Διατροφή

Σκόρδο για το «μάτιασμα» ή για την υγεία;

του Πάρη Παπαχρήστου & της Μαίρης Μιχελή & της Εύας Σταυρίδη
01 Απριλίου 2014
46866 Προβολές
3 λεπτά να διαβαστεί
skorda kai ygeia

Για άλλους γευστική πανδαισία και για άλλους εφιάλτης μυρωδιάς, το σκόρδο αποτελεί ένα πολύ ιδιαίτερο λαχανικό-μπαχαρικό στη διατροφή μας! Όχι μόνο χρησιμοποιείται στη μαγειρική, προσδίδοντας γεύση στα γεύματά μας, αλλά διαθέτει και πλήθος ευεργετικών λειτουργιών για την υγεία, που ίσως να μην σας είναι τόσο οικείες και γνωστές… Ήρθε η ώρα να το γνωρίσετε «για τα καλά»!

Λίγα ιστορικά στοιχεία για το σκόρδο

Το μπαχαρικό Allium sativum-με την επιστημονική ονομασία- ή γνωστό σε όλους ως σκόρδο, αποτελείται από βολβούς, έχει χρώμα στις αποχρώσεις του λευκού και διαθέτει χαρακτηριστική έντονη οσμή και πικάντικη γεύση. Προερχόμενο από την Κεντρική Ασία, χρησιμοποιείται εδώ και χιλιάδες χρόνια σε πολλά μέρη του πλανήτη.

Οι ιδιότητές του φαίνεται πως δεν πέρασαν απαρατήρητες από τα αρχαία κιόλας χρόνια, στην αρχαία Κίνα, Ινδία, Αίγυπτο αλλά και στην Αρχαία Ελλάδα. Ακόμη και σήμερα, όμως, η παρουσία του εντοπίζεται εκτός απ’ τη μαγειρική και τη φαρμακευτική, και στις παραδόσεις μας! Μην ξεχνάτε πως μια λαϊκή παράδοση θέλει τις πλεξούδες σκόρδου να διώχνουν τα κακά δαιμόνια και να προστατεύουν από το «μάτιασμα», ενώ ακούμε τη χαρακτηριστική φράση «σκόρδο-κρεμμύδι» από τα παιδικά μας χρόνια μαθαίνοντας να ξεχωρίζουμε το δεξιά από τ’ αριστερά!

Το σκόρδο στη μαγειρική

Στη μαγειρική, αποτελεί βασικό στοιχείο πολλών γευμάτων! Χρησιμοποιείται ωμό, μαγειρεμένο ή σε μορφή σκόνης. Συνδυάζεται με διάφορα τρόφιμα, με αποτέλεσμα τα γεύματα να αποκτούν μια ιδιαίτερα πικάντικη γεύση. Το βρίσκουμε σε διάφορα εδέσματα, σε ποικιλία σαλτσών αλλά ακόμα και σε μαγειρευτά φαγητά. Μάλιστα, έχει πλέον ενσωματωθεί πλήρως σε κάποια από τα παραδοσιακά ελληνικά εδέσματα. Για παράδειγμα, σκεφτείτε: Τζατζίκι χωρίς σκόρδο γίνεται; Δεν γίνεται!

Τα οφέλη του σκόρδου στην υγεία

Πέραν όμως από το γαστρονομικό κομμάτι, το σκόρδο μπορεί να αποτελέσει σύμμαχο υγείας, θωρακίζοντας τον οργανισμό με διάφορους τρόπους! Γνωρίζατε ότι κατά καιρούς έχουν υιοθετηθεί διάφοροι χαρακτηρισμοί και ονομασίες για το σκόρδο; «Η ρωσική πενικιλίνη», το «φυσικό αντιβιοτικό» ή «το φυτικό Viagra»; Δεν είναι τυχαίο, καθώς διαθέτει ευεργετικές ιδιότητες.

Προστατεύει το σκόρδο την καρδιά μας;

Μπορεί να έχεις επίσης ακούσει ότι το σκόρδο βοηθά στην πίεση. Εδώ οι ερευνητές συμφωνούν με την διαδεδομένη πεποίθηση: οι θειώδεις ενώσεις που περιέχει το σκόρδο (η αλλισίνη είναι μία από αυτές) έχουν τη δυνατότητα να μειώσουν την αρτηριακή πίεση σε υπερτασικά άτομα.

