Ιώδιο, ποιος ο ρόλος του;
Σημαντικό για την παραγωγή και σύνθεση των ορμονών του θυρεοειδή είναι το ιώδιο. Το ιώδιο αποτελεί ιχνοστοιχείο και αποθηκεύεται στο θυρεοειδή αδένα. Έλλειψη ιωδίου μπορεί να οδηγήσει σε μειωμένη παραγωγή των ορμονών του θυρεοειδή, επομένως σε υποθυρεοειδισμό.
Ποιες οι κύριες πηγές ιωδίου;
Κύριες πηγές ιωδίου είναι τα θαλασσινά και τα ψάρια, τα οποία παίρνουν το ιώδιο τους από τη θάλασσα. Όσον αφορά στα φυτικά τρόφιμα, η περιεκτικότητα τους σε ιώδιο εξαρτάται από τα εδάφη στα οποία καλλιεργήθηκαν. Ορεινά εδάφη συνήθως είναι φτωχά σε ιώδιο Στα ζωικά τρόφιμα, η ύπαρξη του ιωδίου είναι ανάλογη της διατροφής του ζώου.
Τα τελευταία χρόνια για να αντιμετωπιστεί η μειωμένη πρόσληψη ιωδίου, κυρίως σε ορεινές περιοχές, εμπλουτίστηκε το μαγειρικό αλάτι με αυτό. Επομένως μια ακόμη καλή πηγή ιωδίου αποτελεί το αλάτι. Πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή όμως στην κατανάλωση του, γιατί αυξημένη κατανάλωση αλατιού μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα υγείας, όπως η υπέρταση.
Τι είναι ο θυρεοειδής;
Πρόκειται για έναν αδένα που εντοπίζεται στην πρόσθια περιοχή του τραχήλου επι της τραχείας ακριβώς κάτω από τον λάρυγγα. Έχει σχήμα πεταλούδας και αποτελείται από δυο λοβούς που συνδέονται μεταξύ τους με τον ισθμό.
Οι ορμόνες που παράγει ο θυρεοειδής αδένας:
Είναι ένας από του σημαντικότερους ενδοκρινείς αδένες.Παράγει τις δυο κύριες ορμόνες τη θυροξίνη και τη τρι-ιωδοθυρονίνη οι οποίες ρυθμίζουν την θερμοκρασία του σώματος ,το μεταβολισμό ,την καρδιακή λειτουργία και την φυσιολογική ανάπτυξη του νευρικού συστήματος. Επίσης παράγει την καλσιτονίνη ,μια ορμόνη η οποία συμμετέχει στην ομοιόσταση του ασβεστίου.
Ποιες οι παθήσεις του θυρεοειδούς;
Οι πιο συχνά εμφανιζόμενες παθήσεις του θυρεοειδούς είναι ο υπερθυρεοειδισμός και ο υποθυρεοειδισμός. Στην πρώτη περίπτωση έχουμε υπερλειτουργία του θυρεοειδούς με υπερέκκριση ορμονών του θυρεοειδή και στη δεύτερη υπολειτουργία με μειωμένη έκκριση ορμονών.
Ποια τα συμπτώματα του υπερθυρεοειδισμού;
Στην περίπτωση του υπερθυρεοειδισμού τα συμπτώματα που σχετίζονται με τη διατροφή είναι:
Οστεοπόρωση
Σημαντική είναι η κάλυψη των αυξημένων αναγκών του σε ασβέστιο καταναλώνοντας αυξημένες ποσότητες γαλακτοκομικών μέσα στην ημέρα (τουλάχιστον 2-3 μερίδες ημερησίως) αλλά και η λήψη συμπληρωμάτων ασβεστίου, αν ο γιατρός του το κρίνει απαραίτητο.
Διάρροια
Τέλος θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη σημασία στην αντιμετώπιση της διάρροιας αλλά και των συμπτωμάτων της. Έτσι θα πρέπει να περιοριστεί η κατανάλωση αδιάλυτων φυτικών ινών (φρούτα και λαχανικά), η κατανάλωση διαλυτών φυτικών ινών (προϊόντα ολικής αλέσεως) να είναι επαρκής και να ενταχθεί στο ημερήσιο πρόγραμμα διατροφής η κατανάλωση προβιοτικών είτε μέσα από λειτουργικά τρόφιμα (π.χ. γιαούρτια, ροφήματα γιαουρτιού) είτε μέσω συμπληρωμάτων. Προσοχή πρέπει να δοθεί και στην αναπλήρωση των υγρών και των ηλεκτρολυτών (Νάτριο, Κάλιο Χλώριο) γιατί εξαιτίας της διάρροιας οι απώλειες τους είναι μεγάλες.
Ποια τα συμπτώματα του υποθυρεοειδισμού;
Στην περίπτωση του υποθυρεοειδισμού τα συμπτώματα που σχετίζονται με τη διατροφή είναι
Μείωση του βασικού μεταβολισμού
Βασική μέριμνα είναι να εμποδιστεί η αύξηση του βάρους του ασθενή. Έτσι περιορίζεται η τροφή του, επομένως και η ενέργεια που προσλαμβάνει, μέσα στην ημέρα, έτσι ώστε το βάρος του να παραμείνει σταθερό. Σημαντική είναι και η άσκηση, ή οποία θα βοηθήσει στην κατανάλωση θερμίδων και στην διατήρηση σταθερού βάρους. Οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β, οι βιταμίνες Α, C και Ε, αλλά και ο ψευδάργυρος διαδραματίζουν κάποιο ρόλο σε συνθήκες υποθυρεοειδισμού. Πράγμα που σημαίνει ότι είναι πολύ σημαντικό να διατηρούμε ισορροπημένη διατροφή.
