Όλοι θέλουμε να χάσουμε βάρος, να κάνουμε γυμναστική και να τρεφόμαστε υγιεινά. Συχνά όμως δυσκολευόμαστε να βρούμε τη δύναμη της θέλησης για να κάνουμε αυτό που είναι καλό για εμάς. Αυτό το άρθρο είναι βασισμένο στο βιβλίο μου: «Το Παράδοξο Μονοπάτι προς το Νόημα της Ζωής» και περιγράφει μερικούς από τους τρόπους που μπορούμε να κινητοποιήσουμε τον εαυτό μας για να πετύχει τις αλλαγές που θέλουμε να κάνουμε.
1.Κάνε την επιλογή θέμα ταυτότητας
Όλοι μας έχουμε δυο εαυτούς. Ένα παρορμητικό (που θέλει να φάει το γλυκό τώρα, να μείνει σπίτι να μην αθληθεί) και έναν μεσοπρόθεσμο (που θέλει να τραφεί υγιεινά και να εξασκηθεί και να έχει τις καλές συνήθειες). Και οι δυο είμαστε εμείς. Και οι δυο ψάχνουν να ικανοποιηθούν. Πότε δυσκολευόμαστε να έχουμε την συμπεριφορά που θεωρητικά θα θέλαμε; Συνήθως όταν είμαστε κουρασμένοι (μετά από μια μέρα στη δουλειά) πιεσμένοι ή αγχωμένοι. Τότε σπαν οι δίαιτες και η άσκηση γίνεται πιο δύσκολη. Τότε το μόνο που θέλουμε είναι να νιώσουμε λίγο καλύτερα. Αλλά ποιος εαυτός μας θέλει να νιώσει καλύτερα; Ποιον εαυτό μας θα ικανοποιήσουμε; Συνήθως τις στιγμές αυτές ο παρορμητικός εαυτός μας παίρνει τα ηνία και το γλυκό ή η τηλεόραση και ο καναπές είναι η προτιμητέα επιλογή. Για να μπορέσω να κάνω την αλλαγή που θα ήθελα, τότε χρειάζεται εκείνη τη στιγμή να κάνω μόνο μια ερώτηση στον εαυτό μου. Ποιος εαυτός μου θα ήθελα να νιώσει καλύτερα; Αν απαντήσω ο παρορμητικός εαυτός μου, τότε το μπρόκολο είναι τιμωρία και η πίτσα είναι ανακούφιση. Αν απαντήσω ο υγιεινός εαυτός μου, τότε η πίτσα είναι τιμωρία και το μπρόκολο ανακούφιση. Κάνοντας την επιλογή θέμα ταυτότητας, υιοθετώ την μεσοπρόθεσμα επιθυμητή συμπεριφορά ενώ ταυτόχρονα νιώθω καλά με τον εαυτό μου. Δεν νιώθω να κάνω αγγαρεία για το καλό μου. Αλλά νιώθω καλά την ώρα που κάνω την υγιεινή επιλογή.
2.Πώς να γυμνάσεις τον αυτοέλεγχό σου
Για να καταφέρω να πω στον εαυτό μου να επιλέξει ταυτότητα, θα χρειαστεί να έχω αυτοέλεγχο. Και δεν είναι εύκολο να έχεις αυτοέλεγχο μετά από μια δύσκολη μέρα στη δουλειά. Δεν είναι τυχαίο που οι δίαιτες σπάνε το βράδυ. Έρευνες έχουν δείξει πως λέμε περισσότερα ψέματα το βράδυ, γιατί έχουμε ξοδέψει τον αυτοέλεγχό μας μέσα στη διάρκεια της ημέρας.
Τα καλά νέα είναι πως μπορούμε να γυμνάσουμε σχετικά ανώδυνα τον αυτοέλεγχό μας. Δοκιμασε το εξής. Εξάσκησε τη δύναμη της θέλησης σε απλά πράγματα.
- Άνοιξε την πόρτα με το μη-κυρίαρχο χέρι.
- Φάε με το μη-κυρίαρχο χέρι σου.
Η εξάσκηση της δύναμης της θέλησης σε μικρά καθημερινά πράγματα, θα έχει σαν συνέπεια να έχεις μεγαλύτερο αυτοέλεγχο και στα πιο σημαντικά πράγματα, όπως στο να θυμηθείς να ταυτιστείς με τον μεσοπρόθεσμο εαυτό σου σε μια δύσκολη στιγμή.
