Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Νερού, στις 22 Μαρτίου, η Εύα Τσάκου, Κλινική Διαιτολόγος - Διατροφολόγος, είχε την ευκαιρία να μιλήσει στην Αλεξάνδρα Κουτσοπούλου και τον σταθμό "Στο Κόκκινο 105,5" για τη σημασία που έχει αυτό το αγαθό στην καθημερινότητά μας και τελικά πόσο νερό σπαταλάμε ως Έλληνες, λόγω κακής διαχείρισης.
Πόσο σημαντικό είναι το νερό;
Αποτελεί το δεύτερο στοιχείο, μετά το οξυγόνο, που είναι απαραίτητο για τη διατήρηση της ζωής. Περιέχεται σε όλα μας τα κύτταρα, συμμετέχει στις βιοχημικές διεργασίες που σχετίζονται με τη λειτουργία του μεταβολισμού, τη ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματός μας, την καλή πνευματική μας λειτουργία, ακόμα και την ψυχολογία μας! Εάν μάλιστα αναλογιστείτε ότι το 60-70% του σώματός μας αποτελείται από νερό, με τον εγκέφαλο να περιέχει περί το 85%, θα αντιληφθείτε πόσο σημαντικό είναι να είμασε ενυδατωμένοι καθημερινά, μέσω τις κατανάλωσης υγρών (νερό κυρίως, καφές, τσάι, γάλα, χυμός) και στερεών τροφίμων (φρούτα, λαχανικά, γιαούρτι).
Πόσο νερό χρειάζεται να καταναλώνουμε;
Ο μέση απώλεια νερού από το σώμα μας είναι 2-3λίτρα ημερησίως, από την αναπνοή, το δέρμα και τα ούρα. Αυτό το ποσό σχετίζεται και με το περιβάλλον, για παράδειγμα σε θερμό περιβάλλον έχουμε μεγαλύτερες απώλειες νερού. Επομένως, χρειάζεται σίγουρα να προσλαμβάνουμε αυτή την ποσότητα, μέσω των υγρών και μέσα από στερεά τρόφιμα, τα οποία μας παρέχουν περίπου το 20% του υγρού που προσλαμβάνουμε. Μία καλή ένδειξη ότι χρειάζεται να πιούμε νερό, μπορεί να είναι και η δίψα, καθώς είναι μία αντίδραση του οργανισμού μας στην ήπια αφυδάτωση.
Κάθε άνθρωπος χρειάζεται ημερησίως περίπου 1,5 λίτρο νερό (δηλαδή 6-8 ποτήρια) για να διατηρείται υγιής
Θυμηθείτε ότι και τα τρόφιμα περιέχουν νερό! Για παράδειγμα, στα φρούτα και τα λαχανικά, πάνω από το 90% του βάρους τους είναι νερό, ενώ το ωμό κρέας περιέχει 50% νερό, το τυρί 40-70%, το ψωμί 30% και η μαργαρίνη 30-77% (ανάλογα με την κάθε περίπτωση).
Τι επιπτώσεις έχει στον οργανισμό η αφυδάτωση;
Ακόμα και μία ήπια αφυδάτωσης της τάξης του 2% μπορεί να επιφέρει συμπτώματα όπως ζάλη, κόπωση, πονοκέφαλο, ξηροστομία και μυική αδυναμία, τα οποία οφείλονται σε μεγάλο ποσοστό και στην ανισορροπία ηλεκτρολυτών που δημιουργείται (νάτριο, κάλιο και ασβέστιο). Σε προχωρημένο βαθμό αφυδάτωσης μπορεί να προκληθεί μυική αδυναμία, σπασμοί, ακόμα και η κατάληξη του ατόμου.
Ποια είναι η βιολογική δράση του νερού;
Το νερό βοηθά στη μεταφορά θρεπτικών ουσιών και οξυγόνου στα όργανα και τους ιστούς, αποβάλλει τις τοξίνες, ρυθμίζει τη λειτουργία του κυκλοφορικού και του πεπτικού συστήματος, της πίεσης του αίματος και της θερμοκρασίας του σώματος. Διαθέτοντας αυτά τα βιολογικά χαρακτηριστικά, το πολύτιμο αυτό υγρό, "ο λευκός χρυσός", λατρεύτηκε και θεοποιήθηκε στο παρελθόν, ενώ και στις μέρες μας έχει μετατραπεί σε κάτι ‘καυτό’ και μυστηριώδες, καθώς η αναζήτησή του και εξεύρεσή του σε άλλους πλανήτες, π.χ. Σελήνη, Άρης, αποτελεί μείζον ζήτημα. Από την άλλη πλευρά, σε πολλές περιοχές της γης το νερό αποτελεί μια σοβαρότατη αιτία αντιπαραθέσεων και συγκρούσεων.