Δυσκοιλιότητα
Σε περίπτωση εμφάνισης δυσκοιλιότητας θα πρέπει να αυξηθεί η κατανάλωση αδιάλυτων φυτικών ινών (φρούτα και λαχανικά), η κατανάλωση διαλυτών φυτικών ινών (προϊόντα ολικής αλέσεως) να είναι επαρκής, όπως επαρκής πρέπει να είναι και η κατανάλωση υγρών, και να ενταχθεί στο ημερήσιο πρόγραμμα διατροφής η κατανάλωση προβιοτικών. Τέλος υπάρχουν τρόφιμα όπως το λάχανο, τα λαχανάκια Βρυξελλών, οι πατάτες, τα φιστίκια, και η σόγια που περιέχουν ενώσεις που προκαλούν δυσαπορρόφηση του ιωδίου και καλό θα ήταν να μην συνοδεύουν τρόφιμα πλούσια σε ιώδιο. Βέβαια οι ενώσεις αυτές καταστρέφονται σε υψηλή θερμοκρασία (μαγείρεμα)
Σωματικό βάρος στον υποθυρεοειδισμό:
Το σωματικό βάρος σε άτομα τα οποία δεν είναι σωστά ‘’ρυθμισμένα’’ παρατηρείται αυξημένο καθώς ο μεταβολικός ρυθμός είναι μειωμένος κατά 15-30%.Η αύξηση του σωματικού βάρους αποδίδεται κυρίως στην κατακράτηση ύδατος και όχι στην αύξηση λιπώδους μάζας. Η σωστή αντιμετώπιση με την φαρμακευτική αγωγή μπορεί να βοηθήσει το άτομο στην απώλεια βάρους καθώς επαναφέρει στα φυσιολογικά επιπέδα τις ορμόνες του θυρεοειδούς.
Σύντομες Συμβουλές Διατροφής:
- Επάρκεια σε διαιτητικές ίνες και ειδικά σε άτομα με δυσκοιλιότητα
- Αποφυγή επεξεργασμένων και έτοιμων προϊόντων
- Κάλυψη αναγκών σε ιώδιο (150μg/d) και ψευδάργυρο με την κατανάλωση τροφών όπως ψάρια, γαλακτοκομικά ,δημητριακά ,μοσχάρι, κοτόπουλο .όσπρια και πίτουρο σιταριού.
- Επίσης κατανάλωση τροφών με σελήνιο (55μg/d) όπως ψάρια ,κρέας ,κοτόπουλο ,δημητριακά ολικής αλέσεως και Brazilian nuts (όχι πάνω από 2 την ημέρα)
Τροφές που πρέπει να αποφεύγονται:
Σόγια και τα προϊόντα της :
Περιέχουν ισοφλαβόνες οι οποίες μπορεί να αναστείλουν την δράση την θυρεοειδικής υπεροξειδάσης σε άτομα τα οποία καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες
Βρογχοκηλογόνα και σταυρανθή:
Τρόφιμα όπως μπρόκολο, κουνουπίδι ,ρόκα, λάχανο ,σπανάκι, ροδάκινα, φράουλες , σόγια, λαχανάκια βρυξελλών κ.α όταν καταναλώνονται σε μεγάλες ποσότητες ωμά ή μέσω συμπληρωμάτων μπορεί να μειώσουν την ποσότητα του ιωδίου. Ο βρασμός και το μαγείρεμα μπορεί να μειώσει τις βρογχοκηλογόνες επιδράσεις .Η κατανάλωση εως και 2 φλιτζανιών την ημέρα είναι αποδεκτή
Υποθυρεοειδισμός και παχυσαρκία
Ο υποθυρεοειδισμός είναι η παθολογική εκείνη κατάσταση, κατά την οποία ο θυρεοειδής υπολειτουργεί, με αποτέλεσμα την απορρύθμιση των μεταβολικών διεργασιών του οργανισμού. Περίπου 2-3% του πληθυσμού έχει υποθυρεοειδισμό, ενώ ακόμη 10% του πληθυσμού έχει υποκλινικό υποθυρεοειδισμό. Η άποψη ότι κάποιο άτομο έχει υπερβάλλον βάρος, λόγω διαγνωσμένου υποθυρεοειδισμού, είναι λανθασμένη. Εφόσον διαγνωσθούν, οι ασθενείς παρουσιάζουν κλινική βελτίωση δύο βδομάδες μετά την έναρξη της θεραπείας.
Μάλιστα, όταν οι τιμές των θυρεοειδικών ορμονών στο αίμα επανέλθουν σε φυσιολογικά επίπεδα, η ικανότητα του ασθενούς να μειώνει ή να αυξάνει το βάρος του δεν διαφέρει με αυτή ενός ατόμου με φυσιολογική θυρεοειδική λειτουργία. Συγκεκριμένα θρεπτικά συστατικά έχουν μελετηθεί με σκοπό να διερευνηθεί το κατά πόσο μπορούν να βελτιώσουν ή να επιβαρύνουν την κατάσταση.