Αυτό συμβαίνει διότι γυμνάζεις τον εγκέφαλό σου να βγαίνει από τον αυτόματο και να μην κάνει την αυτοματοποιημένη επιλογή, αλλά να επιλέγεις κάτι διαφορετικό από αυτό που σου έρχεται
3.Δείξε συμπόνοια στον εαυτό σου
Σε μια έρευνα ζήτησαν από γυναίκες που έκαναν δίαιτα να έρθουν σε ένα εργαστήριο με το πρόσχημα να δοκιμάσουν κάποια σοκολατάκια και να πουν τη γνώμη τους. Όταν μπήκαν μέσα, τις ανάγκασαν να φάνε ένα ντόνατ και να πιουν ένα ποτήρι νερό. Μετά από αυτό οι γυναίκες ένιωθαν φουσκωμένες και πολύ άσχημα που έσπασαν έτσι τη δίαιτά τους. Στις μισές από αυτές οι ερευνητές είπαν ένα μήνυμα. «Ίσως να νιώθετε άσχημα που φάγατε το ντόνατ. Αν ναι, θυμίστε στον εαυτό σας ότι εμείς σας κάναμε να το φάτε. Εξάλλου είστε άνθρωποι. Όλοι οι άνθρωποι ξεφεύγουν καμιά φορά. Μην είστε τόσο σκληρές με τον εαυτό σας.» Όταν μετά ζύγισαν τις ποσότητες από τα σοκολατάκια που έφαγαν, όσες είχαν ακούσει το μήνυμα έφαγαν κατά μέσο όρο 28 γραμμάρια σοκολατάκια. Όσες δεν άκουσαν το μήνυμα και έμειναν με τις ενοχές τους, έφαγαν κατά μέσο όρο 70 γραμμάρια σοκοταλάκια. Περισσότερο από το διπλάσιο!
Ποιο είναι το μάθημα εδώ και για σένα; Συχνά νομίζουμε ότι το να είμαστε αυστηροί με τον εαυτό μας, μας κινητοποιεί. Αλλά ισχύει το αντίθετο. Η αυτό-συμπόνοια μας κινητοποιεί πολύ παραπάνω. Η αυστηρότητα παράγει τα αντίθετα αποτελέσματα. Γιατί νιώθω άσχημα γι αυτό που έκανα, οπότε θέλω να ανακουφιστώ. Δηλαδή, να κάνω τη συμπεριφορά που θέλω να μειώσω. Να ενδώσω. Να φάω το σοκολατάκι, την πίτσα, το παγωτό.
Αντίθετα, η αυτό-συμπόνοια δε με αφήνει να παρασυρθώ από τα αρνητικά συναισθήματα και έτσι έχω την ψυχραιμία να επεξεργαστώ την εμπειρία. Μπορώ να αναλάβω την ευθύνη των πράξεών μου και να δράσω πιο ψύχραιμα.
4. Πώς να αποκτήσεις περισσότερη αυτο-συμπόνοια
Για να αποκτήσεις περισσότερη αυτο-συμπόνοια ακολούθησε την παρακάτω τεχνική τριών βημάτων.
1) Αναγνώρισε πώς νιώθεις. (Πχ απογοητεύτηκα που πάλι έφαγα γλυκό ενώ είχα πει πως δε θα φάω).
2) Υπενθύμισε στον εαυτό σου ότι είσαι άνθρωπος. Όλοι ταλαιπωρούνται με τέτοιου είδους προκλήσεις και δυσκολίες.
3) Μίλησε στον εαυτό σου, όπως θα μιλούσες σε ένα καλό φίλο. (Τι θα του έλεγες; Είσαι βλάκας και άχρηστος που έφαγες γλυκό; Ελπίζω πως όχι. Ελπίζω πως θα του έλεγες: «Όλοι ξεφεύγουμε καμιά φορά. Δεν πειράζει. Μπορείς ακόμα να τα καταφέρεις. Μια αναποδιά δε λέει κάτι για τη συνολική προσπάθειά σου»).
BONUS: Γράψε ένα γράμμα στον εαυτό σου με τα λόγια συμπόνοιας που θα ήθελες να ακούσεις εκείνη τη στιγμή. Κράτα το πρόχειρο και διάβασέ το όταν το χρειαστείς.
Δεν είναι πάντα εύκολο να κάνουμε τις αλλαγές που επιθυμούμε, ώστε να ζούμε και να τρεφόμαστε πιο υγιεινά. Αν όμως κάνουμε την εκάστοτε επιλογή θέμα ταυτότητας, αν γυμνάσουμε τον αυτοέλεγχό μας με απλές ασκήσεις και αν δείξουμε μεγαλύτερη συμπόνοια στον εαυτό μας για όταν ξεφεύγουμε, τότε σίγουρα η διαδικασία θα γίνει ευκολότερη και πολύ πιο ευχάριστη!