Μαζί με τον Διαιτολόγο Παναγιώτη Βαραγιάννη θα ανακαλύψουμε τις ευεργετικές ιδιότητες του νερού καθώς και την ορθή του χρήση. Σας θυμίζω ότι το νερό έχει μηδενική θερμιδική αξία και είναι ιδανικό για όλες τις δίαιτες και τα διατροφικά προγράμματα
Ποια η σχέση του νερού με το περιβάλλον;
Δυστυχώς, σήμερα, το νερό αποτελεί "είδος προς εξαφάνιση", κυρίως λόγω των κλιματικών αλλαγών και της μη ορθής χρήσης του, μα και ταυτόχρονα ‘προϊόν προς κατάκτηση’, αφού η απουσία του συνεπάγεται απουσία τροφής, εφαλτήριο για την εμφάνιση διακρατικών συμπλοκών και διαμαχών.
Χρειάζονται: 5.000 λίτρα νερό για να παραχθεί ένα κιλό ρύζι, 5.000 λίτρα νερό για να συντηρηθεί ένα μοσχάρι, 11.000 λίτρα νερό για ένα χάμπουργκερ, και 150.000 λίτρα νερό για να παραχθεί ένα αυτοκίνητο!
Ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι κατά τη διάρκεια του τελευταίου αιώνα, η κατανάλωση του νερού, αυξήθηκε έξι φορές, όταν ο πληθυσμός της γης τετραπλασιάστηκε. Οι Αμερικανοί καταναλώνουν 6 φορές περισσότερο νερό από τους Ινδούς και 30 φορές από τους Κενυάτες. Επομένως, μια αλλαγή στη διατροφική συμπεριφορά είναι απολύτως αναγκαία, καθώς μια στροφή σε μια πιο Οικολογική διατροφή με λιγότερο κρέας και επεξεργασμένα φαγητά θα μειώσει άμεσα το οικολογικό αποτύπωμα και τη σπατάλη νερού.
Τι γίνεται όμως στην Ελλάδα και στο εξωτερικό αντίστοιχα;
Όσον αφορά στη χώρα μας, η σπατάλη νερού είναι τεράστια. Ενώ μια πόλη σαν την Αθήνα απαιτεί για την καθημερινή της λειτουργία 600.000 κυβικά νερού, στην πραγματικότητα καταναλώνονται τα διπλάσια. Το ίδιο ισχύει και στις ελληνικές βιομηχανίες, οι οποίες για συγκεκριμένο παραγόμενο έργο, χρησιμοποιούν τριπλάσια ποσότητα νερού σε σχέση με αντίστοιχες βιομηχανίες του εξωτερικού. Στην Αμερική (και συγκεκριμένα στη Καλιφόρνια) έχει εκδοθεί το "Μωβ Βιβλίο", που περιλαμβάνει ένα σύνολο νόμων δημόσιας υγείας σχετικά με το ανακυκλωμένο νερό. Είναι πλέον ξεκάθαρο ότι η χρήση ανακυκλωμένου νερού είναι μονόδρομος. Όσο πιο γρήγορα αρχίσει η εκπαίδευση των πολιτών αναφορικά με την οικονομία του νερού, αλλά και η δημιουργία κατάλληλων υποδομών, τόσο η οικολογική επιβάρυνση θα περιορίζεται.
Γίνεται σπατάλη νερού στην Ελλάδα;
Δυστυχώς ναι. Η χώρα μας είναι 2η σε σπατάλη νερού (υδατικό αποτύπωμα) διεθνώς, με τον Έλληνα να σπαταλά 160 λίτρα νερό την ημέρα, ενώ ο μέσος Ευρωπαίος 50 λίτρα! Αυτή η σπατάλη αφορά κατά κύριο λόγο τον γεωργικό τομέα και μετέπειτα τη βιομηχανία και την ατομική κατανάλωση.
Στο ηχητικό απόσπασμα της εκπομπής μπορείτε να ακούσετε αναλυτικά το πόσο απαραίτητο είναι το νερό για την καθημερινότητά μας, τι συμβαίνει με την αφυδάτωση και την ενυδάτωση, καθώς και το πόσο μεγάλο είναι το υδατικό αποτύπωμα της χώρας μας.