Η υπέρταση, είναι ένας παράγοντας κινδύνου για την ανάπτυξη καρδιαγγειακών νοσημάτων (έμφραγμα, στεφανιαία νόσο κ.ά.), και γι’ αυτό η αντιμετώπισή της είναι ιδιαίτερα σημαντική για την υγεία όλων μας. Όσον αφορά στην υγεία της καρδιάς, ίσως το σκόρδο σου κάνει διπλό καλό. Υπάρχουν κάποια δεδομένα -αν και δεν είναι ισχυρά- ότι εκτός από την υπέρταση μπορεί να σε προστατεύει και από την αύξηση της «κακής» LDL χοληστερόλης, χωρίς όμως να επηρεάζει την «καλή» HDL χοληστερόλη.

Η δράση του ενάντια στον καρκίνο

Αν το σκόρδο μπορεί να ενισχύσει με κάποιον άλλο τρόπο τον οργανισμό σου, εκτός από την υγεία της καρδιάς και των αγγείων, είναι στην πρόληψη διαφόρων ειδών καρκίνου στον ανώτερο πεπτικό και αναπνευστικό σωλήνα (δηλαδή στο στόμα, το φάρυγγα και το λάρυγγα) και του στομάχου. Να σου τονίσω, όμως, ότι δεν πρόκειται για θεραπεία, αλλά για ένα τρόφιμο που μπορείς να το εντάξεις στη διατροφή σου γιατί έχει τη δυνατότητα να σε κάνει να νοσήσεις δυσκολότερα.

Αυτό που ίσως δεν είναι τόσο διαδεδομένο, είναι πως το σκόρδο μπορεί να προστατεύσει το σώμα σου από την τοξικότητα των βαρέων μετάλλων. Αυτό μας γίνεται γνωστό από πρόσφατη μελέτη, που αναφέρει πως το σκόρδο δρα προστατευτικά στη δηλητηρίαση από μόλυβδο, όπως παρατηρήθηκε σε εργαζόμενους εργοστασίου μπαταριών αυτοκινήτου. Μάλιστα, οι ερευνητές σημειώνουν ότι ήταν το ίδιο αποδοτική η θεραπεία με συμπλήρωμα σκόρδου όσο και με φαρμακευτικό σκεύασμα.

Αντιμικροβιακή ιδιότητα

Επιπλέον, είναι γνωστό για τις αντιμικροβιακές του ιδιότητες, αλλά και τη λειτουργία του ως αντιβηχικό.

Αντινεοπλασματική ιδιότητα

Δεν θα πρέπει να παραλείψουμε ότι θεωρείται και αντινεοπλασματικό, βοηθώντας στην πρόληψη διαφόρων μορφών καρκίνου, καθώς περιέχει συστατικά με αντικαρκινική δράση.

Αφροδισιακό

Τέλος, δεν είναι αμελητέα και η ιδιότητά του ως αφροδισιακό! Το πικάντικο συστατικό της διατροφής θεωρείται πως διεγείρει τη σεξουαλική επιθυμία.

Πού οφείλονται οι ιδιότητες του σκόρδου;

Πολλές από τις παραπάνω λειτουργίες του, συμπεριλαμβανομένης και της χαρακτηριστικής του οσμής, οφείλονται σε ένα θειούχο συστατικό, την αλλισίνη. Η αλλισίνη διαθέτει αντιμικροβιακή δράση, λειτουργώντας ταυτόχρονα ως αντιοξειδωτικό και ρίχνοντας την πίεση στα επιθυμητά όρια. Επιπλέον, το σκόρδο διαθέτει ποικιλία θρεπτικών συστατικών, όπως ιχνοστοιχεία (μαγνήσιο, ψευδάργυρο) και πλήθος βιταμινών (βιτ C, Α. του συμπλέγματος Β) μαζί με ένζυμα, συνένζυμα και άλλα.

Ποιοι πρέπει να αποφεύγουν την κατανάλωση σκόρδου;

Οι μόνες περιπτώσεις που θα πρέπει να αποφεύγεται η κατανάλωσή του, είναι οι περιπτώσεις αλλεργίας σε αυτό. Επίσης, καλό είναι να το αποφεύγουν τα άτομα που λαμβάνουν αντιπηκτική αγωγή με βαρφαρίνες και οι θηλάζουσες, καθώς μπορεί να προκαλέσει κολικούς στο μωρό.

