Στη σημερινή εποχή, τα εθιστικά τρόφιμα γίνονται ολοένα και περισσότερα. Ως άμεσο επακόλουθο, η παχυρκία έχει λάβει ανησυχητικές διαστάσεις σε παιδιά και ενήλικες καθώς δε μπορούν να αντισταθούν σε ανθυγιεινά και δελεαστικά τρόφιμα που έχουν ως στόχο να τους εθίσουν. Στα πλαίδια της 1ης ημερίδας medNutrition σε συνεργασία με το Κέντρο Εκπαίδευσης και Αντιμετώπισης Διατροφικών Διαταρραχών η Ψυχολόγος Νικολία Δανιηλίδου αναφέρθηκε στους εθισμούς και τις βιομηχανίες εθιστικών τροφίμων..
Μπορείτε να δείτε ολόκληρο το βίντεο, ενώ σας παραθέτουμε και μερικά από τα θέματα που τέθηκαν κατά τη διάρκεια της Παρουσίασης:
1.Πως δημιουργούνται οι συνήθειες;
Η επαναληψιμότητα μιας συμπεριφοράς οδηγεί στη δημιουργία της νέας συνήθειας. Ως επακόλουθο, δημιουργούνται νευρολογικές αλλαγές που οδηγούν στη μονιμοποίηση της συμπεριφοράς και στον Συμπεριφορικό εθισμό.
Σύμφωνα τον Duhigg (2012) μια συμπεριφορά μονιμοποιείται επειδή υπάρχει κάποιο όφελος από τη συμπεριφορά αυτή.
2.Πως δημιουργείται ο Βιοχημικός εθισμός
Τα χαμηλά επίπεδα σεροτονίνης, του νευροδιαβιβαστή που σχετίζεται με τη διάθεση, οδηγούν σε υπερπαραγωγή ντοπαμίνης. Η υπερπαραγωγή ντοπαμίνης σημαίνει μεγαλύτερη αναζήτηση ηδονιστικών συμπεριφορών (συμπεριφορών που αυξάνουν την ευχαρίστηση) και δυσκολία στον έλεγχο της συμπεριφοράς (Wang et al, 2001)
Όταν , λοιπόν, δεν νιώθουμε συναισθηματικά καλά, στην προσπάθειά μας να νιώσουμε καλύτερα, αναζητούμε τροφές που αυξάνουν την ντοπαμίνη. Δυστυχώς, όμως, οι τροφές αυτές αυξάνουν το συναίσθημα της πείνας, οδηγούν σε μεγαλύτερη κατανάλωση και φυσικά σε αρνητικά συναισθήματα όπως ενοχές. Κάθε άλλο παρά θεραπεύουν τη κακή μας διάθεση. Αντίθετα μας εγκλωβίζουν σε ένα φαύλο κύκλο υπερκατανάλωσης.
3.Ποιες τροφές είναι εθιστικές
Υψηλά εθιστικές τροφές, που αυξάνουν τη ντοπαμίνη, είναι η ζάχαρη ο υδατάνθρακας, το λίπος και το αλάτι.
Σύμφωνα με έρευνα του Πανεπιστημίου Μίσιγκαν (Schulte και άλλοι, 2012) με τη χρήση της κλίμακα διατροφικού εθισμού από το Πανεπιστήμιο του Yale (Yale food addiction scale - YFAS) οι πιο εθιστικές τροφές είναι οι εξής:
- Πίτσα
- Σοκολάτα
- Πατατάκια
- Μπισκότα
- Παγωτό
4. Τι είναι ο Συμπεριφορικός- Διατροφικός εθισμός:
Δηλαδή, εθισμός όχι στην ουσία αλλά στον τρόπο που διατρεφόμαστε.
Παραδείγματα πιθανού συμπεριφορικού-τροφικού εθισμού στη τροφή:
- Κατανάλωση κριτσανιστών τροφών ή σποριών.
- Η ευχαρίστηση του ανοίγματος συσκευασίας της αγαπημένης επωνυμίας φίρμας.
- Η απόλαυση της μαλακής - κρεμώδης τροφής που κατεβαίνει στο λάρυγγα και η ανακουφιστική της επίδραση.
- Η χαρά της αγοράς και κατανάλωσης πολύχρωμων γλυκών μέσα σε όμορφα κουτάκια.
Η απόλαυση μιας χαλαρωτικής ταινίας σε συνδυασμό με τροφή
5. Τι σημαίνει ψυχολογική εξάρτηση από το φαγητό
Όταν εξαρτώμαι από την τροφή για να νιώσω καλά.
Δηλαδή:
- να νιώσω ανακούφιση από τα αρνητικά συναισθήματα
- να σταματήσουν οι σκέψεις
- να μπορέσω να χαλαρώσω
- για να ανταπεξέλθω σε μια δύσκολη καθημερινότητα
- Πιθανώς, να συνυπάρχει δυσκολία στη φροντίδα του εαυτού τους.
6. Πως η βιομηχανία τροφίμων δημιουργεί εθιστικές τροφές
Επιστήμονες απασχολούνται στη δημιουργία τροφών με εθιστικές ιδιότητες. Ότι τεχνικές χρησιμοποιούμε στη διαδικασία απεξάρτησης από τους εθισμούς, τώρα χρησιμοποιείται στη διαδικασία ενίσχυσης γεύσης και υφής ώστε να προκαλεί εθισμό.
Η ταυτόχρονη κατανάλωση ζάχαρης, αλατιού, λίπους, και ενισχυτικών γεύσης καταλήγει σε ένα βιοχημικό πυροτέχνημα στον εγκέφαλο.
Αν η βιομηχανία τροφίμων προσπαθεί να αυξήσει την εθιστικότητα των τροφών που καταναλώνεις, μόνο με την εκπαίδευση σου και τη συνεχή σου ενημέρωση μπορείς να το αντιμετωπίσεις.