Ποιοι είναι οι διαφορετικοί τύποι νερού;
Το νερό μπορεί να είναι είτε βρύσης, είτε εμφιαλωμένο (ανθρακούχο και μη), καθώς και πηγής. Όλα τα είδη νερού είναι καλά προς κατανάλωση, με βάση την ποιότητα του νερού της περιοχής και τις γευστικές σας προτιμήσεις, καθώς μπορεί κάποιο νερό να περιέχει περισσότερα μέταλλα και να έχει λίγο διαφορετική γεύση. Προσοχή χρειάζεται να δοθεί στα εμφιαλωμένα μπουκάλια που αγοράζετε τους ζεστούς μήνες, καθώς μπορεί να έχουν μείνει εκτός ψυγείου, εκτεθειμένα στον ήλιο πολλές ώρες, με αποτέλεσμα να αλλοιωθούν και μικροβιολογικά να είναι ακατάλληλα.
Nερό δικτύου η εμφιαλωμένο;
Συνήθως, το νερό της βρύσης είναι απολύτως καθαρό και ασφαλές για τη δημόσια υγεία, καθώς είναι πολύ πιο φθηνό από το εμφιαλωμένο (1.000 φορές ακριβότερο). Ο μύθος του ‘καθαρού’ εμφιαλωμένου νερού, ο οποίος στηρίχθηκε κυρίως διαφημιστικά, αρχίζει σταδιακά να αμφισβητείται (και από το Παγκόσμιο Ταμείο για τη Φύση, WWF). Η συγκέντρωση βενζολίου στο εμφιαλωμένο νερό, η μόλυνση του περιβάλλοντος από τα πλαστικά μπουκάλια, αλλά και η ίδια η μόλυνση του νερού από το πλαστικό μπουκάλι, όταν δεν τηρούνται οι βασικές συνθήκες συντήρησης και ασφάλειας, είναι μερικά από τα προβλήματα που προκύπτουν από τη χρήση του.
Τι πρέπει να προσέξετε;
Ως καταναλωτές επομένως, μπορείτε άφοβα να καταναλώνετε νερό της βρύσης, έχοντας κατά νου ότι με αυτή σας την επιλογής ενισχύετε τη βιωσιμότητα του περιβάλλοντος.
- Αν πάλι επιλέξετε εμφιαλωμένο νερό, για εσάς ή για τα παιδιά σας, προτιμήστε το φυσικό μεταλλικό νερό που έχει χαμηλή περιεκτικότητα σε μεταλλικά στοιχεία.
- Αν είστε άτομο με υπέρταση, ή με ανάγκη περιορισμού του νατρίου (λήψη κορτιζόνης, ηπατική και καρδιακή ανεπάρκεια) προτιμήσετε το φυσικό μεταλλικό νερό με χαμηλή περιεκτικότητα σε νάτριο.
- Αν είστε αθλητής, προτιμήσετε το φυσικό μεταλλικό νερό με υψηλή περιεκτικότητα σε κάλιο και νάτριο.
Φυσικό μεταλλικό νερό
Καλή επιλογή θεωρείται το φυσικό μεταλλικό νερό με υψηλή περιεκτικότητα σε ασβέστιο, αν είστε άτομο που χρειάζεστε αυξημένη πρόσληψη ασβεστίου (γυναίκες κυρίως για πρόληψη οστεοπόρωσης), ενώ αντενδείκνυται αν είστε άτομο με πρόβλημα νεφρολιθίασης. Υπάρχει, τέλος, μια πλειάδα νέων τύπων νερού, με ιδιαίτερα ευεργετική σύσταση σε ιχνοστοιχεία (π.χ. μαγνήσιο) και ηλεκτρολύτες, που αντιμετωπίζουν γρηγορότερα τη δίψα και που προσπαθούν να καλύψουν τις ανάγκες σας, ενώ αναμένεται να κυκλοφορήσουν εμφιαλωμένα νερά εμπλουτισμένα με υδατοδιαλυτές βιταμίνες (βιτ. Β και C), προσδίδοντας μια νέα διατροφική διάσταση στο υγρό διαμάντι.
Συμπερασματικά
Σας υπενθυμίζω ότι το νερό δεν είναι εμπορεύσιμο αγαθό, είναι κοινή περιουσία, κληρονομιά και δικαίωμα κάθε ανθρώπου, όπως η τροφή και η υγεία. Μπορεί και πρέπει να προσφέρει σε εσάς μόνο ευεξία και ευζωία και παράλληλα βιωσιμότητα στο περιβάλλον.