Συνολικά, λοιπόν, φαίνεται ξεκάθαρα πως, θέλοντας και μη, το σκόρδο είναι ένα συστατικό που «τραβάει» την προσοχή! Σκεπτόμενοι τη γεύση των φαγητών, αλλά και την υγεία, μην παραλείψετε να το προσθέσετε στη διατροφή σας! Ας απολαύσουμε τους γευστικούς θησαυρούς που η μητέρα-φύση έχει να μας προσφέρει…

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Better Nutrition magazine, The Stinking Rose, accessed on 4th February 2014: http://www.betternutrition.com/garlic-healing-powers/features/featurearticles/1276

Bijlwan A., Kush L., The Dietary Aphrodisiacs, International Journal of Innovative Research and Development, , Oct 2013 2 (10): 76-84.

Petrovska Β.Β., Cekovska S., Extracts from the history and medical properties of garlic, Pharmacogn Rev. 2010 Jan-Jun; 4(7): 106–110

Ried K., Frank O. R., Stocks N. P., Fakler P., Sullivan T., Effect of garlic on blood pressure: A systematic review and meta-analysis, BMC Cardiovascular Disorders, 2008; 8:13: 1-12

Block E. The chemistry of garlic and onions. Sci Am. 1985;252(3):114–9.

Josling P. Preventing the common cold with a garlic supplement: a double-blind, placebo-controlled survey. Adv Ther. 18(4):189–93.

Lissiman E, Bhasale AL, Cohen M. Garlic for the common cold. In: Lissiman E, editor. Cochrane Database of Systematic Reviews. Chichester, UK: John Wiley & Sons, Ltd; 2012.

Ried K. Garlic Lowers Blood Pressure in Hypertensive Individuals, Regulates Serum Cholesterol, and Stimulates Immunity: An Updated Meta-analysis and Review. J Nutr. American Society for Nutrition; 2016 Feb 1;146(2):389S–396S.

Guercio V, Turati F, La Vecchia C, Galeone C, Tavani A. Allium vegetables and upper aerodigestive tract cancers: a meta-analysis of observational studies. Mol Nutr Food Res. 2016 Jan;60(1):212–22.

Turati F, Pelucchi C, Guercio V, Vecchia C La, Galeone C. Allium vegetable intake and gastric cancer: A case-control study and meta-analysis. Mol Nutr Food Res. 2015 Jan;59(1):171–9.

Kianoush S, Balali-Mood M, Mousavi SR, Moradi V, Sadeghi M, Dadpour B, et al. Comparison of Therapeutic Effects of Garlic and d-Penicillamine in Patients with Chronic Occupational Lead Poisoning. Basic Clin Pharmacol Toxicol. 2012 May;110(5):476–81.

United States Department of Agriculture. Full Report (All Nutrients): 11215, Garlic, raw [Internet]. National Nutrient Database for Standard Reference Release 28. 2016. Available from: https://ndb.nal.usda.gov/ndb/foods/show/2968?fgcd=&manu=&lfacet=&format=Full&count=&max=50&offset=&sort=default&order=asc&qlookup=11215&ds=&qt=&qp=&qa=&qn=&q=&ing=

Πάρης Παπαχρήστος
Πάρης Παπαχρήστος Διαιτολόγος - Διατροφολόγος, M.Sc.
Ο Πάρης Παπαχρήστος παρέχει διαιτολογικές υπηρεσίες τροποποίησης διατροφικής συμπεριφοράς για πάνω από 15 χρόνια, συμβάλλοντας σε βελτίωση της ποιότητας ζωής.  Ως πτυχιούχος Διαιτολόγος Διατροφολόγος, M.Sc. έχει ευρύτερη επιστημονική γνώση, η οποία συνδυάζεται στις διαιτολογικές συνεδρίες με την προσωπική του εμπειρία.
 
Είναι ιδρυτής του πρώτου portal διατροφής σε Ελλάδα και Κύπρο και συγγραφέας του πρώτου βιβλίου της σειράς medNutrition wellness, με τίτλο «Μύθοι και Αλήθειες στη διατροφή μας». Τα παραπάνω, σε συνδυασμό με τις διαιτολογικές υπηρεσίες που παρέχει είτε στο Παγκράτι είτε αξιοποιώντας skype και viber σε όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό, με χιλιάδες ανθρώπους, έχει δει τι είναι αποτελεσματικό και όχι.
Μαίρη Μιχελή
Μαίρη Μιχελή Διαιτολόγος - Διατροφολόγος, MSc
Εύα Σταυρίδη
Εύα Σταυρίδη Κλινική Διαιτολόγος - Διατροφολόγος