνητικό αλλά φέρνει διαφορετικό τρόπο εφαρμογής της διαιτολογίας.
Στην Ελλάδα υπάρχει περισσότερη ομοφωνία καθώς η χώρα διαθέτει τα δύο μεγάλα εκπαιδευτικά ιδρύματα, το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο και τα ΤΕΙ για την εκπαίδευση των διαιτολόγων.
Μία άλλη διαφορά είναι ότι στην Κύπρο υπάρχει διαχωρισμός βάσει νομοθεσίας μεταξύ διατροφολόγων και κλινικών διαιτολόγων, που πρέπει να έχουν μεταπτυχιακές σπουδές ή πρακτική κλινική εξάσκηση.
Στην Ελλάδα δεν υπάρχει αντίστοιχος διαχωρισμός. Κλινικός διαιτολόγος μπορεί να θεωρείται κάποιος που είναι απόφοιτος πανεπιστημίου. Αυτό ενδέχεται να δημιουργήσει μικροπροβλήματα όταν έρθει στην Κύπρο απόφοιτος της Ελλάδας για να δουλέψει.
Υπάρχει συνεργασία μεταξύ των διαιτολογικών συνδέσμων Ελλάδας και Κύπρου;
Υπάρχει μία πολύ καλή σχέση του Συνδέσμου Διαιτολόγων Κύπρου με τον Πανελλήνιο Σύλλογο Διαιτολόγων- Διατροφολόγων αλλά και με τον Πανελλήνιο Σύλλογο Διαιτολόγων - Τεχνολόγων Διατροφής.
Τον περασμένο Νοέμβριο έγινε στην Κύπρο το 5ο Συνέδριο Διαιτολογίας με τη συμμετοχή επιστημόνων από την Κύπρο και την Ελλάδα. Μεταξύ των ομιλητών ήταν και οι πρόεδροι των δύο συλλόγων της Ελλάδας.
Εξετάζουμε την ιδέα να ενωθούν οι δύο ελληνικοί σύλλογοι με το σύνδεσμο της Κύπρου ώστε να έχουμε μία κοινή γραμμή και έτσι αφενός να διασφαλίζεται η προστασία του επαγγέλματος και αφετέρου να επιτυγχάνεται υψηλό επίπεδο πρακτικής σε Ελλάδα και Κύπρο. Μέσα στον Ιανουάριο θα πραγματοποιηθεί συνάντηση των τριών συνδέσμων προκειμένου να αρχίσει να σχεδιάζεται ο κοινός τρόπος δράσης και να συζητηθεί και ο τρόπος υλοποίησης αυτών των σχεδίων. Απώτερος στόχος είναι να υπάρχει μία πίεση για νομική κατοχύρωση της διαιτολογίας και της κλινικής διαιτολογίας και στις δύο χώρες.
